جانور شبحمانندی که در اعماق همۀ اقیانوسهای زمین زندگی میکند
دانشمندان مدتها بر این باور بودند که «آلیسلا گیگانتهآ» که در اعماق دریا زندگی میکند، موجودی کمیاب و از بازماندگان نادر ژرفای اقیانوسهاست. اما پژوهشهای جدید ژنتیکی و میدانی نشان میدهد این سختپوست غولپیکر نزدیک به ۵۹ درصد از کف اقیانوسهای جهان را زیستگاه خود قرار داده است.
فرادید| این یافتههای جدید بسیاری از فرضیات قدیمی درباره کمیاب بودن گونهها را زیر سؤال میبرد و نگاه تازهای به تنوع زیستی اعماق دریا، سازگاری موجودات و توان تابآوری حیات در محیطهای خشن روی سیارۀ زمین ارائه میدهد.
به گزارش فرادید؛ آلیسلا گیگانتهآ که گاهی «آمفیپود فوقغولپیکر» نامیده میشود و میتواند تا ۳۴ سانتیمتر طول داشته باشد، نخستینبار در سال ۱۸۹۹ توصیف علمی شد. برای دههها، مشاهدههای اندک و محدودیت در نمونهبرداری باعث شده بود دانشمندان تصور کنند این گونه بسیار نادر است یا تنها در نقاط پراکنده و جدا از هم زندگی میکند.
اما اکنون یک پژوهش جهانی گسترده به سرپرستی دکتر پیج جی. مارونی و همکارانش در دانشگاه استرالیای غربی، این دیدگاه قدیمی را به چالش کشیده است. پژوهشگران ۱۹۵ ثبت مشاهده از ۷۵ نقطه مختلف جهان را گردآوری کرده و تحلیلهای ژنتیکی دقیقی انجام دادهاند.
نتایج نشان میدهد آلیسلا گیگانتهآ نهتنها در اعماق اقیانوس حضور دارد، بلکه در نواحی آبیسال (۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متر) و هادال (۶۰۰۰ تا حدود ۱۱هزار متر) اقیانوسهای آرام، اطلس و هند بهخوبی رشد و گسترش یافته است.
با وجود اندازه بسیار بزرگ این جانور و گستره وسیع زیستگاهش، پژوهشگران تفاوت ژنتیکی بسیار اندکی میان جمعیتهای آن در سراسر جهان یافتهاند. این موضوع نشان میدهد با یک گونه واحد روبهرو هستیم که توانایی پراکنش فوقالعادهای دارد؛ قابلیتی که در طول میلیونها سال، به کمک پایداری تکاملی و عوامل زمینشناختی مانند جابهجایی جریانهای اقیانوسی و رویدادهای تکتونیکی شکل گرفته است.
روشهای نوین نمونهبرداری، از جمله تجهیزات طعمهگذاریشده اعماق دریا، ویدئوهای با کیفیت بالا و فناوریهای جدید توالییابی ژنتیکی، نقش کلیدی در آشکار شدن این فراوانی پنهان داشتهاند.
حتی تجمعهای بزرگ این گونه در پهنههای آبیسال مشاهده شده است؛ موضوعی که نشان میدهد تصور کمیاب بودن آن، بیشتر نتیجه محدودیتهای نمونهبرداری بوده تا واقعیت زیستی.
دکتر پیج جی. مارونی، نویسنده اصلی پژوهش، میگوید: «با گسترش اکتشافات اعماق دریا به ژرفایی فراتر از روشهای معمول نمونهبرداری، شواهد روزبهروز بیشتری نشان میدهد که بزرگترین سختپوست اعماق دریا اصلاً موجودی نادر نیست».
دانشمندان تأکید میکنند که برای شناخت کامل چرخه زندگی، میزان تابآوری و تنوع پنهان احتمالی آلیسلا گیگانتهآ و دیگر موجودات اعماق دریا، پژوهشهای ژنتیکی و اکتشافی بیشتری لازم است. با افزایش علاقه تجاری به معدنکاوی و بهرهبرداری از اعماق دریا، درک دقیق پویاییهای ژنتیکی و بومشناختی چنین گونههایی برای سیاستگذاریهای حفاظتی، چرخه کربن و ارزیابی تنوع زیستی جهانی اهمیت روزافزونی پیدا میکند.
