دانشمندان راز «تپه‌های ستاره‌ای» را کشف کردند
«تپه‌های ستاره‌ای» از جمله شگفتی‌های بیابان‌های جهان هستند: تپه‌هایی از ماسه‌های بیابانی که تقریبا به شکل هرم هستند و گاهی تا ارتفاع حدود 300 متر نیز می‌رسند؛ با بازوهایی که از یک قله مرکزی امتداد پیدا می‌کنند و باعث می‌شوند تا وقتی از بالا به آنها نگاه کنیم، ظاهری شبیه ستاره داشته باشند.
فرادید| دانشمندان روز دوشنبه از اولین مطالعه عمیق یک تپه ستاره‌ای پرده برداری کردند که ساختار درونی این ویژگی‌های شگفت‌انگیز زمین‌شناسی را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که چقدر طول کشیده تا یکی از آنها شکل بگیرد؛ زمانی که سریعتر از آن چیزی است که انتظار می‌رفت، اما هنوز هم نسبت به عمر انسان طولانی به حساب می‌آید.
به گزارش فرادید؛ این مطالعه بر روی تپه‌ای ستاره‌ای در شرق مراکش به نام لالا لالیا (در زبان بربری به معنای «بالاترین نقطه مقدس») متمرکز بود که در بخشی از صحرای بزرگ آفریقا در دریای شنی کوچکی به نام Erg Chebbi در نزدیکی مرز مراکش و الجزایر قرار دارد.
لالا لالیا حدود 330 فوت (100 متر) از تپه‌های شنی اطراف بلندتر است و تقریباً 2300 فوت (700 متر) عرض دارد و حاوی حدود یک و نیم تا دو میلیون تن ماسه است.
محققان از رادار نفوذی به زمین برای مشاهده درون تپه استفاده کردند و از تاریخ‌گذاری لومینسانس برای تعیین مدت زمان تشکیل لالا لالیا استفاده کردند؛ روشی که سنجش را بر اساس میزان انرژی محبوس شده در دانه‌های شن انجام می‌دهد. پاسخ غیرمنتظره بود: حدود 900 سال؛ انتظار می‌رفت که زمان بیشتری برای شکل‌گیری چنین تپه شنی عظیمی طی شده باشد اما انباشته شدن حدود 6400 تن شن و ماسه در طول هر سال، این تودۀ عظیم را در زمانی کمتر از هزار سال شکل داده است.
تپه لالا لالیا در مراکش
تپه‌های ستاره‌ای کمتر از 10 درصد از تپه‌های موجود در بیابان‌های زمین را تشکیل می‌دهند و بلندترین تپه‌ها نیز به شمار می‌روند؛ سایر تپه‌های بیابانی تپه‌های هلالی و خطی هستند. این نوع تپه‌ها همچنین در مریخ و قمر بزرگ زحل یعنی تیتان هم دیده شده‌اند.
جف دالر جغرافیدان دانشگاه ابریستویث ولز گفت: «من برای اولین بار 20 سال پیش با تپه‌های ستاره‌ای در نامیبیا روبرو شدم و فوراً از اندازه آنها شگفت زده شدم. خاطره روشنی از صعود طولانی به قله یکی از آنها دارم که چطور در گرمای روز با شن‌های بسیار سست مبارزه می‌کردم».
رادار نفوذی به زمین لایه‌های درون تپه لالا لالیا را نشان داد و نشان داد که چگونه در طول زمان از طریق تجمع ماسه ساخته شده است و چگونه بخش‌هایی از ساختار داخلی آن به انواع دیگر تپه‌ها شباهت دارد.
چارلی بریستو، رسوب شناس دانشگاه بیرک‌بک لندن می‌گوید: تپه‌های ستاره‌ای در مناطقی با سیستم‌های بادِ پیچیده تشکیل می‌شوند که به معنای وزش باد از جهات مختلف است. در این گونه نقاط است که توده‌های بزرگ شن از همه طرف در معرض وزش باد قرار می‌گیرند و شکل هرمی خاص خودشان را پیدا می‌کنند.
محققان همچنین مشخص کردند که لالا لالیا سالانه با سرعتی حدود 1.6 فوت (0.5 متر) به سمت غرب حرکت می کند.
بزرگترین تپه‌های ستاره‌ای زمین در صحرای Badain Jaran در غرب چین یافت می‌شوند. همچنین در مکان‌هایی مانند دریای شن نامیب در نامیبیا، دریاهای شنی بزرگ در الجزایر و ربع‌الخالی در عربستان سعودی نیز این تپه‌ها یافت می‌شوند.
