تصاویر؛ رویدادهای نجومی در آسمان اردیبهشت ۱۴۰۴؛ فرصت رصد سیارات برای سحرخیزان
در اردیبهشت 1404 رویدادهای نجومی زیبایی در انتظار علاقه‌مندان به آسمان شب است. چه در مناطق دور از آلودگی نوری زندگی کنید و چه در آسمان روشن شهرها حضور داشته باشید، این ماه با هم‌نشینی بسیاری از سیارات و قمر زمین، فرصت خوبی برای آشتی با آسمان شب دارید.
آسمان همیشه محل وقوع پدیده‌های جذابی هم برای منجمان و هم برای مردم عادی است و رویدادهای نجومی اردیبهشت 1404 هم در آسمان کم‌وبیش شفاف بهاری به ویژه پیش از طلوع، مناظر چشم‌نوازی می‌آفرینند.
در اردیبهشت 1404 رویدادهای نجومی زیبایی در انتظار علاقه‌مندان به آسمان شب است. چه در مناطق دور از آلودگی نوری زندگی کنید و چه در آسمان روشن شهرها حضور داشته باشید، این ماه با هم‌نشینی بسیاری از سیارات و قمر زمین، فرصت خوبی برای آشتی با آسمان شب دارید.
آسمان در هر شب صاف، نمایشی دائما در حال تغییر از اجرام شگفت‌انگیزی مانند ستارگان و صورت‌های فلکی گرفته تا سیارات درخشان، ماه و گاهی اوقات رویدادهای خاص مانند بارش شهابی را پیش روی رصدگران می‌گذارد. هرچند لذت بردن از آسمان شب را می‌توان بدون تجهیزات خاصی انجام داد اما داشتن تجهیزات ساده برای رصد آسمان، مانند نقشه، دوربین دوچشمی یا حتی یک تلسکوپ رومیزی می‌تواند این تجربه را بهبود ببخشد.
رویدادهای نجومی آسمان شب اردیبهشت 1404
دوشنبه 1 اردیبهشت
آغاز اردیبهشت، روز دوشنبه است و ساعت 05:06 صبح، تربیع آخر ماه روی می‌دهد که نشان از فاز همچنان رو به کاهش ماه دارد. در ساعت‌های ابتدایی شب حدود 22:30 بیشترین کشیدگی سیاره‌ی عطارد در آسمان با 27.4 درجه روی می‌دهد، بنابراین پیش از سپیده‌دم روز بعد می‌توانید فرصت رصدی خوبی برای دیدن آن در اختیار داشته باشید که هرچند بیشترین فرصت رصد را فراهم می‌کند اما باز هم، تنها زمانی نیم ساعته در اختیار خواهید داشت.
سه‌شنبه 2 اردیبهشت
بارش شهابی سالانه‌ی «شلیاقی» (Lyrids) که از ذرات بر جای مانده توسط دنباله‌دار C/1861 G1 (تاچر) ناشی می‌شود، از 26 فروردین تا 8 اردیبهشت ادامه دارد. شدت آن، روز سه‌شنبه 2 اردیبهشت حدود ساعت 17:00 به اوج خود می‌رسد، اما از شب قبل در حالی که فاز ماه حدود 30 درصد است، می‌توان برخی از شهاب‌ها را مشاهده کرد. در این بارش شهابی می‌توان حدود 18 شهاب در ساعت مشاهده کرد اما برای بهترین نتیجه، بهتر است از یک مکان دور از آلودگی نوری به تماشای آسمان شب بپردازید.
بارش شهابی شلیاقی
Credit: Starry Night
علاوه بر این رویداد که با چشم غیرمسلح هم دیده می‌شود، در آسمان این شب رویداد زیبای دیگری هم روی می‌دهد. اختفای ستاره‌ی خی جدی با ماه، پایان پیدا می‌کند که با داشتن قدر 5.3 و فاز حدود 40 درصدی ماه، برای تماشای آن نیاز به ابزار اپتیکی است.
چهارشنبه 3 اردیبهشت
در این شب، پدیده‌ی شاخصی در آسمان شب روی نمی‌دهد اما می‌توانید همچنان شاهد ادامه‌ی بارش شهابی شلیاقی باشید که حالا تعداد شهاب در ساعت آن کمتر هم شده است.
