صدا و سیما دقیقا نگران چه چیزی است؟

از زمانی‌که اپلیکیشن و سایت تلوبیون راه‌اندازی شد، پیگیران با مراجعه به آن می‌توانند از میزان بازدید محتوا‌های تلویزیون مطلع شوند. اهمیت تلوبیون وقتی به‌چشم می‌آید که بدانیم مدتی است مرکز نظرسنجی صدا‌و‌سیما اقدام به انتشار میزان مخاطبان سریال‌ها و برنامه‌ها نکرده. با این حال به‌تازگی اتفاقی تازه در تلوبیون رخ داده است.

‌مورد اول| جایگاه بد آیکون

تا مدت‌ها با مراجعه به اپلیکیشن تلوبیون، آیکونی در صفحه اصلی خودنمایی می‌کرد با عنوان «پربازدیدترین کلیپ‌های یک ماه اخیر». پیگیران هفت‌صبح اطلاع دارند که چندین تحلیل بر همین اساس منتشر کردیم تا مشخص شود مخاطبان تلویزیون بیشتر دنبال چه نوع محصولی هستند.

هرچند آمار و ارقامی این چنین، نمی‌تواند منبع کاملا موثقی برای ارزیابی میزان موفقیت یک محصول باشد، اما حداقل کارکرد آن، شمایی است که از وضعیت آثار مختلف تلویزیون به‌دست می‌آید. در طراحی جدید تلوبیون، آیکون پربازدید‌ها از صفحه اصلی حذف شده است تا جایی‌که ابتدا گمان کردیم به‌طور کلی جایگاهی در این اپلیکیشن ندارد.

بعد از جست‌وجوی دوباره پی بردیم آیکون مذکور در قسمت انتهایی صفحه قرار دارد؛ یعنی جایی که شناسنامه تلوبیون تعبیه شده است. طبعا غالب مخاطبان با صفحه اصلی سر و کار دارند و احتمالا گذرشان به نقطه فرعی صفحه نمی‌افتد.

با این اتفاق شائبه‌ای شکل می‌گیرد که آیا تلویزیون نمی‌خواهد، محصولاتش در معرض قضاوت آماری باشد؟ این شائبه وقتی جدی می‌شود که بدانیم مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما مثل سابق نتیجه نظرسنجی سریال‌ها و برنامه‌ها را در اختیار مخاطبان قرار نمی‌دهد.

مورد دوم| نمای کلی تلوبیون

حالا که صحبت از تلوبیون شد، خوب است اشاره‌ای به تقسیم‌بندی جدید محتوا‌های این اپلیکیشن داشته باشیم. در ساختار جدید، همچنان آیکون «پیشنهاد تلوبیون»، «سریال»، «فیلم» و «انیمیشن» وجود دارد و موارد جدیدی به این شرح تعبیه شده: «ورزشی»، «سرگرمی»، «خبری»، «اجتماعی» و «مذهبی».

چینش برخی محتوا‌ها در آیکون‌های مختلف بی‌ایراد نیست و احتمالا به مرور زمان دارای انطباق موضوعی خواهند شد. بی‌ربط‌ترین آیکون، «بهترین‌های صدا‌و‌سیما» است که در بخش شناسنامه قرار دارد و با مراجعه به محتوای آن می‌توان پی برد که این فقط یک عنوان است و بهترین‌های صدا‌و‌سیما را نمی‌توان در این آیکون مشاهده کرد.

مورد سوم| عدم انتشار نظرسنجی

اشاره کردیم که صدا‌و‌سیما مدتی است نتیجه نظرسنجی مرکز تحقیقات را منتشر نمی‌کند. در این میان انتشار میزان مخاطبان مسابقات جام‌جهانی فوتبال یک استثنا محسوب می‌شود که هفته پیش منتشر شد. البته در همین خبر هم فقط به میزان مخاطبان دو ویژه‌برنامه «جام ۲۰۲۲» شبکه سه و «جام ۲۲» شبکه ورزش اشاره شد و آمار مربوط به دیگر برنامه‌ها نادیده گرفته شدند.

تا چند ماه پیش به‌طور مرتب نتیجه نظرسنجی سریال‌ها و برنامه‌ها انتشار می‌یافت که البته نتیجه میزان بینندگان تلویزیون، به‌ویژه در ماه رمضان نگران‌کننده بود و با تحلیل‌های منفی رسانه‌ها همراه شد. آیا تلویزیون برای پرهیز از انتقاد‌ها به‌طور کلی بی‌خیال انتشار نتیجه نظرسنجی مرکز تحقیقات شده است؟

این را هم یادآوری کنیم که نظرسنجی‌ها در خود تلویزیون هم بی‌حاشیه نبود و مهم‌ترین جنجال به شبکه سه و برنامه «فوتبال برتر» برمی‌گردد. صاحبان برنامه انتقادی صریح و بی‌سابقه به ساز‌و‌کار نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما وارد کردند که خب در نوع خود بدیع بود! آیا این مرکز از داخل تلویزیون هم تحت فشار است؟

مورد چهارم| از بین رفتن هیجان

مدیران تلویزیون مدعی هستند که تولیدات کنونی دارای بیننده به اندازه کافی است. قصد نفی این ادعا را نداریم، ولی عدم انتشار نتیجه نظرسنجی‌ها در تضاد با این ادعا می‌تواند تعبیر شود.

در این میان گفته‌های محسن شاکری‌نژاد، رئیس مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما را از یاد نبریم که چندی پیش به خبرگزاری تسنیم گفته بود: «بودجه برنامه‌ای {مثلا} ۱۰ میلیارد است که با برنامه‌ای که بودجه ۲ میلیاردی دارد، مقایسه می‌شود؛ در نظرسنجی‌ها می‌آید آن برنامه ۶۰‌درصد مخاطب دارد و این برنامه ۲۰‌درصد! این ملاک درستی برای ارزیابی موفقیت یک برنامه تلویزیونی نیست.» این حرف منطقی است، اما دلیل نمی‌شود که به‌طور کلی اصل ماجرا از بین برود.

می‌توان شیوه انتشار نتیجه را تغییر داد و ملاحظاتی که شاکری‌نژاد به آن اشاره دارد را رعایت کرد. این نکته مهمی است که نظرسنجی‌های صدا‌و‌سیما و همچنین آیکون «پربازدیدترین تلوبیون» عاملی است برای ایجاد هیجان، رقابت و مسائلی از این دست.

حذف آن‌ها نه‌تنها تلویزیون و برنامه‌هایش را مصون از نقد نمی‌کند که رونقِ فرامتن را از سیما می‌گیرد. عجالتا تلوبیون باید آیکون پربازدید‌ها را در جایی درست قرار دهد و مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما رویه سابق را با ساز‌و‌کار اصولی‌تر از سر بگیرد.

منبع: هفت صبح