چرا موریانه‌ها مقصرِ گرمایش زمین هستند؟
دانشمندان به این نتیجه رسیدند که با توجه به گرم‌تر شدنِ هوا به دلیلِ تغییراتِ اقلیمی، در دهه‌های آینده تعداد موریانه‌ها و زیستگاه‌های آن‌ها گسترش پیدا می‌کند که یعنی کربن با سرعتِ بیش‌تری از چوب‌های خشک در جو آزاد می‌شود و این چرخه خود به بدتر شدنِ تغییراتِ اقلیمی و گرمایش زمین کمک می‌کند. به‌نظر می‌رسد که برندهِ تغییراتِ اقلیمی موریانه‌ها هستند!
فرادید | وقتی به موریانه‌ها فکر می‌کنیم، ممکن است نخستین‌چیزی که به ذهن‌مان می‌رسد خطری باشد که آن‌ها با لانه‌سازی در خانه‌های چوبی و خوردنِ چوب‌های خانه برای‌مان ایجاد می‌کنند. اما درحقیقت، فقط ۴ درصد از گونه‌های موریانه در سراسر جهان ممکن است به عنوان آفت شناخته شوند و در مقاطعی اقدام به خوردنِ خانه‌های‌مان کنند.
به گزارش فرادید، موریانه‌هایِ چوب خوار در طبیعت نقش گسترده و مهمی در اکوسیستمِ مناطق گرمسیری و زیرخطِ استوا ایفا می‌کنند. آن‌ها با تغذیه از چوب‌های خشک و مرده، موادِ مغذی را بازیافت و به خاک برمی‌گردانند و باعثِ می‌شوند که کربنی که در چوب ذخیره شده بود دوباره در جو آزاد شود.
تحقیقِ اخیری که به تازگی در نشریه ساینس منتشر شده است میزانِ علاقه موریانه‌ها به گرمایش را نشان می‌دهد. نتایج این پژوهش بسیار شگفت‌انگیز است: «ما دریافتیم که موریانه‌ها در گرما خیلی سریع‌تر از چوب تغذیه می‌کنند». برای مثال، موریانه‌ها در مناطقی با درجه هوای ۳۰ درجه سانتی‌گراد ۷ برابر سریع‌تر از مناطقی با درجه حرارتِ ۲۰ درجه سانتی‌گراد چوب می‌خورند. «نتایج ما همچنین نشان می‌دهد با افزایشِ تغییراتِ اقلیمی در دهه‌های آینده که احتمالاً منجر به گسترشِ زیستگاه‌های موریانه‌ها در سراسر سیاره می‌شود، نقش موریانه‌ها نیز گسترش خواهد یافت.»
اگر چنین شود ما شاهد خواهیم بود که کربنِ ذخیره‌شده در چوب‌ها به مقدارِ بیش‌تری در جو آزاد خواهد شد.
چوب خشک در چرخه جهانی کربن
درختان نقشی اساسی در چرخه جهانی کربن ایفا می‌کنند. آن‌ها کربن‌دی‌اکسید (دی‌اکسید‌کربن) را از طریقِ فتوسنتز از جو می‌گیرند و تقریباً نیمی از این کربن در توده گیاهی جدید تلفیق می‌شود. هر سال بخشی از درختان میمیرد، این‌درحالیست که درهمین‌مدت به لحاظِ قد و قطر بسیار کم رشد می‌کنند. سپس بقایای آن‌ها تبدیل به چوب خشک می‌شود. کربن در چوبِ خشک درختان ذخیره می‌شود. این تا زمانیست که چوب سوزانده یا توسطِ میکروب‌ها مصرف و دچار فساد شود یا توسطِ موریانه‌ها خورده شود.
اگر چوبِ خشک خیلی سریع مصرف شود، کربنِ ذخیره‌شده در آن به سرعت آزاد شده و به جو باز می‌گردد. اما اگر فاسد‌شدن تدریجی و آهسته باشد، حجم حوضچه چوب خشک افزایش پیدا می‌کند و سرعتِ تجمعِ کربن‌دی‌اکسید و متان در اتمسفر کندتر می‌شود.
به‌همین‌دلیل فهمِ پویاییِ جامعۀ ارگانیسم‌هایی که به فسادِ چوب‌های خشک کمک می‌کنند، ضروری است، زیرا می‌تواند به دانشمندان در پیش‌بینیِ اثراتِ تغییراتِ اقلیمی روی ذخیره شدنِ کربن در اکوسیستم‌های زمینی کمک کند. اهمیت آن از این روست که آزادشدنِ کربنِ چوب‌های خشک به جو می‌تواند سرعتِ تغییراتِ اقلیمی را افزایش دهد. ذخیره‌سازیِ کربن به مدتِ طولانی‌تر در چوب‌های مرده می‌تواند تغییراتِ اقلیمی را آهسته‌تر کند.