پنج‌شنبه 4 اردیبهشت
4 اردیبهشت نیز نباید انتظار رویداد رصدی خاصی را در آسمان داشت اما در پایان شب کم‌کم به انتظار پدیده‌ی صبحگاهی روز بعد باشید.
جمعه 5 اردیبهشت
صبح آدینه 5 اردیبهشت سحرخیزان در ساعت حدود 04:03 بامداد می‌توانند هلال رو به کاهش ماه را که مشابه یک لبخند است، به فاصله‌ی کمتر از یک مشت (حدود 3.1 درجه) سمت راست سیاره‌ی زهره حضور دارد، در شرق آسمان با ارتفاع کم مشاهده کنند. سیاره‌ی بسیار کم‌نورتر زحل هم چند درجه زیر زهره و حدود 1.2 درجه‌ای ماه می‌درخشد. درست پیش از طلوع خورشید، سیاره‌ی تیزپای عطارد هم بالای افق و سمت چپ پایین زهره ظاهر می‌شود.
پس از 24 ساعت حرکت مداری اضافی به سمت شرق، هلال بسیار باریک ماه قدیمی قبل از طلوع خورشید در صبح جمعه 25 آوریل در مثلثی متشکل از سه سیاره خواهد درخشید. ناهید درخشان را پیدا کنید و سپس به دنبال ماه در اطراف میدان دید دوربین دوچشمی (دایره نارنجی) در سمت چپ پایین آن بگردید. زحل با روشنایی کمتر هم پایین‌تر از زهره و سمت راست ماه ظاهر می‌شود و در همین حال عطارد به اندازه‌ی یک مشت سمت چپ پایین دو سیاره قرار خواهد گرفت. برای دیدن آن‌ها از طلوع ماه در حدود ساعت 4:40 صبح به وقت محلی تا زمانی که آسمان آنقدر روشن شود که همه چیز به جز زهره را پنهان کند، به یک منظره ابری بدون مانع به سمت شرق نیاز دارید. ناظران نزدیک به عرض‌های جغرافیایی استوایی، گروه بندی را که جهت گیری آن به سمت بالا به پایین خواهد بود، آسان تر خواهند دید.
شنبه 6 اردیبهشت
در ساعت 04:33 بامداد می‌توانید شاهد مقارنه‌ی ماه و سیاره‌ی عطارد با جدایی زاویه‌ای 3.9 درجه باشید. هرچند برای تماشای آن فرصت محدودی در سپیده‌دم خواهید داشت.
یک‌شنبه 7 اردیبهشت
در ساعت 04:56 می‌توانید هلال آخر ماه شوال را با چشم غیرمسلح مشاهده کنید و ساعت 19:45 هم قمر زمین با فاصله‌ی حدود 357 هزار و 119 کیلومتر در حضیض مداری قرار می‌گیرد. ساعت 23:01 زمان شکل‌گیری ماه نو است.
ماه به فاز جدید خود در ماه اردیبهشت وارد می‌شود.
Credit: Starry Night
دوشنبه 8 اردیبهشت
در میانه‌ی اردیبهشت سمت شرق آسمان و پیش از طلوع خورشید، حرکت مداری سیاره‌ی ناهید، که از نزدیکی زحل با روشنایی 240 برابر کم‌نورتر می‌گذرد، تماشایی خواهد بود و به خوبی می‌توانید با استفاده از یک دوربین دوچشمی، هر دوی آن‌ها را در کانون دید داشته باشید. پس از غروب و در ساعت 19:11 هم به آسانی می‌توانید هلال اول ماه ذیقعده 1446 هجری قمری را با چشم غیرمسلح تماشا کنید.
سه‌شنبه 9 اردیبهشت
در ساعت 03:48 بامداد سیاره‌های زهره و زحل با جدایی زاویه‌ای 3.7 درجه دوباره به مقارنه می‌رسند و این پدیده تا ساعت 04:52 قابل مشاهده خواهد بود. در ابتدای شب و ساعت 19:35 هم ماه در فاصله‌ی 4.8 درجه‌ای خوشه‌ی پروین (M45) قرار می‌گیرد که برای تماشای این منظره‌ی دیدنی، حدود 50 دقیقه فرصت خواهید داشت.
