نقشه راه بازگشت آرامش به بازار چیست؟

روز گذشته مجلس شورای اسلامی برای بررسی بازار ارز جلسه غیر‌علنی ۲ ساعته‌ای را با معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی برگزار کرد. در این جلسه ۱۰ نماینده مجلس انتقادات خود از بازار ارز را به سمع و نظر دولتمردان رساندند و در نهایت قرار بر این شد که کمیته‌ای در سطح سران قوا و با حضور اقتصاددانانی از مجلس، دولت و برخی نهاد‌های مربوطه برای ارائه راهکار جهت بازگشت ثبات به بازار ارز تشکیل شود.

پس از این جلسه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: به جمع‌بندی‌های خوبی در این جلسه رسیدیم. نیازمند یک هماهنگی جدی و قوی بین مجلس و دولت برای سامان‌دهی بازار ارز هستیم و ان‌شاءالله با هماهنگی شکل گرفته و اقدامات و حرکت‌های دولت بر این مشکل فائق خواهیم آمد.

این در حالی است که یک عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه به «دنیای اقتصاد» گفت: این جلسات عمومی خروجی ندارد و تنها برای تخلیه نمایندگان خوب است. سید نظام موسوی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس در گفتگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به جلسه غیرعلنی مجلس برای بررسی وضعیت بازار ارز، گفت: به نظر می‌رسد بهبود وضعیت بازار ارز در کشور امکان‌پذیر است و امیدوارم اتفاقات خوبی رقم بخورد.

در عین حال در کنار این امید، بیم و نگرانی هم داریم و برگزاری جلسه روز گذشته هم بر اساس همین نگرانی بود. ما در حوزه سیاست‌ها و اجرای سیاست‌ها ضعف و مشکل داریم. بخش عمده‌ای از مسائل اقتصادی ما داخلی است و اگر در مسائل داخلی بتوانیم سیاست‌های درستی را بر اساس نگاه کارشناسی در پیش بگیریم، وضعیت معیشت مردم بهبود پیدا می‌کند.

او با اشاره به شرایط فعلی دولت ادامه داد: زمانی‌که این دولت، سکان کشور را در دست گرفت ما دچار شرایط نامناسبی بودیم. در عرصه کلان کشور رقم فروش نفت حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز بود و آقایان دولت اعلام می‌کردند اگر فلان معاهده را نپذیریم ممکن است فروش نفت به صفر میل کند. اما در حال حاضر فروش نفت حدود یک میلیون بشکه در روز است.

همچنین یک زمانی شرایط برگشت ارز به کشور بسیار نامناسب بود. اما در حال حاضر تقریبا به همان میزان که نفت یا سایر کالا‌ها را می‌فروشیم ارز به کشور برمی‌گردد. در سال گذشته تراز تجاری ۳ میلیارد دلار کسری داشت، اما در حال حاضر این رقم نزدیک به صفر است. صادرات غیرنفتی ما با کل واردات‌مان برابری می‌کند و ما مشکل ارز نداریم.

این نماینده مجلس تاکید کرد: برخی از مصوبات مجلس از سوی دولت اجرایی نمی‌شود مانند کالابرگ. این در حالی است که مجلس با این شرط با حذف ارز ترجیحی در بودجه ۱۴۰۱موافقت کرد که در کنار آن کالابرگ به مردم داده شود، اما دولت تا این لحظه این موضوع را اجرایی نکرده است. دولت کالابرگ نداد و به پرداخت یارانه نقدی ادامه داد که این امر موجب تورم شد.

موسوی خاطرنشان کرد: رئیس بانک مرکزی سابق توجهی به سبد ارزی کشور نکرده بود و همین موضوع امروز باعث تلاطم در بازار ارز شد. بخش عمده‌ای از ارز ناشی از صادرات برخی از واحد‌ها و شرکت‌های دولتی یا داخل کشور نمی‌آید یا در بازار غیررسمی به فروش می‌رسد. این ایرادات را مجلس داشت و رئیس‌کل بانک مرکزی این موارد را پذیرفت و بنا شد اقدام مناسبی انجام شود. او در خصوص اعضای کمیته‌ای که قرار است برای ارائه راهکار در بازار ارز تشکیل شود، گفت: اعضای کمیته میان مجلس و دولت هنوز مشخص نیست.

سخنگوی کمیسیون بودجه در پاسخ به این پرسش که دولت چه راهکاری برای حل مشکلات ارزی کشور دارد، تاکید کرد: راهکار دولت واقعی کردن قیمت ارز در مرکز مبادله ارزی، متمرکز کردن همه مبادلات در این سامانه، رسمیت و مرجعیت دادن به مرکز مبادله و از بین بردن مرجعیت بازار غیر‌رسمی است. به نظر می‌رسد اگر تمام اجزای دولت در این زمینه کمک کنند این موضوع امکان‌پذیر است.

موسوی تاکید کرد: این موضوع اداره دستوری بازار ارز نیست. در مرکز مبادله کشف قیمت می‌کنند و دولت اعلام می‌کند بر اساس ساختار واقعی اقتصاد که مبتنی بر عرضه و تقاضا است می‌تواند تمام عرضه را تامین کند. البته به نظر بنده این موضوع در صورتی موفق خواهد شد که دولت بتواند جلوی اثر بازار ساختگی و جعلی را بر بازار واقعی و تولیدات داخل کشور بگیرد.

قانع‌کننده نبود

ولی اسماعیلی، نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با بیان اینکه توضیحات دولتمردان قانع‌کننده نبود، گفت: اظهارات دولتمردان در خصوص چرایی وضعیت نابسامان بازار ارز قانع‌کننده نبود. این درست است که ما از سوی اتحادیه اروپا، آمریکا و برخی کشور‌های دیگر در جنگ اقتصادی به تمام معنا قرار گرفتیم و هر روز حلقه محاصره تنگ‌تر می‌شود، اما دولتمردان به پشت پرده وضعیت فعلی بازار ارز دامن می‌زنند و باعث افزایش قیمت ارز و طلا می‌شوند.

