راز وهم‌انگیز قدیمی‌ترین مجسمۀ چوبی جهان

فرادید | در ژانویۀ سال ۱۸۹۰ در عمق چهار متری مرداب‌های منطقۀ شیگیر در روسیه، در نزدیکی یک معدن طلا، چند تکه چوب کشف شد که می‌شود گفت ارزش آن‌ها از همۀ طلا‌های معدن بیشتر بود. این‌ها در واقع بخش‌هایی تکه تکه شده از یک مجسمۀ چوبی باستانی بودند. ده قطعه از این مجسمه پیدا شد که با سر هم کردن آن‌ها طول مجسمه به حدود ۵ متر و ۳۰ سانتیمتر رسید.

به گزارش فرادید؛ وقتی این مجسمۀ شگفت‌انگیز که به «مجسمۀ شیگیر» معروف شده بود تحت آزمایش قدمت‌سنجی با رادیوکربن قرار گرفت، شگفتی‌ها بیشتر هم شد. قدمت مجسمه به حدود ۱۲ هزار سال قبل می‌رسید. یعنی انسان‌هایی که در دورۀ میان‌سنگی زندگی می‌کردند آن را ساخته بودند. به این ترتیب معلوم شد که این کهن‌ترین مجسمۀ چوبی است که تا به حال کشف شده است.

نکتۀ خارق‌العاده این بود که با وجود اینکه معمولا آثار چوبی دوام نسبتا کمی در طبیعت دارند، این مجسمه به خاطر مقاومت زیاد چوبش (کاج سیاه) و مناسب بودن محیطی که در آن قرار داشت، بعد از هزاران سال همچنان به خوبی حفظ شده بود.

راز مجسمه

یک موضوع هست که هنوز دربارۀ این مجسمه مثل معمایی برای باستان‌شناسان باقی مانده است. این مجسمه یک بدن تخت دارد که در بالای آن سری با چهرۀ انسانی قرار گرفته است. اما روی بدنۀ مجسمه خطوط هندسی زیادی هست که هیچ‌کس هنوز معنای آن‌ها را نفهمیده است.

(نمونه‌ای از خطوط هندسی روی بدنۀ مجسمه)

تا به حال نظریات مختلفی دربارۀ معنی این خطوط ارائه شده. بعضی‌ها این خطوط را روایتی از افسانۀ آفرینش بر حسب اعتقادات آن مردمان باستانی می‌دانند. بعضی‌ها این را یک جور نقشۀ باستانی قلمداد می‌کنند و بعضی‌های دیگر هم پیشنهاد کرده‌اند که این‌ها احتمالا تصاویری از ارواح ساکن جنگل هستند. نظریۀ دیگری هم هست که می‌گوید این مجسمه هشداری به بیگانگان برای وارد نشدن به سرزمین‌های ممنوعه بوده است. اما هنوز هیچ نظریۀ قطعی و کاملا پذیرفته شده‌ای در این باره وجود ندارد.

یک حقیقت جالب دیگر دربارۀ «مجسمۀ شیگیر» این است که اگر با دقت به طرح آن نگاه کنید، متوجه می‌شوید که سری که در بالای آن قرار دارد تنها چهرۀ موجود در آن نیست! در بخش‌های مختلفی از بدنۀ مجسمه حکاکی‌هایی هست که تصویری شبیه به چهرۀ انسان را شکل می‌دهند. یعنی در مجموع هشت چهره روی این مجسمه وجود دارد.

(طرحی از مجسمه و خطوط روی آن؛ با دقت در طرح‌ها می‌توانید چند چهرۀ وهم‌انگیزی را که روی بدنۀ آن حکاکی شده‌اند ببینید)

خطوط روی مجسمه هر معنایی که داشته باشند، این یکی از شگفت‌انگیزترین یافته‌های باستان‌شناسی است؛ اثری رازآلود و وهم‌انگیز از مردمانی که فاصله زمانی‌شان با ما حتی در خیال هم به سختی می‌گنجد.