چهارشنبه 10 اردیبهشت
ساعت 21:50 ماه با فاصله‌ی حدود 4.8 درجه از مشتری قرار می‌گیرد و منظره‌ای تماشایی را شکل می‌دهد. در حقیقت از ساعت 19:13 می‌توانید این پدیده را ببینید.
پنج‌شنبه 11 اردیبهشت
از حدود ساعت 20:27 تا ساعت 22:22 می‌توانید خوشه‌ی ستاره‌ای M35 را با استفاده از ابزار اپتیکی مانند دوربین دوچشمی و تلسکوپ در کنار ماه و با جدایی زاویه‌ای 4.5 درجه مشاهده کنید.
جمعه 12 اردیبهشت
مقارنه‌ی سیاره‌ی زهره و زحل با فاصله‌ی حدود 4 درجه را می‌توانید از ساعت 03:37 تا حدود 04:49 مشاهده کنید. اندکی بعد و در ساعت 03:52 سیاره‌ی نپتون هم به این جمع می‌پیوندند و یک اجتماع زیبا را شکل می‌دهد که تنها با ابزار اپتیکی قابل مشاهده است.
ستاره‌های سرپسین و سرپیشین
Credit: Rogelio Bernal Andreo, Deep Sky Colors
شنبه 13 اردیبهشت
در این شب یکی از مقارنه‌های زیبا با اجرام عمق آسمان روی می‌دهد. در ساعت 19:15 ماه با فاصله‌ی حدود 3.8 درجه در کنار ستاره‌ی پولوکس (Pollux) جای می‌گیرد.
یک‌شنبه 14 اردیبهشت
ماه، سیاره‌ی مریخ و خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل (M44) از ساعت 20:29 روز قبل تا بامداد با استفاده از ابزار اپتیکی قابل مشاهده خواهند بود. در این زمان جدایی زاویه‌ای ماه و مریخ به 2.7 درجه و ماه و کندوی عسل به 3.6 درجه می‌رسد. ساعت 03:49 بامداد هم می‌توانید مقارنه‌ی سیاره‌ی زهره و سیاره‌ی نپتون را با جدایی زاویه‌ای 2 درجه به کمک ابزار اپتیکی ببینید.
عصرگاه در ساعت 17:22 تربیع اول ماه روی می‌دهد و ساعت 20:29 هم سیاره‌ی سرخ رنگ مریخ، به زیبایی از درون خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل می‌گذرد که تا ساعت 00:22 بامداد روز 16 اردیبهشت قابل مشاهده است.
دوشنبه 15 اردیبهشت
این روز پدیده‌ی خاصی در آسمان روی نمی‌دهد ولی اگر به آسمان شب علاقه دارید، با استفاده از کتاب راهنمای آسمان می‌توانید به تماشای اجرام اعماق آسمان بپردازید.
سه‌شنبه 16 اردیبهشت
ماه و ستاره‌ی قلب‌الاسد با جدایی زاویه‌ای 1 درجه از ساعت 19:19 روز قبل مقارنه‌ای دیدنی را شکل می‌دهند که در ساعت 00:52 به اوج خود می‌رسد. همچنین در ساعت 06:30 می‌توانید اوج بارش شهابی اتا دلوی را با تعداد حدود 50 شهاب در ساعت مشاهده کنید. البته با توجه به فاز 64 درصدی ماه، نباید انتظار دیده شدن شهاب‌های زیادی را داشته باشید.
چهارشنبه 17 اردیبهشت
سیاره‌های زهره، زحل و نپتون در ساعت 03:38 بامداد یک اجتماع زیبا را شکل می‌دهند که برای دیدن آن به ابزار اپتیکی نیاز خواهید داشت. هرچند فرصت محدودی برای مشاهده‌ی آن در سپیده‌دم در اختیار دارید.
بارش شهابی اتا جوزایی
Credit: Justin Ng
پنج‌شنبه 18 اردیبهشت
بارش شهابی «اتا دوپیکر» (Eta Aquariid) که در 13 تا 14 اردیبهشت به اوج خود رسیده است، تا پایان ماه فعال باقی می‌ماند. در حالی که اوج آن گذشته است، ممکن است همچنان بتوانید برخی از شهاب‌ها را رصد کنید، به ویژه در ساعت‌های اولیه‌ی صبح پیش از طلوع آفتاب احتمال آن بالاتر می‌رود اما روشنایی ماه در این زمان ممکن است دید را کاهش دهد.
