هیولای هفت متری؛ بزرگترین ماهی رودخانهای صید شده در تاریخ
این ماهی خاویاری بلوگا با طول ۷٫۲ متر و وزن بیش از ۱٫۵ تُن، رکورد بزرگترین ماهی آب شیرینِ ثبتشده در تاریخ را به نام خود ثبت کرده و از این جهت از هر غول رودخانهای شناختهشدهای فراتر رفته است.
فرادید| در میان تمام موجودات عظیمی که تاکنون در رودخانهها و دریاچههای زمین زندگی کردهاند، هیچکدام به اندازه ماهی خاویاری بلوگا (Huso huso) رشد نکردهاند. بر اساس اسناد تاریخی معتبر، نمونهای از این گونه با طول ۷٫۲ متر و وزن بیش از ۱۵۷۱ کیلوگرم ثبت شده است. این جانور جایگاهی منحصربهفرد در تاریخ طبیعی دارد و بزرگترین ماهی آب شیرینی است که اندازه آن با دقت ثبت شده است. ابعاد آن با کوسههای بزرگ اقیانوسی برابری میکند و از هر ماهی رودخانهای شناختهشدهای بزرگتر است.
به گزارش فرادید؛ زیستگاه اصلی ماهی خاویاری بلوگا حوضه دریای خزر، دریای سیاه و دریای آزوف است و برای مهاجرت از رودخانههای بزرگی مانند ولگا، دانوب و اورال استفاده میکند. هرچند بخشی از چرخه زندگی خود را در آبهای نیمهشور یا محیطهای دریایی بسته میگذراند، اما تولیدمثل آن فقط در آب شیرین انجام میشود؛ به همین دلیل از نظر زیستی در دسته ماهیان آب شیرین قرار میگیرد.
این توان مهاجرت، همراه با طول عمر بسیار زیاد (که میتواند به بیش از ۱۰۰ سال برسد) تا حدی توضیح میدهد که چگونه برخی از این ماهیان توانستهاند به چنین اندازههای شگفتانگیزی برسند.
نمونه تاریخی که این رکورد را تثبیت کرد، اوایل قرن بیستم و در منطقه رودخانه ولگا ثبت شد؛ زمانی که این گونه هنوز فراوان بود. اندازهگیریها طولی بیش از ۷ متر و وزنی بالاتر از ۱٫۵ تُن را نشان میداد. این ارقام، ماهی خاویاری بلوگا را در جایگاهی قرار میدهد که برای دیگر ماهیان آب شیرین، مانند پیراروکو یا گربهماهی غولپیکر مکونگ دستنیافتنی است.
حتی بزرگترین تاسماهیهای امروزی بهندرت از ۱۰۰۰ کیلوگرم فراتر میروند؛ موضوعی که استثنایی بودن این رکورد تاریخی را نشان میدهد.
بدن ماهی خاویاری بلوگا کشیده، نیرومند و پوشیده از صفحات استخوانی به نام «سپر» است که مانند زره طبیعی عمل میکنند. برخلاف بیشتر ماهیان، اسکلت آن تا حدی غضروفی است؛ میراثی تکاملی از دورانهای بسیار دور که استحکام ساختاری را بدون محدود کردن رشد فراهم میکند.
سر پهن و دهان بیرونآمده آن امکان تغذیه از کف رودخانهها را فراهم میکند و بهراحتی طعمه را میمکد. این ساختار بدنی باعث میشود رشد این ماهی در طول زندگی ادامه یابد و مانند بسیاری از گونههای دیگر، سقف سختی برای اندازه نداشته باشد.
برخلاف بیشتر تاسماهیها که عمدتاً از بیمهرگان تغذیه میکنند، ماهی خاویاری بلوگا کاملاً گوشتخوار است. این ماهی به شکار ماهیان دیگر و سختپوستان میپردازد و بهعنوان یک شکارچی برتر در زیستبوم خود عمل میکند.
این نوع تغذیه، همراه با نبودِ شکارچیان طبیعی در سنین بلوغ، به برخی از این ماهیان اجازه داده است دههها بدون محدودیت جدی رشد کنند.
علاوه بر اندازه شگفتانگیز، ماهی خاویاری بلوگا به دلیل ارزش اقتصادی نیز شهرت دارد. خاویارِ این گونه گرانترین خاویار جهان به شمار میرود. تخمهای درشت، با بافت نرم و طعم لطیف، این ماهی را برای قرنها به هدف صید بیرویه تبدیل کرده است.
این فشار شدید صید، پیامدهای ویرانگری داشته است. جمعیتهای کامل این گونه از بین رفتند، آن هم پیش از آنکه علم بتواند ظرفیت زیستی واقعی آن را بهطور کامل مستند کند.
امروزه ماهی خاویاری بلوگا در فهرست گونههای «بهشدت در معرض انقراض» قرار دارد. سدهایی که مسیر مهاجرت تولیدمثلی را مسدود میکنند، آلودگی رودخانهها و صید غیرقانونی، جمعیت این ماهی را بهشدت کاهش دادهاند.
ماهی خاویاری بلوگای رکورددار فقط یک جانور بزرگ نبود بلکه نماد دورهای بود که رودخانههای زمین هنوز توان پشتیبانی از آبزیان عظیمالجثه را داشتند؛ چیزی که در دنیای امروز بهطور فزایندهای نادر شده است.
داستان این ماهی یک هشدار جدی است: وقتی زیستبومها دگرگون میشوند، فقط گونههای عادی از بین نمیروند، بلکه بزرگترین و شگفتانگیزترین آفریدههای طبیعت نیز ناپدید میشوند.
