چه کسی به ممنوعه اجازه ساخت داد؟!

نورا بیگ | اگر می‌خواهید ساخت یک سریال با موضوع آسیب‌های اجتماعی را شروع کنید، مراقب باشید، ممکن است همه ممیزی‌ها را از سر بگذرانید، پول خرج کنید، وقت صرف کنید، کار را روانه بازار کنید، اما درنهایت کارتان توقیف شود.

این اتفاق هفته گذشته برای سریال ممنوعه افتاد و حالا گروه کارگردانی آن موظف شده‌اند که اصلاحات لازم را انجام دهند تا این سریال به سبد فروش دکه‌های مطبوعاتی برگردد. وقتی در هفته‌های گذشته انتقادات و سوءتفاهم‌ها از سریال ممنوعه بالا گرفت و بخش خبری بیست‌وسی هم از خجالت آن در آمد، حسین پارسایی، مدیرکل اداره نمایش خانگی از توقیف آن خبر داد.

حالا صادق کوشکی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران که البته این سریال را ندیده در این‌باره می‌گوید: مرجعی که در مراحل مختلف به این سریال مجوز داده است، تخلف کرده است و باید با او برخورد شود: «من به سازنده نمی‌توانم چیزی بگویم؛ چون اگر به او مجوز داده نمی‌شد، نمی‌توانست کار خود را بسازد یا منتشر کند حالا شاید هم استاندارد‌ها را زیر پا گذاشته باشد، اما به هر حال نهادی در وزارت ارشاد به او مجوز داده است.»

او درباره وظایف دستگاه‌های نظارتی و وزارت ارشاد در این زمینه‌ها هم توضیحاتی داد: «وقتی یک شخصی برای فعالیتی مجوز می‌گیرد، به آن معنا است که همان دستگاه وظیفه بررسی این اثر را با همه استاندارد‌های قانونی دارد؛ بنابراین اگر تخلفی صورت گرفته باشد، مقصر مجوز‌دهنده است.»

کوشکی این سوال را مطرح کرد که آیا کسانی که مجوز ساخت و پخش را صادر کرده‌اند، قوانین فرهنگی موجود کشور را نمی‌دانستند؟ او می‌گوید که حتی اگر فیلمساز تخلف کرده باشد و مجوز فیلمنامه اصلاح‌شده را گرفته و بعد فیلمنامه دیگری را اجرا کرده باشد، باز هم کار مجوز پخش دارد: «مجوزدهنده تخلف کرده است؛ چون یک نفر با استاندارد‌های غلط و خلاف قانون کار ساخته است، اما اگر قبلا به آن‌ها گفته می‌شد پول خود را در این زمینه خرج نمی‌کردند.»

کوشکی معتقد است: «کسانی که کالا‌های فرهنگی تولید می‌کنند، باید حساسیت‌های جامعه را منتقل کنند تا ارتقادهنده فرهنگ جامعه شود نه اینکه هم سازندگان و تهیه‌کننده و بیننده اثر دچار آسیب شود و هم جامعه بابت ساخت چنین کاری سرافکنده شود.»

روند توقیف ممنوعه
فصل اول سریال ممنوعه از هفته اول شهریور ماه روانه بازار شد؛ در حالی که برای رده سنی بالای ١٦‌سال بود. با شروع انتقادات، حسین پارسایی، مدیرکل اداره نمایش خانگی ابتدا در مقام دفاع از آن بر آمد: ««ممنوعه» یک سریال شبکه خانگی با برچسب ۱۶+ است؛ یعنی یک مجموعه ویژه بزرگسالان که به تقبیح رفتار و عملکرد افرادی می‌پردازد که سبک زندگی غربی را چه در ظاهر و چه در محتوا برگزیده‌اند.

والدین به جای اینکه راجع به سریالی که این آدم‌ها و روابط خطرناکشان را نشان می‌دهد، احتمالا نگران باشند، ضروری است بدانند این مجموعه ویژه آن‌ها است؛ نه اطفال صغیر و نوجوانان و این موضوع در تمام اقلام تبلیغاتی فیلم ذکر شده است. همچنین شاید والدین پس از دیدن این مجموعه بر مراقبت‌هایشان بیفزایند و آگاهی‌هایشان از اتفاقات بیشتر شود.»، اما او چند روز بعد اعلام کرد: «تا اعمال اصلاحات لازم جهت پیشگیری از سوءتعبیر در مخاطبان و اقشار مختلف جامعه اجازه نشر داده نخواهد شد.»

امیر پورکیان به عنوان کارگردان این سریال هم البته قبل از توقیف از سریال ممنوعه اینطور دفاع کرد: «من در میان مردم بوده‌ام و دغدغه‌مند هستم. این اثری که من ساخته‌ام هزار برابر موارد بدترش را در اطرافمان دیده‌ایم، اما من نمی‌دانم تا کی می‌خواهیم پنهانکاری کنیم.»