او ادامه داد: دشمن کار خودش را انجام می‌دهد و ما باید برنامه مدونی در مجلس، دولت و حاکمیت داشته باشیم. در این راستا ما از دولت خواستیم تا برنامه مدون و نقشه راهش برای کنترل بازار ارز را اعلام کند، اما این موضوع کمرنگ اعلام شد. البته قرار شد کمیته مشترکی میان مجلس و دولت در اسرع وقت تشکیل شود که هر روز بازار را رصد کند و بیش از این شاهد آشفتگی بازار ارز نباشیم. همچنین محمد‌جواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به «دنیای اقتصاد» گفت: نوسانات ارزی ساعتی تغییر می‌کند و عوامل خارجی و سوءاستفاده‌کنندگان داخلی در آن دست دارند؛ بنابراین باید هر چه سریع‌تر مشکلات بازار ارز را برطرف کرد.

او ادامه داد: رئیس مجلس دستور داد هر چه سریع‌تر برای مشکلات ارزی فکری اندیشیده شود. مجلس و دولت باید در کنار هم مشکلات اقتصادی و بازار ارز را حل کنند. امیدواریم ظرف هفته جاری بازار ارز سامان‌دهی شود و قیمت ارز کاهش یابد. علی جدی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز تاکید کرد: با تشکیل کارگروه مشترک مجلس و دولت امیدواریم که مشکلات بازار ارز هرچه سریع‌تر رفع شود. دولت باید بتواند مشکلات بازار ارز را حل کند.

برنامه دولت چیست؟

غلامرضا مرحبا، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به وضعیت بازار ارز گفت: ما زمانی از اظهارات دولتمردان راضی می‌شویم که نتیجه سیاست‌های‌شان را در کنترل بازار ارز و بازار پولی و بانکی ببینیم و این امر در اقتصاد و معیشت مردم تاثیرگذار باشد. در حال حاضر در ادوار مختلف تکانه‌های ارزی متعددی را تجربه کردیم و گران شدن ارز و مشکلات ارزی در دولت‌های مختلف به وجود آمده است و درحال حاضر نیز در حال تجربه یکی از این تکانه‌ها هستیم.

او ادامه داد: حق مردم است که گلایه داشته باشند که چرا در دولت‌های مختلف راه و روش مناسبی برای کنترل بازار ارز اتخاذ نشده است. اتخاذ سیاست‌های تکراری، برگشتن به برخی سیاست‌های قدیمی، برخی اظهارنظر‌های غیر‌کارشناسی و تصمیم‌گیری افراد غیر‌کارشناس را نمی‌پسندیم. امیدواریم سیاست‌هایی که دولت از آن صحبت می‌کند هر چه سریع‌تر انجام شود، چون ما باید به ساعت تصمیم بگیریم تا بتوانیم هرچه سریع‌تر بازار ارز را کنترل کنیم و اجازه ندهیم اقتصاد و معیشت مردم تحت تاثیر قرار بگیرد.

مرحبا تاکید کرد: دولت و بانک مرکزی برنامه‌هایی برای بهبود بازار ارز دارد و امیدواریم که موفق باشند. البته مجلس دید نظارتی‌اش را دارد و مشی مجلس این نیست که به هر قیمتی از دولت حمایت کند، بلکه مجلس در راستای منافع ملی کشور نظارت می‌کند؛ برای اینکه دستگاه اجرایی به وظایفش دقیق‌تر و صحیح‌تر عمل کند. جلسه غیر‌علنی روز گذشته نیز در همین راستا بود و امیدواریم برنامه‌های اعلامی توسط بانک مرکزی و دولت جواب دهد و ما شاهد بهبود شرایط اقتصادی باشیم. قطعا بهبود شرایط بازار ارز امکان‌پذیر است، البته اگر ما بتوانیم به درستی تحلیل کنیم و به درستی تصمیم بگیریم.

همچنین جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه در گفتگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به جلسه غیر‌علنی روز گذشته مجلس گفت: از این جلسات عمومی نتیجه‌ای بیرون نمی‌آید. در این جلسه هر کدام از نمایندگان انتقادات‌شان را بیان می‌کنند و برای تخلیه نماینده خوب است. اما در این جلسه نمی‌توان تصمیم‌گیری کرد و نتیجه‌ای گرفت. این نماینده مجلس اظهار کرد: اگر می‌خواهیم نتیجه‌ای بگیریم باید نیرو‌های اقتصادی مجلس با تیم اقتصادی دولت جلسه بگذارند. باید در جمع‌های تخصصی ایرادات و اشکالات سیاست‌های اقتصادی دولت متذکر و این اشکالات را برطرف کنند. اما این جلسات عمومی تنها وقت تلف کردن است.

قادری به برنامه‌های دولت اشاره کرد و ادامه داد: دولت تمام نیاز‌های مشروع و منطقی را تعریف کرده و به بخشی از این نیاز‌ها ارز ۲۸ هزار تومانی می‌دهد و به سایر نیاز‌ها ارز نوع دوم می‌دهد که در بازار تعیین می‌شود. من معتقدم باید اسامی افرادی را که ارز دریافت کرده‌اند، به سازمان امور مالیاتی بدهند که افزایش ارز را به عنوان مالیات از آن‌ها بگیرند که افراد نقدینگی‌شان را به سمت بازار ارز نبرند. چه دلیلی دارد که افراد ارز بگیرند و در منزل نگه دارند.

منبع: دنیای اقتصاد