نقاشی‌های بامزۀ قرون وسطایی از ماجراجویی شوالیه‌ها

فرادید | کریستین دوپیزان (حدود سال‌های ۱۳۶۳-۱۴۳۰) در میانِ اشراف‌زادگانِ پاریس بزرگ شد و مطالعاتِ عمیقی در زمینه‌های ادبیات، تاریخ، انواع زبان و علوم داشت. پیزان بعد از مرگِ شوهرش، در اواخر قرن چهاردهم، شروع به نوشتن کرد تا از این طریق بتواند از سه فرزندش حمایت کند. او را به عنوان نخستین نویسنده حرفه‌ای زن و نخستین طرفدارِ حقوق زنان که از جنسیت خود دفاع می‌کرد، در سراسر اروپا می‌شناسند.

به گزارش فرادید، حرفه نویسندگی او را شاید بتوان در دو مرحله در نظر گرفت: شعر و سپس نثر؛ او عمده شهرتش را در زمانِ حیاتش کسب کرده بود. او بینِ سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۱۲ بیش از ۳۰۰ تصنیف و اشعارِ کوتاه‌تر سرود. او در سرودنِ اشعار بلندتر نیز خبره بود و تا سال ۱۴۰۳ تعداد ۱۵ کتاب و چندین مقاله نوشت. آثار شعری او هم به دلیلِ تسلطِ فنی او بر اشکالِ پذیرفته‌شده زمان خودش و هم به دلیلِ نوآوری‌هایش در این زمینه بسیار قابل‌توجه است. او مضامینِ شخصی، سیاسی، اخلاقی، مذهبی و فمنیستی را در ساختار‌های خود ادغام کرده بود و ازاین‌حیث فراتر از قواعد زمان خودش عمل می‌کرد.

پیزان دانشِ تاریخی گسترده‌اش را با نگرانی‌های عمیقش برای سیاست و مسائل اجتماعیِ زمان خودش ادغام کرد؛ اهمیتِ حکمرانیِ مسئولانه و اخلاقِ سیاسی، حقوق و موفقیتِ زنان و مذهب از جمله مضامینِ پرتکرار در نوشته‌های کریستین او بود است.

«کتابِ شوالیه‌گری» یا «نامه‌هایی به هکتور»، دستورالعملی اخلاقی به شعر و نثر است. این کتاب درباره آموزش اخلاقی و معنوی شوالیۀ جوانی به نامِ هکتور است که در شکلِ تمثیلی به نگارش درآمده است. کتاب «نامه‌ای به هکتور» نامه‌ایست که مثلا اوتی‌یا (الهه‌ای که نمادی از خرد و دوراندیشی است) به هکتور، قهرمانِ تروآ، نوشته است. این نامه به ۱۰۰ فصل تقسیم‌بندی شده است که هر فصل آن حاوی یک تصویرِ مینیاتوری و متنی شعرگونه است که داستانی از یک اسطوره کلاسیک را بیان می‌کند؛ یک متن نثر است که اهمیتِ اخلاقی داستان را مطرح می‌کند و درنهایت یک تمثیل است که تفسیرِ مسیحی/معنوی لایه‌های زیرین داستان را بیان می‌کند.

نسخه خطیِ پوستی فعلی به سفارشِ آنتوان بورگن در سال ۱۴۶۰ به زبانِ فرانسه میانه نوشته شده و حاوی مینیاتور‌های نفیس است. این مینیاتورهای قدیمی که حدودا پانصد و پنجاه سال از عمرشان می‌گذرد، صحنه‌هایی از زندگی، مبارزات و ماجراجویی‌های شوالیه‌ها را به تصویر می‌کشد. این مینیاتورها از دوجهت بامزه و جذاب هستند؛ یکی رنگ‌ها و طرح‌های ابتدایی آن‌هاست که شبیه به نقاشی‌های کودکانه به نظر می‌رسد و یکی هم داستان‌های خیالی و جالبی که در آن‌ها به تصویر کشیده شده‌اند؛ ماجراهایی مثل مبارزه با اژدها و نجات دادن پرنسس‌های زیبا. به همین خاطر است که موقع نگاه کردن به این تصاویر، احساس می‌کنیم داریم یک انیمیشن کودکانۀ قرون وسطایی را تماشا می‌کنیم.

ترجمه: عاطفه رضوان‌نیا