بازیافت پلاستیک؛ یک پروژۀ شکست خورده
سازمان صلح سبز آمریکا ادعا‌های صنعت بازیافت پلاستیک مبنی بر تولید اقتصاد ثمربخش و بازیافتی را «ساختگی» خوانده و گزارش کرده که نرخ بازیافت پلاستیک حتی با وجود رشد سریع تولید رو به افول است.
فرادید | مطالعه‌ای که با عنوان «شکست دوبارۀ ادعا‌های بازیافتی» منتشر شده است، مدعی است که از ۵۱ میلیون تن ضایعات پلاستیک تولیدشده توسط خانوار‌های آمریکایی در سال ۲۰۲۱، تنها ۲.۴ میلیون تن بازیافت شده‌اند، یعنی فقط حدود ۵ درصد. پس از اوجِ ۱۰ درصدیِ سال ۲۰۱۴، این گرایش در حال افول است به ویژه از زمانی که چین از پذیرش ضایعات پلاستیک غرب در سال ۲۰۱۸ خودداری کرد.
به گزارش فرادید ، با گسترش صنعت پتروشیمی و پایین آمدن هزینه‌ها، تولید پاک (پلاستیک غیربازیافتی) به سرعت در حال افزایش است. لیزا رَمزدِن یکی از اعضای صلح سبز می‌گوید: «گروه‌های صنعتی و شرکت‌های بزرگ برای بازیافت به عنوان راه‌حل اصرار کرده‌اند. آنها با انجام این کار، از تمام مسئولیتِ تضمینِ ثمربخش بودنِ آن شانه خالی کرده‌اند.» لیزا این شرکت‌ها را به عنوان مجرمان اصلی نام برد: Coca-Cola، PepsiCo، Unilever و Nestle.
بنا به این گزارش، تنها دو نوع پلاستیک در ۳۷۵ تسهیلات بازیابی مواد در آمریکا به طور گسترده پذیرفته شده است. نخست پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) است که معمولاً در بطری‌های آب و سودا به کار می‌رود و دومی پلی‌اتیلن با چگالی بالا (HDPE) است که در پارچ‌های شیر، بطری‌های شامپو و ظروف محصولات تمیزکننده دیده می‌شود. بر اساس یک سیستم استانداردشده‌ای که در آن ۷ نوع پلاستیک وجود دارد، این‌ها شماره «۱» و «۲» هستند. اما قابل‌بازیافت بودن از نظر تئوری به معنای بازیافت شدن محصولات در عمل نیست.
این گزارش دریافت محصولات PET و HDPE به ترتیب نرخ واقعی بازپردازش ۲۰.۹ درصد و ۱۰.۳ درصد داشتند که هر دو اندکی از آخرین تحلیل سازمان صلح سبز در سال ۲۰۲۰ پایین‌تر بودند. پلاستیک‌های نوع ۳ تا ۷ از جمله اسباب‌بازی‌های بچه‌ها، کیسه‌های پلاستیکی، تولید بسته‌بندی، سطل‌های ماست و مارگارین، فنجان‌های قهوه و ظروف غذای بیرون‌بر با نرخ کمتر از پنج درصد بازپردازش شدند.
به رغم داشتن نماد بازیافت روی برچسب‌ها، محصولاتی که از پلاستیک نوع ۳ تا ۷ استفاده می‌کنند قادر به برآورده کردن الزامات کمیسیون تجارت فدرال در خصوص طبقه‌بندی بازیافت نیستند. دلیل این ناکامی در دسترس نبودن تسهیلات بازیافت برای این نوع پلاستیک‌ها برای اکثریت جمعیت است که ۶۰ درصد تعریف شده است دلیل دیگر آن این است که محصولات جمع‌آوری‌شده در تولید یا مونتاژ اقلام جدید به کار گرفته نمی‌شوند. بنا به این گزارش، عدم‌موفقیتِ مفهومِ بازیافت پلاستیک پنج دلیل عمده دارد که آنها را در ادامه میخوانید.
دلایل شکست بازیافت
نخست اینکه ضایعات پلاستیک در حجم انبوه تولید می‌شود و جمع‌آوری آن به شدت دشوار است. دوم اینکه حتی اگر ضایعات پلاستیک جمع‌آوری شوند، ضایعات مختلط پلاستیک را نمی‌توان با هم بازیافت کرد و مرتب‌سازی تریلیون‌ها تکه‌ی ضایعات پلاستیک مصرف‌کننده که سالانه تولید می‌شود عملاً غیرممکن است. سوم اینکه خودِ فرایند بازیافت برای محیط‌زیست مضر است و کارگران را معرض مواد شیمیایی سمی و میکروپلاستیک‌های تولیدشده از آن قرار می‌دهد. چهارم اینکه پلاستیک بازیافت‌شده از طریق آلوده شدن با انواع دیگر پلاستیک در سطل‌های جمع‌آوری حامل خطر سمی بودن است و در صنعت غذایی نمی‌توان دوباره از آن استفاده کرد. پنجم اینکه فرایند بازیافت بسیار گران است. پلاستیک دست‌اول با پلاستیک بازیافت‌شده رقابت دارد و تولید آن هم ارزان‌تر است و هم کیفیت بالاتری دارد.
رَمزدِن از شرکت‌ها خواست از معاهده‌ی جهانی پلاستیک حمایت کنند. اعضای ملل متحد توافق کردند این معاهده را در ماه فوریه تصویب کنند و به سوی استراتژی‌های پرکردنِ دوباره و بازمصرف بروند. رمزدن می‌افزاید: «این در واقع یک مفهوم جدید نیست، همان سنت شیرفروشی قدیمی است. مردم نوشیدنی‌شان را می‌نوشند، بطری را به فروشنده بازمی‌گردانند و بطری ضدعفونی و دوباره مصرف می‌شود.»
برخی کشور‌ها همین روش را اتخاذ کرده‌اند از جمله هند که اخیراً ۱۹ کالای پلاستیکی یکبارمصرف را منع کرده است. استرالیا نیز اهداف بلندمدتِ «استفاده مجدد» ۲۵ درصدی تا سال ۲۰۲۵ و حداقل ۳۰ درصدی تا سال ۲۰۳۰ برای بسته‌بندی نوشیدنی‌ها را در دستورکار خود دارد. پرتغال نیز رویکرد حداقل ۳۰ درصدی خود را برای سال ۲۰۳۰ هدف‌گذاری کرده است و در نهایت شیلی در صدد حذف تدریجی کارد و چنگال یکبارمصرف و اجباری کردن بطری‌های قابل‌تعویض (دوباره پرکردنی) است.
منبع: sciencealert
مترجم: زهرا ذوالقدر