آزمودنِ سرعتِ مصرفِ چوبِ خشک توسطِ موریانه‌ها
دانشمندان به‌طور کلی شرایطِ مطلوبِ میکروب‌ها برای مصرف چوب خشک را می‌شناسند. «ما می‌دانیم که فعالیت آن‌ها با هر افزایشِ ۱۰درجه‌ای دما ۲ برابر می‌شود. فسادِ میکروبیِ چوب‌های خشک در رطوبت هوا نیز تسریع می‌شود.»
اما دانشمندان درباره توزیعِ جهانیِ موریانه‌های چوب‌خوار یا اینکه این توزیع چگونه در نقاطِ مختلف جهان به سطوحِ دمایی یا رطوبتی واکنش نشان می‌دهد، اطلاعاتِ اندکی داشتند.
آن‌ها برای فهمیدنِ این نکته ابتدا پروتکلی برای ارزیابیِ سرعتِ چوب‌خواریِ موریانه‌ها تنظیم کردند و آن را در اکوسیستم‌های ساوانا و جنگل‌های بارانی آزمودند. آن‌ها تعدادی بلوکِ چوبی را درونِ توری و در چندین مکان مختلف روی خاک گذاشتند. در نیمی از بلوک‌های چوبی روی توری‌ها حفره‌هایی ایجاد کرده بودند که موریانه‌ها بتوانند به چوب دسترسی پیدا کنند. نیمی دیگر حفره نداشتند، برای همین فقط میکروب‌ها می‌توانستند به درونِ توری نفوذ و از آن تغذیه کنند.
آن‌ها نوشتند: «ما هر ۶ ماه بلوک‌های چوبی را جمع‌آوری می‌کردیم و متوجه شدیم که بلوک‌های چوبی‌ای که در توری پیچیده شده بودند و حفره‌هایی روی توری وجود داشت، سریع‌تر از بلوک‌هایی که حفره‌ای روی توری‌های‌شان نداشتند فاسد شده بودند که یعنی مشارکتِ موریانه‌ها در فاسد کردنِ چوب بسیار چشمگیری بود.»
«ما این آزمون را در بیش‌از ۳۰ مکانِ مختلف در زیستگاه‌های متفاوت در ۶ قاره جهان آزمودیم و متوجه شدیم که در شرایط اقلیمی متفاوت سرعتِ مصرفِ چوب و فاسد کردنِ آن توسطِ موریانه‌ها تفاوت داشت.»
موریانه‌ها عاشق گرما هستند و از بارانِ زیاد بدشان می‌آید
در موردِ بلوک‌های چوبی که فقط برای میکروب‌ها در دسترس بودند چیز‌هایی که دانشمندان قبلاً می‌دانستند، تأیید شد و میزانِ فساد تقریباً به ازای هر افزایشِ ۱۰ درجه‌ای دما ۲ برابر شد. همچنین با افزایشِ میزانِ باراش فساد توسطِ میکروب‌ها افزایش یافت.
اما در موردِ بلوک‌های چوبی‌ای که در دسترسِ موریانه‌ها بودند، ارتباطِ بینِ دما و میزانِ فساد معنادارتر بود. فساد چوبِ خشک در مکان‌هایی که ۱۰ درجه از سایر مکان‌ها گرم‌تر بودند، ۷ برابر سریع‌تر رخ داده بود.
برای آنکه مشخص‌تر شود این‌طور می‌توانیم بگوییم که فسادِ چوب‌ها در استرالیا ۱۰ برابر سریع‌تر از فساد چوب‌ها در تاسمانی رخ داده بود. تحلیل‌ها همچنین نشان داد که مصرفِ بلوک‌های چوبی توسطِ موریانه‌ها در مناطقِ گرم با میزانِ بارشِ متوسط تا کم بسیار بالاتر بود. برای مثال، فساد چوب در صحراهایِ زیر خط استوا در آفریقای جنوبی ۵ برابر سریع‌تر از فساد چوب در جنگل‌های بارانیِ پورتوریکو رخ داده بود.
احتمالاً علتش آن است که موریانه‌ها در زمانِ خشکی می‌توانند در اعماق خاک به آب دسترسی پیدا کنند، اما غرقابی‌شدنِ لانه‌های‌شان توایی‌شان را برای جستجوی چوب‌های خشک محدود می‌کند.
درنهایت دانشمندان به این نتیجه رسیدند که با توجه به گرم‌تر شدنِ هوا به دلیلِ تغییراتِ اقلیمی، در دهه‌های آینده تعداد موریانه‌ها و زیستگاه‌های آن‌ها گسترش پیدا می‌کند که یعنی کربن با سرعتِ بیش‌تری از چوب‌های خشک در جو آزاد می‌شود و این چرخه خود به بدتر شدنِ تغییراتِ اقلیمی و گرمایش زمین کمک می‌کند. به‌نظر می‌رسد که برندهِ تغییراتِ اقلیمی موریانه‌ها هستند!
منبع: Science Alert
ترجمه: سایت فرادید
