افزایش قیمت مواد غذایی در ماه پایانی ۲۰۲۲

براساس آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) شاخص قیمت جهانی مواد غذایی در دسامبر ۲۰۲۲ برای نهمین ماه متوالی با افت مواجه شده‌است و نسبت به ماه قبل ۹/ ۱‌درصد کاهش یافته‌است. کاهش این شاخص در ماه دسامبر عمدتا ناشی از کاهش قابل‌توجه قیمت‌های جهانی روغن‌های نباتی به‌همراه کاهش قیمت برخی از انواع غلات و گوشت بوده‌است، با این وجود قدری افزایش در قیمت شکر و لبنیات، تا حدی این کاهش را جبران کرده‌است.

براساس این گزارش، شاخص قیمت مواد غذایی فائو در ماه دسامبر ۰/ ۱‌درصد کمتر از مقدار خود در سال‌گذشته است، با این حال قیمت جهانی مواد غذایی در ۲۰۲۲ نسبت به سال‌قبل ۳/ ۱۴‌درصد افزایش یافته‌است. به گفته ماکسیمو توررو، اقتصاددان ارشد فائو، کاهش قیمت‌های مواد غذایی پس از دو سال‌پرنوسان اتفاق خوبی محسوب می‌شود. با توجه به بالا ماندن قیمت مواد غذایی، رکوردزنی قیمت بسیاری از کالا‌های اساسی، افزایش قیمت برنج و وجود ریسک‌های فراوان در ارتباط با عرضه آتی، حفظ هوشیاری و افزایش تمرکز بر کاهش ناامنی غذایی جهانی از اهمیت برخوردار است.

براساس گزارش فائو، شاخص قیمت روغن نباتی فائو در ماه دسامبر ۷/ ۶‌درصد نسبت به ماه نوامبرکاهش یافته و به پایین‌ترین سطح خود از فوریه ۲۰۲۱ رسیده است. قیمت‌های جهانی روغن‌های پالم، سویا، کلزا و آفتابگردان همگی با کاهش مواجه شده‌اند که این افت قیمت ناشی ازکاهش تقاضای واردات جهانی و چشم انداز افزایش فصلی تولید روغن سویا در آمریکای‌جنوبی و همچنین کاهش قیمت نفت‌خام بوده‌است. به‌طور کلی، برای سال‌۲۰۲۲، شاخص قیمت روغن نباتی فائو نسبت به سال‌قبل به‌طور متوسط ۹/ ۱۳‌درصد افزایش داشته و رکورد جدیدی را به‌ثبت رسانده است. شاخص قیمت غلات فائو در ماه دسامبر، نسبت به قبل ۹/ ۱ درصد کاهش داشته است.

برداشت‌های مداوم در نیمکره‌جنوبی باعث افزایش ذخایر صادراتی گندم شده‌است، درحالی‌که رقابت شدید برزیل، کاهش قیمت جهانی ذرت را به‌دنبال داشته است. برعکس، قیمت‌های جهانی برنج به دلیل خرید‌های آسیایی و حفظ ارزش پول در‌برابر دلار آمریکا برای کشور‌های صادرکننده افزایش یافته‌است. برای سال‌۲۰۲۲ شاخص قیمت غلات فائو نسبت به میانگین سال‌قبل با افزایش ۸/ ۸‌درصدی مواجه بوده‌است. براساس گزارش فائو، افزایش شاخص قیمت غلات در ۲۰۲۲ به دلیل عوامل متعددی از جمله اختلالات قابل‌توجه بازار، افزایش نااطمینانی، افزایش هزینه‌های انرژی و نهاده، آب و هوای نامناسب در تعدادی از تامین‌کنندگان اصلی و همچنین ادامه تقاضای جهانی غذا، اتفاق‌افتاده است.

شاخص قیمت گوشت فائو نیز در ماه دسامبر ۲/ ۱ درصد با کاهش مواجه شده‌است، چراکه کاهش قیمت‌های جهانی گوشت گاو و مرغ بیشتر از افزایش قیمت‌های گوشت خوک و گوسفند بوده‌است. قیمت‌های جهانی گوشت گاو تحت‌تاثیر پایین‌بودن تقاضای جهانی برای عرضه‌های میان‌مدت قرار گرفته‌است، درحالی‌که صادرات بیش از حد کفایت به کاهش قیمت گوشت مرغ منجر شده‌است. از طرفی قیمت گوشت خوک به دلیل بالابودن تقاضا برای این محصول در دوران تعطیلات، به‌ویژه در اروپا، افزایش یافته‌است. به‌طور کلی، شاخص قیمت گوشت فائو در ۲۰۲۲ نسبت به میانگین آن در ۲۰۲۱ حدود ۴/ ۱۰‌درصد افزایش داشته است.
‌
همچنین براساس گزارش این سازمان بین‌المللی، شاخص قیمت لبنیات فائو در ماه دسامبر پس از پنج ماه کاهش متوالی با افزایش ۲/ ۱‌درصدی مواجه شده‌است. افزایش قیمت جهانی پنیر، بیانگر شرایط بسیار رقابتی بازار است، به‌طور که حاکم‌شدن رقابت شدید در بازار باعث رشد ماهانه این شاخص شده‌است، درحالی‌که قیمت‌های جهانی کره و شیرخشک در این دوره با افت مواجه بوده‌است. شاخص قیمت لبنیات فائو به‌طور کلی در ۲۰۲۲ نسبت به میانگین آن در سال‌گدشته ۶/ ۱۹‌درصد افزایش داشته است.

بر اساس آخرین گزارش فائو، شاخص قیمت شکر نیز در این دوره افزایش یافته و نسبت به نوامبر با رشد ۴/ ۲‌درصدی مواجه شده‌است. افزایش این شاخص بیشتر به دلیل نگرانی‌ها در مورد تاثیر شرایط نامساعد جوی بر تولید این کالای غذایی در هند و تاخیر در استحصال نیشکر در تایلند و استرالیا بوده‌است. شاخص قیمت شکر نیز در ۲۰۲۲ نسبت به متوسط سال‌قبل ۷/ ۴‌درصد افزایش یافته‌است، به‌طوری که به بالاترین میانگین سالانه خود از ۲۰۱۲ رسیده است.

میانگین شاخص قیمت مواد غذایی فائو در ۲۰۲۲ به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از سال‌قبل بوده‌است، علاوه‌بر افزایش چشمگیر قیمت نسبت به ۲۰۲۱، فشار‌های قابل‌توجه و نگرانی‌هایی در مورد امنیت غذایی برای کشور‌های واردکننده مواد غذایی و کم‌درآمد ایجاد شده‌است که منجر به راه‌اندازی یک «پنجره شوک‌غذایی» توسط صندوق بین‌المللی پول برای ارائه تسهیلات به این کشور‌ها شده‌است. قیمت جهانی گندم و ذرت در ۲۰۲۲ به بالاترین حد خود رسیده است. از طرفی میانگین شاخص قیمت روغن نباتی فائو در ۲۰۲۲ به رکورد جدیدی رسیده است، درحالی‌که شاخص قیمت لبنیات و گوشت فائو بالاترین سطح سالانه خود را از ۱۹۹۰ ثبت کرده‌اند.