معمای جنگ شوالیه‌ها با حلزون‌ها در دست نوشته‌های قرون وسطایی

آن چیز‌هایی که در حاشیه دست نوشته‌های بسیار قدیمی یافت می‌شوند اغلب به اندازه محتوای خود دست نوشته‌ها جالب هستند. یکی از این نمونه‌ها تصویر به طور مکرر و بسیار عجیب ترسیم شده از شوالیه‌هایی است که با حلزون‌ها می‌جنگند.

به نقل از کانورسیشن؛ از اواخر قرن سیزدهم تا قرن پانزدهم میلادی تصاویر شوالیه‌هایی که با حلزون‌ها می‌جنگند در دنیای ادبی قرون وسطی ظاهر شدند. این تصاویر دید جذابی را به ما مردمان امروز در مورد آن چه مردم قرون وسطی در مورد دنیای اطراف خود فکر می‌کردند ارائه می‌دهد.

در اواخر قرن سیزدهم (حدود سال ۱۲۹۰ میلادی) تصاویر شوالیه‌هایی که با حلزون‌ها می‌جنگند برای اولین بار در نسخه‌های خطی شمال فرانسه (که با تصاویر رنگارنگ تزئین شده‌اند) ظاهر شد. چند سال پس از آن همین تصاویر در دست نوشته‌های فلاندری و انگلیسی ظاهر شدند. جالب اینجاست که در اکثر موارد به نظر می‌رسد این نبرد حلزونی با تصاویر مجاور بخش‌های متنی ارتباطی ندارند.

 تصاویر اغلب شوالیه‌های مسلح را نشان می‌دهند که با حلزونی روبرو می‌شدند که شاخک‌های درازی داشت و شبیه یک فلش بود. در دست‌نوشته‌های داستان عامیانه فرانسوی (La Roman de Renart) سلاح‌هایی که در دست شوالیه‌ها دیده می‌شوند چوب، گرز، تبر، شمشیر و حتی چنگال هستند.

شوالیه‌هایی که در تصاویر با حلزون‌ها می‌جنگند تقریبا همواره مرد هستند. با این وجود، در یک نمونه تصویر جنگجوی زنی دیده می‌شود که با نیزه و سپر با حلزون می‌جنگد.

به مروز زمان حضور این حلزون‌ها در تصاویر مرتبط با دست نوشته‌ها به عنصری پذیرفته شده از تصاویر قرون وسطایی تبدیل شد و به دیگر حوزه‌های زندگی در دوران قرون وسطا سرایت کرد.

برای مثال، تابلو‌های تزئینی حکاکی شده در حدود سال ۱۳۱۰ در ورودی اصلی کلیسای جامع لیون در فرانسه شوالیه‌ای را در حال مقابله با یک حلزون و مرد دیگری را نشان می‌دهد که با تبر یک حلزون غول پیکر را تهدید می‌کند.

نکته جالب توجه آن است که در سراسر قاره اروپا نقش شوالیه‌ها در مقابل حلزون‌ها از کشوری به کشور دیگر تفاوت چندانی داشت که نشان می‌دهد ممکن است حاوی معنای عمیق تری بوده باشد.

طنز قرون وسطی

هیچ کس دقیقا نمی‌داند که چرا نبرد بین حلزون‌ها و شوالیه‌ها در قرون وسطی تا این اندازه محبوب بوده است. یک نظریه آن است که این تصاویر طنز را به متونی می‌افزودند که در غیر این صورت متن به شدت خشک و جدی به نظر می‌رسید. یک خواننده متن می‌تواند پیش از ادامه خواندن با صرف لحظه‌ای برای خندیدن در صحنه مبارزه با حلزون به چشمان خود استراحت دهد.

از تصاویر دیگری که به همین سبک و سیاق در هنر قرون وسطایی ترسیم شده بودند می‌توان به گربه‌ای اشاره کرد که حلزون را تعقیب می‌کند و هم چنین به سگ‌ها، میمون‌ها، اژد‌ها و حتی خرگوش‌هایی اشاره کرد که در مواجهه‌ای شدید با نرم تنان هستند.

حلزون‌ها در قرون وسطی به دلیل قدرت غیرعادی‌شان شناخته می‌شدند، زیرا می‌توانستند خانه خود را پشتشان حمل کنند. بنابراین، رویارویی با یک حلزون می‌توانست نشان دهنده آزمون قدرت شخصی و همچنین استحکام ذهنی باشد. زمانی حلزون نمادی از شجاعت فریبندگی بود حلزون به موجودی تبدیل شد که باید در نمایش قدرت و شجاعت، شکار و نابود شود.

مانند بسیاری از سوژه‌های دیگر که در حاشیه متون دست نوشته دهه ۱۳۰۰ میلادی متداول بودند نبرد حلزون و شوالیه به تدریج با گذشت زمان رنگ باخت. با این وجود، این تصویر احیای کوتاه مدتی در نسخه‌های خطی قرون وسطی متعلق به اواخر قرن پانزدهم میلادی داشت.

منبع: فرارو