کشف دوردست‌ترین ستارگان در هاله کهکشان راه شیری

جستجو برای ستارگان متغیر (RR Lyrae) موجب کشف برخی از دوردست‌ترین ستارگان در هاله ستاره‌ای کهکشان راه شیری در فاصله یک میلیون سال نوری شده است.

به نقل از «سای تک دیلی»، ستاره شناسان بیش از ۲۰۰ ستاره متغیر آرآر شلیاقی واقع در دوردست‌ها را در هاله ستاره‌ای کهکشان راه شیری کشف کرده اند. دورترین این ستارگان بیش از یک میلیون سال نوری از زمین فاصله دارند که تقریبا نیمی از مسافت تا کهکشان همسایه با نام «آندرومدا» (Andromeda) است که حدود ۲.۵ میلیون سال نوری فاصله دارد.

پالس‌ها و درخشندگی ویژه ستارگان «آر آر لایرا» موجب می‌شود که آن‌ها «شمع‌های استاندارد» عالی برای سنجش فواصل کهکشانی باشند. این مشاهدات جدید به محققان اجازه داده است تا محدوده‌های خارجی هاله «راه شیری» را ردیابی کنند.

«راجا گوهاتاکورتا» استاد ستاره شناسی و فیزیک فضایی در دانشگاه کالیفرنیا سانتا کروز گفت: این مطالعه محدوده‌های خارجی کهکشان ما را باز تعریف می‌کند. کهکشان ما و همچنین کهکشان آندرومدا هر دو چنان بزرگ هستند که تقریبا فضایی بین دو کهکشان وجود ندارد.

گوهاتاکورتا توضیح داد که جزء هاله ستاره‌ای کهکشان راه شیری بسیار بزرگتر از صفحه (دیسک) کهکشان است (صفحه کهکشان حدود ۱۰۰ هزار سال نوری پهنا دارد). منظومه شمسی ما در یکی از بازو‌های حلقوی صفحه واقع شده است. در مرکز این صفحه یک تحدب (bulge) مرکزی قرار دارد و هاله نیز آن را احاطه کرده که در بردارنده قدیمی‌ترین ستارگان در کهکشان است و در هر جهت صد‌ها هزار سال نوری امتداد دارد.

به گفته این ستاره شناس، هاله کهکشان سخت‌ترین بخش برای مطالعه است؛ زیرا محدوده‌های بیرونی در فاصله بسیار دوری واقع است. این هاله تحت استیلای ماده تاریک قرار دارد و در واقع در بر دارنده بخش بزرگی از جرم کهکشان است.

به گفته «یوتینگ فنگ» از محققان دست اندر کار این مطالعه جدید، مطالعات مدل سازی قبلی محاسبه کرده بودند که هاله ستاره‌ای تا حدود ۳۰۰ کیلوپارسک (kiloparsecs) یا یک میلیون سال نوری از مرکز کهکشان امتداد دارد. ۲۰۸ ستاره «آر آر لایرا» ردیابی شده توسط فنگ و همکاران او در فواصلی از حدود ۲۰ تا ۳۲۰ کیلوپارسک امتداد دارند.

وی افزود: مشاهدات ما برآورد‌های تئوریک درباره اندازه هاله را تایید کرد و از این رو این یک نتیجه مهم است.

این یافته‌ها بر اساس داده‌های به دست آمده از برنامه فضایی موسوم به «رصد نسل بعدی خوشه ویرگو» (NGVS) استوار است. این برنامه از تلسکوپ کانادا - فرانسه - هاوایی (CFHT) برای مطالعه خوشه کهکشان‌های فراتر از راه شیری استفاده می‌کند.

منبع: ایرنا