تصاویر جدید از کاوش‌های «شهر سوخته»

پایگاه میراث جهانی شهر سوخته در جریان کاوش‌های فصل نوزدهم تصاویری را در صفحه رسمی این پایگاه به اشتراک گذاشته است. سیدمنصور سیدسجادی ـ سرپرست هیأت باستان‌شناسی شهر سوخته که معتقد به انتشار نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی است، قبلا گفته بود: ما حق نداریم اطلاعاتی را که به‌دست می‌آوریم زندانی کرده و در بایگانی‌ها بگذاریم. سعی ما براین است که همیشه اطلاعاتی را که در نتیجه کاوش‌های صورت‌گرفته به‌دست می‌آید منتشر کنیم؛ چراکه اطلاعات هرچه بیشتر در اختیار عموم قرار بگیرد بهتر پیش خواهیم رفت.

شهر سوخته با پنج‌هزار سال پیشینه تاریخی و تمدنی، از مهم‌ترین مناطق شهرنشینی باستانی در فلات ایران است که در حدود ۶۰ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و سال ۱۳۹۳ به‌عنوان سایت فرهنگی در یونسکو ثبت جهانی شد.

تا کنون آثار مهمی از شهر سوخته کشف شده که از جمله آن‌ها به جمجمه جراحی‌شده یک دختر ۱۳ ساله، چشم مصنوعی زنی حدودا ۲۸ تا ۳۲ ساله که جنس آن ترکیبی از قیر طبیعی و نوعی چربی جانوری و سیم‌های ریز طلایی شبیه مویرگ‌های چشم است، خط‌کشی ساخته‌شده از چوب آبنوس به طول ۱۰ سانتیمتر که تا دقت یک میلیمتر را اندازه‌گیری می‌کند، تخته نردی از چوب آبنوس با ۶۰ مهره و جامی سفالین با طراحی یک بز درحال حرکت که قدیمی‌ترین انیمیشن جهان لقب دارد، می‌توان اشاره کرد. بعضی از این آثار را در موزه شهر سوخته می‌توان مشاهده کرد.

کاوش‌های فصل نوزدهم شهر سوخته که از اول آذرماه ۱۴۰۰ آغاز شده است تا حدود یک ماه دیگر ادامه دارد. کاوش‌های این فصل به دلیل کمبود بودجه به سه کارگاه محدود شده است، کارگاه نخست در منطقه مسکونی شرقی واقع شده که فعالیت‌های باستان‌شناسی در آن با هدف دستیابی به لایه‌های قدیمی‌تر صورت می‌گیرد. در کارگاه شماره ۳۳ که دومین کارگاه است، ادامه فعالیت‌های سه فصل گذشته دنبال می‌شود. کارگاه شماره ۳۹ نیز در منطقه مسکونی واقع شده که فعالیت هیأت باستان‌شناسی در آن با هدف یافتن ساختمان‌ها و معماری جدید در حال انجام است.

در نوزدهمین فصل کاوش در شهر سوخته فعالیت‌های میان‌رشته‌ای مثل مطالعات گیاه باستان‌شناسی، استخوان‌شناسی باستانی جانوران و انسان‌شناسی نیز دنبال می‌شود، از همین رو از محققان و باستان‌شناسان ایتالیا و صربستان نیز دعوت شده است.

کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه از سال ۱۳۷۴ به سرپرستی سجادی آغاز شده است.

باستان‌شناسان تا کنون دریافته‌اند که شهر سوخته ۱۹۰۰ سال قبل بدون جنگ و درگیری و در آرامش تخلیه شده است. یافته‌های آن‌ها از حفاری‌های بخش مرکزی شهر نشان می‌دهد اهالی، اسباب و اثاثیه‌شان را جمع کرده‌ و رفته‌اند. هنوز دقیقا مشخص نشده شهر سوخته چگونه و بر اثر چه عاملی متروک شده است. باستان‌شناسان این شهر را که در حدود پنج‌هزار سال پیش ابزار کاملی از زندگی را داشته، از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا می‌دانند.