نرگس آبیار و تصویر‌های رنگارنگ از دنیای زنانه

مائده کاشیان | یکی از کارگردانان پرافتخار و موفق سینمای ایران در دهه ۹۰، نرگس آبیار است. او سال ۹۲ با فیلم «شیار ۱۴۳» به کارگردان شناخته شده‌ای تبدیل شد و بعد از آن آثارش یکی پس از دیگری با استقبال مواجه شدند.

به استثنای «اشیا از آن چه در آینه می‌بینید به شما نزدیک ترند»، چهار ساخته دیگر او همه جزو فیلم‌های مهم سینما هستند و افتخاراتی را نصیب این کارگردان کرده‌اند.

آبیار در طول ۱۱ سال فعالیت حرفه‌ای اش، خود را به ژانر و فضای خاصی محدود نکرده و در آخرین ساخته سینمایی‌اش «ابلق» نیز سراغ تجربه متفاوتی رفته است. به بهانه اکران این فیلم از دیروز، کارنامه نرگس آبیار و ویژگی‌های کارنامه او را بررسی کرده‌ایم.

آغاز موفقیت با «شیار ۱۴۳»

نرگس آبیار دومین فیلم خود را در حوزه سینمای دفاع مقدس جلوی دوربین برد و رنج‌های مادران چشم انتظار شهدا را به تصویر کشید. قصه فیلم بر اساس برشی از زندگی مادر شهید محمدجعفر رضایی بود که پس از سال‌ها چشم انتظاری، پیکر فرزندش پیدا شد و بازگشت.

آبیار سال ۹۲ با «شیار ۱۴۳» در جشنواره فجر حاضر شد و دست پُر جشنواره را ترک کرد. جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و جایزه ویژه هیئت داوران نصیب «شیار ۱۴۳» شد. اولین و تنها همکاری مریلا زارعی با نرگس آبیار، جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را برای او به ارمغان آورد.

دومین فیلم این کارگردان با استقبال رهبر انقلاب نیز مواجه شد. ایشان خرداد ۹۳ طی دیدار با عوامل فیلم ضمن تمجید از داستان خوب و جذاب فیلم، کارگردانی آبیار و بازی مریلا زارعی محتوای فیلم را تحسین کردند و گفتند: «از لحاظ محتوا و مضمون هم این فیلم کاملاً فیلم ارزشی بود. من تعجّب می‌کنم چطور ممکن است کسی تصوّر کند که فیلم «شیار ۱۴۳» ضدّ ارزش یا ضدّ دفاع مقدّس است؛ من نمی‌فهمم از کجای فیلم، این در می‌آید.

«نفسِ» نوستالژیک

فیلم «نفس» به عنوان سومین ساخته نرگس آبیار نیز در ژانر دفاع مقدس تولید شد، اما این کارگردان پس از «شیار ۱۴۳»، در «نفس» هم زاویه نگاه تازه و متفاوتی به جنگ تحمیلی داشت. قصه این فیلم از دید یک دختربچه به نام «بهار» روایت شد و مخاطب شاهد قربانی شدن او و آرزو‌های ریز و درشتش بود.

نرگس آبیار که معمولا در همه فیلم‌هایش با تمرکز بر شخصیت یک زن، قصه خود را روایت کرده، این‌بار در «نفس» هم نگاه زنانه خود را حفظ کرد و برشی از زندگی یک دختر بچه را در دهه ۵۰ نمایش داد.

اولین همکاری نرگس آبیار با مهران احمدی، پانته‌آ پناهی‌ها و شبنم مقدمی در این فیلم رقم خورد و جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن نصیب مقدمی شد. بازی پناهی‌ها در نقش مادربزرگی سخت‌گیر و بداخلاق نیز تحسین‌های فراوانی برانگیخت.

اوج‌گیری در «شبی که ماه کامل شد»

نقطه اوج کارنامه نرگس آبیار، چهارمین فیلمش «شبی که ماه کامل شد» محصول سال ۹۶ است. او در این فیلم قدم بزرگی برداشت و ظرفیت‌های تازه‌ای از توانایی‌اش در کارگردانی را نشان داد. این کارگردان برگ برنده خود یعنی نگاه جدید و تنوع در کارنامه‌اش را همچنان حفظ کرد و قصه عاشقانه‌ای را این‌بار هم با محوریت یک کاراکتر زن، به تصویر کشید.

