تصاویر؛ ۷ گیاه زیبا اما کشنده که هرگز نباید لمسشان کنید
زیبایی طبیعت فریبنده است، چراکه برخی گیاهان حاوی سموم بسیار قوی هستند. گیاهانی مانند تاج‌الملوک، دانه‌ی کرچک و خرزهره از جمله گیاهان خطرناکی هستند که تماس یا بلعیدن آنها می‌تواند آسیب شدید یا حتی مرگ به همراه داشته باشد.
فرادید| طبیعت سرشار از شگفتی، سرسبزی چشم‌نواز، گل‌های رنگارنگ و برگ‌های ظریف است، اما گاه همین زیبایی پرده‌ایست که به روی خطرات پنهان گیاه کشیده شده است. در تمام جهان، گیاهانی هستند که ترکیبات سمی آنها به‌قدری قوی است که حتی تماس اندک یا بلعیدن تصادفی آنها می‌تواند آسیب‌زا یا مرگبار باشد.
به گزارش فرادید، تهدیدهای گیاهی در گذر زمان تکامل یافته و دارای مکانیسم‌های دفاعی شیمیایی پیچیده‌ای شده‌اند که گاه در سموم سنتی، افسانه‌ها و حتی جرایم از آنها استفاده شده است. در ادامه فهرستی از خطرناک‌ترین گیاهان زیبا اما سمی جهان را معرفی می‌کنیم که نباید آنها را لمس کنید.
اقونیطون (Aconitum)
این گیاه با گل‌های بنفش تیره و شکل خاص کلاه‌مانندش بسیار جذاب و در عین حال بسیار سمی است. این گیاه ماده‌ای به نام «آکونیتین» دارد؛ یک نوروتوکسین قوی که انتقال سیگنال‌های عصبی را مختل کرده و می‌تواند موجب فلج قلب و ریه‌ها شود. تحقیقات نشان داده که این سم قوی می‌تواند نشانه‌هایی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، تشنج و آریتمی قلبی ایجاد کند. مرگ ناشی از آن همواره در پی «تندتپشی بطنی» رخ می‌دهد که درمانش بسیار دشوار است. حتی لمس این گیاه می‌تواند موجب بی‌حسی یا سوزش پوست شود. اقونیطون یکی از سمی‌ترین گیاهان برای انسان است و هرگز نباید در محیط‌هایی که کودکان یا حیوانات خانگی حضور دارند، کاشته شود. این گیاه که در گذشته از آن در ساخت دارت‌های سمی و ترور استفاده میشده، بومی اروپا و آسیا است و در مراتع کوهستانی رشد می‌کند.
گیاه لوبیای کرچک (Ricinus communis)
این گیاه با برگ‌های براق قرمزبنفش و غلاف‌های بذر خاردار خود بسیار فریبا اما به‌شدت خطرناک است. دانه‌های آن حاوی سمی به نام «ریزین» هستند؛ ماده‌ای بسیار کشنده که حتی مقدار بسیار کمی از آن می‌تواند مرگبار باشد. در حالی که روغن کرچک (که در فرایند حرارتی بی‌خطر می‌شود) کاربردهای پزشکی و آرایشی دارد، خود دانه‌ها بسیار مرگ‌آور هستند. ریزین با جلوگیری از ساخت پروتئین در سلول‌ها موجب ازکارافتادگی اندام‌ها می‌شود. با وجود این خطرات، باز هم این گیاه در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به‌شکل زینتی کاشته می‌شود.
