شب‌هایی برای بخشندگی

آزاده سهرابی | خداوند متعال هم این انتظار که انسان عاری از اشتباه باشد را به عنوان یک پیش فرض برای انسان در نظر نگرفت. در زندگی اجتماعی و مراودات میان فردی نیز هیچ انسانی عاری از اشتباه و خطا نیست. حتی انسان در حق خود ناخواسته می‌تواند مرتکب خطا‌هایی شود که آسیب به همراه داشته باشد.

موضوع اصلی این است که آیا ما گمان می‌کنیم راه برای اصلاح و بازگشت از اشتباه بسته است؟ آیا توانایی عذرخواهی صمیمانه و از صمیم قلب برای آسیبی که زده‌ایم و خطایی که کرده‌ایم را داریم؟ آیا توانایی این را داریم دیگر الگوی اشتباهی که بر آن آگاه شده‌ایم را تکرار نکنیم؟

و آیا قادر به بخشیدن هستیم؟ البته که از نظر ساز و کار‌های روانی پاسخ به هیچ کدام از این سؤالات ساده نیست یا بهتر است بگوییم عمل به آن‌ها ساده نیست. اما در هر صورت قدم اول شناخت مسأله است، شناخت خطا و اشتباه. خداوند در سوره طه آیه ۲۸ می‌فرماید «إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ» یعنی «من می‌آمرزم کسی را که توبه کند»

این همان عملی است که این شب‌های قدر مسلمانان در درگاه خدا انجام می‌دهند. توبه کردن بدون اینکه بر خطا آگاه شد مگر شدنی است؟ پس خداوند که قادر مطلق است و آگاه بر تمام اعمال بشر خواسته‌اش را بر بخشیدن انسان بنا نهاده است.

شرطی که برای آن گذاشته، اما توبه است یعنی دیدن خطا و گناه و تصمیم برای عدم تکرار آن. نکته مهم این است که حتی اگر بنده خدا ده بار هم توبه کند باز خدا او را می‌بخشد.

یعنی اگر آگاه بر گناه خود باشد، توبه کند، اما بلغزد و بار دیگر توبه کند بخشیده می‌شود و این همان مسیری است که در نهایت انسان را به سمت صلاح می‌کشاند، چون مسیر امید به بخشیده شدن بسته نشده هیچ وقت.

هر چند خداوند خلوص را در عمل توبه کردن، می‌فهمد و این خلوص و نیت بر عدم تکرار گناه اصلی مهم برای بخشیده شدن از جانب اوست و ما انسان‌ها به سختی قادریم خلوص کسی که به ما آسیبی زده یا حقی را ناحق کرده است تشخیص بدهیم و عموما برای اینکه فرد دوباره مرتکب آن اشتباه نشود به سمت نبخشیدن می‌رویم، اما شاید آنچه بیش از هر چیز در شب‌های قدر برای انسان آموزنده است این باشد که اگر راه امید به بخشیده شدن را به روی کسی ببندیم چگونه می‌توان از اصلاح او مطمئن شد؟

خداوند امید به بخشیده شدن را هیچ گاه روی بندگانش نمی‌بندد در حالیکه کل قوانین عالم در اختیار اوست. پیام عفو و بخشش الهی چیزی جز این نیست که «انسان نا امید نباشد. خداوند با عفو و بخشش خود، نه تنها گناهان را می‌بخشد و اثر گناه را می‌پوشاند، بلکه انسان را مورد لطف و محبت خویش قرار می‌دهد و توبه کننده را دوست دارد.»

در صحنه زندگی روزمره فقط بیایید تصور کنیم که قرار باشد هر کس خطایی در حق دیگری می‌کند با انتقام روبه‌رو شود و در وجود انسان میل به بخشش نباشد، آیا در چنین جامعه‌ای می‌شود زندگی کرد؟ این چیزی نیست که خداوند برای انسان مقدر کرده باشد که شب‌های قدر و آنچه در پیام این شب‌ها نهاده شده چراغ روشنی برای مسیر زندگی انسان است که: ببخشد!

«قرآن کریم حتی در همان آیاتی که کیفر و مجازات را برای مجرمان و گناهکاران تشریع می‌کند و مؤمنان را از خطر و زیان آنان برحذر می‌دارد، گذشت و چشم پوشی از خطایشان را نیز به عنوان یک ارزش برتر مطرح می‌سازد.»

گناه، خطا، ناعدالتی، ظلم و حقی را ناحق کردن حتماً امری ناپسند است و بدون مجازات نیست، اما در دنیایی که عوامل درونی و بیرونی بسیاری انسان را به سمت مسیر‌های ناصلاح می‌کشاند جز اینکه برای خطاکار راه اصلاح و امید به بخشش را باز بگذاریم چگونه انسانی خواهیم بود؟

شاید این شب‌ها وقتی به درگاه خدا توبه می‌کنیم و طلب عفو داریم بد نباشد به خودمان نگاه کنیم و ببینیم چقدر درونمان بخشندگی وجود دارد.

منبع: روزنامه ایران