جمعه 19 اردیبهشت
فاز ماه در این شب با حدود 60 تا 70 درصد روشنایی، رو به افزایش است. این روشنایی می‌تواند رصد اجرام آسمانی کم‌نورتر را چالش‌برانگیز کند، اما این فرصتی عالی برای مشاهده‌ی عوارض ماه توسط دوربین دوچشمی یا تلسکوپ است.
شنبه 20 اردیبهشت
ساعت 03:20 ماه با فاصله‌ی 4.6 درجه در کنار ستاره‌ی سماک اعزل قرار می‌گیرد. این دو جرم شامگاه و در ساعت 19:22 دقیقه هم به مقارنه می‌رسند که تا ساعت 03:31 روز بعد قابل مشاهده خواهد بود.
یک‌شنبه 21 اردیبهشت
ماه در ساعت 04:19 با فاصله‌ی 406 هزار و 245 کیلومتر در اوج مداری قرار می‌گیرد.
دوشنبه 22 اردیبهشت
ساعت 20:46 می‌توانید ماه کامل را که به زیبایی در آسمان می‌درخشد، مشاهده کنید.
سه‌شنبه 23 اردیبهشت
در ساعت‌های اولیه‌ی بامداد به سمت شرق آسمان نگاه کنید تا بتوانید سیاره‌هایی مانند زهره و مشتری را ببینید. شب‌هنگام هم که همچنان درخشندگی ماه قابل توجه است، فرصت مناسبی برای رصد عوارض آن فراهم می‌شود. این کار را توسط یک دوربین دوچشمی قوی یا تلسکوپ ساده می‌توانید انجام دهید.
ماه و قلب العقرب
Credit: Stellarium
چهارشنبه 24 اردیبهشت
از ساعت 20:45 شب گذشته ماه و ستاره‌ی قلب‌العقرب به مقارنه رسیده‌اند که در ساعت 04:37 با فاصله‌ی 2.5 درجه به اوج خود می‌رسد. در این روز همچنین ظهر حقیقی به وقت تهران روی می‌دهد و اختلاف زمان خورشید حقیقی و خورشید متوسط در معادله‌ی تعدیل زمان به صفر می‌رسد.
پنج‌شنبه 25 اردیبهشت
سایه‌ی دو قمر یو و گانیمد مشتری از روی قرص این قمر می‌گذرند. آغاز این گذر هم‌زمان در ساعت 17:17 و پایان آن 20:57 خواهد بود. برای رصد این پدیده‌ها به ابزار رصدی نیاز است. هرچند در نیمه‌ی غربی ایران نمی‌توان آن را مشاهده کرد.
جمعه 26 اردیبهشت
در اوایل صبح، ماه حدود 2.2 درجه‌ای جنوب «قلب الاسد» (Regulus)، درخشان‌ترین ستاره‌ی صورت فلکی «شیر» (Leo) می‌گذرد. این پدیده منظره‌ی زیبایی را برای علاقه‌مندان به آسمان شب شکل می‌دهد.
شنبه 27 اردیبهشت
در این روز، خورشید با اورانوس در مقارنه قرار می‌گیرد و بدین ترتیب از دید ناظر زمینی پنهان می‌شود. با این حال هرچند اورانوس به دلیل تابش خیره‌کننده‌ی خورشید قابل مشاهده نخواهد بود، اما این هم ترازی برای ستاره‌شناسانی که حرکت سیارات را دنبال می‌کنند بسیار اهمیت دارد.
یک‌شنبه 28 اردیبهشت
ستاره‌ی امگا-قوس در ساعت 01:03 بامداد یک اختفای خراشان با ماه خواهد داشت. قدر ستاره 4.7 و فاز ماه در این هنگام 76 درصد است و بنابراین برای رصد این اختفا به به ابزار اپتیکی نیاز است. در این روز ساعت 03:01 همچنین سیاره‌ی اورانوس در مقارنه با خورشید قرار می‌گیرد و بنابراین در روزهای بعد وارد آسمان صبحگاهی می‌شود.
دوشنبه 29 اردیبهشت
با توجه به اینکه ماه بعد از نیمه شب طلوع می‌کند، ساعت‌های پیش از طلوع آفتاب، تاریک‌ترین آسمان‌ها را برای رصد ستارگان کم‌نورتر و اجرام در اعماق آسمان فراهم می‌کند.