خرزهره (Nerium oleander)
خرزهره به‌دلیل گل‌های رنگارنگ و مقاومت بالایی که دارد، در باغ‌های مناطق گرمسیری بسیار رایج است. اما این گیاه یکی از سمی‌ترین گیاهان شناخته‌شده برای انسان است. تمام قسمت‌های آن یعنی برگ، گل و ساقه حاوی گلیکوزیدهای قلبی هستند که می‌توانند موجب بی‌نظمی ضربان قلب، استفراغ و حتی مرگ شوند. حتی دود حاصل از سوزاندن این گیاه هم سمی است. آنچه خرزهره را بیش از پیش نگران‌کننده می‌کند، کاشت گسترده آن در جاده‌ها، منازل و مدارس است. برپایه پژوهش‌ها، حتی پختن غذا با چوب‌های این گیاه می‌تواند منجر به مسمومیت شود. خرزهره در تمام فصول سال می‌تواند برای انسان و دام‌ها سمی باشد.
درخت خودکشی (Cerbera odollam)
این درخت بومی هند و جنوب‌شرقی آسیاست و میوه‌هایی شبیه انبه‌های کوچک دارد. این میوه‌ها حاوی سمی به نام سِربِرین هستند که عملکرد قلب را مختل کرده و در کالبدشکافی کم و بیش غیرقابل‌تشخیص است. به همین دلیل، این درخت به دلیل کاربردش در خودکشی‌ها و قتل‌های غیرقابل‌ردیابی، بدنام است. این درخت بیشتر در مناطق ساحلی برای کنترل فرسایش کاشته می‌شود، اما ظاهر آرام و نام فریبنده‌اش موجب شده شهرتی ناخوشایند در علم پزشکی قانونی پیدا کند. برپایه پژوهشی در کرالا، این درخت عامل حدود ۵۰٪ از موارد مسمومیت با گیاهان و ۱۰٪ از کل موارد مسمومیت است.
شابیزک/ بلادونا (Atropa belladonna)
بلادونا دارای توت‌های سیاه براق است و در گذشته در لوازم آرایشی (برای گشاد کردن مردمک چشم) استفاده می‌شد. اما ترکیبات فعالی مانند آتروپین، اسکوپولامین و هیوسیامین دارد که با تأثیر بر سیستم عصبی موجب توهم، تشنج و در دوزهای بالا مرگ می‌شوند. این گیاه بومی اروپا و شمال آفریقا است و در تاریخ با جادوگری و سموم باستانی مرتبط بوده است. حتی مقدار اندکی از بلادونا می‌تواند به‌ویژه برای کودکان مرگبار باشد.
نخود زینتی/چشم خرچنگی (Abrus precatorius)
این دانه‌های کوچک قرمز با نوک سیاه همواره در جواهرات و تسبیح‌ها استفاده می‌شوند اما بسیار سمی هستند. آنها حاوی پروتئینی به نام «آبرین» هستند که عملکردی مشابه ریزین دارد و از تولید پروتئین در سلول‌ها جلوگیری می‌کند. اگر این دانه‌ها جویده یا خرد شوند، حتی یک عدد می‌تواند مرگبار باشد. بیشتر موارد مسمومیت وقتی رخ می‌دهد که هنگام ساخت زیورآلات، سم از راه بریدگی‌های کوچک وارد بدن می‌شود. با وجود ظاهر فریبنده، این دانه‌ها نباید بدون احتیاط لمس شوند.
تاتوره (Datura stramonium)
این گیاه که با نام «شیپور شیطان» هم شناخته می‌شود، یکی از اعضای سمی خانواده‌ی سولاناسه (شب‌بوها) است. این گیاه حاوی آلکالوئیدهای تروپانی مانند آتروپین و اسکوپولامین است که می‌توانند موجب توهم، هذیان و آریتمی قلبی شوند. در گذشته، تاتوره در آیین‌های معنوی به‌کار می‌رفت و تاریخچه‌ای دیرینه در استفاده (و سوء‌استفاده) به دلیل اثرات روان‌گردان خود دارد. این گیاه در خاک‌های تخریب‌شده و کنار جاده‌ها به شکل خودرو رشد می‌کند و در نتیجه احتمال تماس تصادفی با آن زیاد است. گل‌های سفید و شیپورمانندش، سمی خطرناک را در خود پنهان کرده‌اند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
