به‌جای دارو، خوشبختی تزریق کنید

دانشمندان تاثیر احساس خوشبختی بر عملکرد سیستم ایمنی بدن را بررسی می‌کنند. «رضایت از زندگی» یکی از شاخص‌های بهداشت روانی است.

بررسی تأثیر رضایت از زندگی بر عملکرد سلول‌ها و دی‌اِن‌‌اِی هم یکی از شاخه‌های تحقیقاتی روبه‌رشد است. استیون کول، استاد دانشگاه یوسی‌ال‌ای، در جدیدترین پروژه‌اش به بررسی بیولوژیکی خوشبختی پرداخته است.

یکی از شاخه‌های تحقیقاتی روبه‌رشد، بررسی تأثیر رضایت از زندگی بر عملکرد سلول‌ها و دی‌اِن‌‌اِی است. در همین زمینه، استیون کول، استاد دانشگاه یوسی‌ال‌ای، در طول چند دهه کار تحقیقاتی تلاش کرده تا رابطۀ بین خودِ بیولوژیکی و خودِ احساسی انسان را دریابد. به عقیدۀ او در سطح بیولوژیکی، بدن‌های ما در برابر جهان خارج و حوادث آن بسیار نفوذ پذیرند؛ برخلاف تفکر سنتی که بدن انسان را نوعی بستۀ بیولوژیکی پایدار و مستقل از جهان خارج می‌پنداشت.

کول در جدیدترین پروژه‌اش به بررسی بیولوژیکی خوشبختی پرداخته و به این نتیجه رسیده که احتمالاً بین احساس خوشبختی و عملکرد سلول‌های ایمنی بدن ما ارتباطی وجود دارد. سیستم ایمنی انسان در مقابل عفونت دو برنامه دارد که یکی با عفونت‌های ویروسی می‌جنگد و دیگری با عفونت‌های باکتریایی مبارزه می‌کند و باعث التهاب می‌شود. تحقیقات کول نشان داده است که تجربه‌های ناگوار روانی و اجتماعی می‌تواند باعث افزایش فعالیت سلول‌های التهابی سیستم ایمنی شود.

وی از دو نوعِ متمایز خوشبختی یاد می‌کند:

خوشبختی لذت‌گرایانه و خوشبختی وابسته به خوش‌روانی. نوع اول ناشی از تجربۀ انبوهی از احساسات مثبت است و دومی‌ از هدفمندی ما در زندگی و درگیری‌مان با مسائلی ناشی می‌شود که صرفاً محدود به خودمان نیستند. تحقیقات کول و گروهش روی هشتاد نفر انسان سالم نشان داده که نوع دوم خوشبختی به‌طور خاص تأثیر بسزایی در بهبود فعالیت سلول‌های ایمنی دارد.

حال چطور می‌توانیم این نوع خوشبختی را به دست آوریم و از این طریق وضع سلول‌هایمان را بهبود بخشیم؟ یکی از راه‌ها از طریق تمرین‌های ذهنی‌جسمی‌ از جمله مدیتیشن است. تحقیقات نشان می‌دهد که مدیتیشن با این موارد مرتبط است: کاهش فعالیت التهابی منفی، افزایش واکنش‌های ضدویروسی مثبت، بهبود عملکرد رشته‌های خاصی از سلول‌های ایمنی و تولید میزان بیشتری از پادزهر. به بیان کول، مدیتیشن می‌تواند باعث رشد و پرورش سلول‌های ایمنی شاد و سرحال شود.

یکی از نظریه‌های شایان‌توجه دربارۀ تأثیرات مدیتیشن بر بدن این است که مدیتیشن می‌تواند مواد ژنتیکی را تغییر دهد. در سال‌های اخیر شاخۀ تحقیقاتی جدیدی تحت عنوان «ژنومیک ذهنی‌جسمی» ایجاد شده که تأثیرات مدیتیشن را بررسی می‌کند. دو تن از پژوهشگران برجستۀ این حوزه طی مجموعه تحقیقاتی نشان داده‌اند که مدیتیشن می‌تواند باعث تغییر در طول قطعۀ انتهایی رشته‌های دی‌اِن‌‌اِی شود. به نظر می‌رسد این قطعه که «تلومر» نام دارد، همانند سلول‌های ایمنی در برابر موقعیت‌های احساسی واکنش نشان می‌دهد. درحالی‌که تنش و اوضاع ناگوار روانی می‌تواند باعث کوتاه‌شدن طول تلومر شود، آرامش و مدیتیشن می‌تواند به حفظ طول تلومرها کمک کند. تغییر در طول تلومر نیز بر بقای سلول‌ها تأثیر می‌گذارد.

پژوهش‌های اخیر حوزۀ ژنومیک ذهن و بدن بر بررسی این مسئله متمرکز شده که مدیتیشن چطور می‌تواند ساختار دی‌اِن‌‌اِی را تغییر دهد و فراتر اینکه آیا کارکرد دی‌اِن‌‌اِی هم تحت‌تأثیر مدیتیشن تغییر می‌کند یا نه. به‌هرحال، باتوجه‌به اینکه ژنوم انسان چیزی حدود ۲۰هزار ژن دارد، باید گفت تحقیقات دربارۀ رابطۀ بین خودِ بیولوژیکی و خودِ احساسیِ انسان تازه در آغاز راه است.

پی‌نوشت‌:

*ادیتی نرورکار (Aditi Nerurkar) یک پزشک و نیز استاد دانشکده پزشکی هاروارد است. او متخصص طب یکپارچه و مدیریت استرس است.

منبع: ترجمان