این فیلم عاشقانه درباره شهادت فائزه منصوری به دست عبدالحمید ریگی برادر عبدالمالک ریگی سرکرده گروهک تروریستی جندا...، برخلاف ساخته‌های قبلی آبیار اثری ملتهب، اکشن با لوکیشن‌های متعدد بود و تولید آن کار پرزحمت و متفاوت‌تری می‌طلبید. الناز شاکردوست هم با این فیلم توانست جایگاهش را به عنوان گزینه جدی برای نقش‌های سخت و پیچیده تثبیت کند.

«شبی که...» با کسب هفت جایزه از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول زن و مرد و بهترین بازیگر نقش مکمل زن، پدیده سی‌وهفتمین جشنواره فجر بود.

«ابلق» اتفاقی تازه

آخرین ساخته نرگس آبیار در سینما نشان می‌دهد او همچنان خودش را محدود به یک ژانر نکرده و از سوژه‌های متفاوت استقبال می‌کند. این کارگردان در «ابلق» برای اولین‌بار دست روی یک سوژه اجتماعی پرسروصدا یعنی آزار جنسی گذاشت. او برای پرداختن به این موضوع، سراغ قصه زنی در دل حاشیه شهر رفت و این موضوع را در منطقه‌ای فقیرنشین روایت کرد.

نرگس آبیار در «ابلق» موفق شده تصویری واقعی و قابل باور از فضای حاشیه شهر نشان بدهد. فیلم شروع درگیرکننده‌ای دارد و در ادامه هم پرماجرا و تکان‌دهنده پیش می‌رود. نرگس آبیار همواره توانایی خود در بازی گرفتن از بازیگران را ثابت کرده. شاهد این ادعا جوایز و تحسین‌هایی است که نصیب بازیگران فیلم‌های این فیلم ساز شده است.

او این‌بار در «ابلق» هم نقش‌های متفاوتی به ستاره‌هایش سپرده و گروه بازیگران فیلم عملکرد چشمگیری دارند. او پس از «شبی که...» برای دومین‌بار از زوج هوتن شکیبا و الناز شاکردوست استفاده کرده، اما نقش و بازی متفاوت آن‌ها باعث نشده این زوج تکراری به نظر برسند. گلاره عباسی که به استثنای «شبی که...» در همه فیلم‌های آبیار حضور داشته، در «ابلق» نیز فرصت ایفای نقش سخت و متفاوتی را پیدا کرده است.

از میان بازیگران اصلی، تنها بهرام رادان اولین همکاری با این کارگردان را تجربه کرده و او نیز حضور غافلگیرکننده‌ای دارد. پنجمین ساخته آبیار جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را در سی‌ونهمین جشنواره فجر دریافت کرد. جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین چهره‌پردازی و بهترین جلوه‌های ویژه بصری نیز دیگر جوایزی بودند که به «ابلق» اهدا شدند.

اولین تجربه سریال‌سازی

نرگس آبیار در ادامه تجربیات جدید و متنوع خود وارد نمایش خانگی شده و سریال «سووشون» را جلوی دوربین برده. او این مجموعه را بر اساس رمان مشهور «سووشون» اثر سیمین دانشور می‌سازد و در شیراز مشغول تصویربرداری آن است. آبیار این‌بار سراغ ترکیب متفاوتی از بازیگران رفته.

جز هوتن شکیبا، بهنوش طباطبایی، میلاد کی‌مرام، سام درخشانی و ترلان پروانه همگی برای اولین‌بار جلوی دوربین این کارگردان می‌روند. قصه رمان «سووشون» در بحبوحه جنگ جهانی دوم، زمان اشغال ایران توسط انگلیسی‌ها می‌گذرد و درباره زوجی به نام «یوسف» و «زری» است، مرد در مقابل استعمارگران می‌ایستد و ظلم را نمی‌پذیرد.

با توجه به سابقه این کارگردان و انتخاب «سووشون» به عنوان منبع اقتباس سریال، توقعات از اولین سریال نرگس آبیار بالاست.

منبع: روزنامه خراسان