سه‌شنبه 30 اردیبهشت
ساعت 15:29 تربیع آخر ماه روی می‌دهد.
چهارشنبه 31 اردیبهشت
ساعت 03:20 سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس با قدر 8.4 در مقارنه‌ی 0.7 درجه‌ای با ستاره‌ی یوتا نهنگ از قدر 3.5 قرار می‌گیرد که فرصت رصد آن محدود و برای آن به ابزار اپتیکی نیاز است.
سیارات در آسمان اردیبهشت 1404
وضعیت رصد سیارات در آسمان اردیبهشت 1404
Credit: Vito Technology, Inc.
عطارد در اردیبهشت ماه صبحگاهی است و در ارتفاع پایین نزدیک به افق دیده می‌شود. برای دیدن آن در اوایل صبح به افق شمال شرقی نگاه کنید. حرکت این سیاره که از روزهای گذشته در صورت فلکی «حوت» آغاز شده است تا پایان ماه به سمت «قیطس» خواهد بود. روشنایی آن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و در این ماه از قدر 2.7 به 0 می‌رسد.
زهره هم در اردیبهشت صبحگاهی است و سمت شرق آسمان در میانه‌ی نور سحرگاه می‌درخشد. در هفته‌های میانی اردیبهشت، سیاره‌ی زهره به اوج درخشندگی می‌رسد و منظره‌ای چشمگیرتر از قبل می‌آفریند. این سیاره‌ی جهنمی هم‌اکنون در صورت فلکی حوت جای دارد و قدر آن 4.3- تا 4.8- خواهد بود.
مریخ را می‌توان در آسمان عصر پیدا کرد. اگرچه درخشندگی و اندازه‌ی ظاهری آن همچنان در حال کاهش است، اما می‌توان این سیاره را با رنگ قرمز قابل توجه پس از غروب خورشید پیدا کرد. مریخ، ابتدای ماه در صورت فلکی سرطان است و کم‌کم در آن حرکت می‌کند. روشنایی آن به تدریج از حدود 0.4 به 0.9 کاهش می‌یابد.
مریخ در آسمان شب
Credit: Babak Tafreshi
مشتری سمت غرب و در آسمان عصرگاهی قابل مشاهده است. جدایی زاویه‌ای آن از خورشید، به تدریج کاهش پیدا می‌کند. این سیاره در صورت فلکی ثور باقی می‌ماند؛ اردیبهشت را با قدر حدود 2.0- شروع می‌کند، به تدریج کمی کم‌نورتر می‌شود و تا پایان ماه این روشنایی را حفظ می‌کند.
زحل در آسمان صبحگاهی و با ارتفاع پایین قرار دارد. موقعیت آن در نزدیکی افق، دیدن آن را در اردیبهشت ماه چالش‌برانگیز می‌کند. قدر آن هم در طول ماه حدود 1.2 ثابت باقی می‌ماند.
اورانوس که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود، در افق غربی در آسمان عصر با ارتفاع پایینی ظاهر می‌شود. با این حال در اواخر ماه دیدن آن حتی دشوارتر هم می‌شود. بنابراین برای تعیین موقعیت این سیاره‌ی دوردست دوربین دوچشمی توصیه می‌شود. قدر آن به صورت ثابت 5.8 باقی خواهد ماند.
دورترین سیاره یعنی نپتون هم در شرق آسمان صبحگاهی و در نزدیکی افق قابل مشاهده است. برای رصد آن به دوربین دوچشمی یا تلسکوپ خوب نیاز دارید. این سیاره هم ماه را با قدر ثابت 7.9 و در صورت فلکی «حوت» (Pisces) می‌گذراند.
سخن پایانی
آسمان اردیبهشت 1404 هم مانند دیگر ماه‌های سال پدیده‌های نجومی زیبایی دارد که می‌توانند برای علاقه‌مندان جذاب و تماشایی باشد. برای دیدن اغلب این پدیده‌ها، یک آسمان صاف و دور از آلودگی نوری کافی است اما با ابزار رصدی مانند تلسکوپ و دوربین دوچشمی تسلط بیشتری برای رصد خواهید داشت.
منبع: خبرآنلاین
