اتحاد ۳ ژنرال برای حفظ برجام

اتحاد 3 ژنرال برای حفظ برجام
تصمیم یکجانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای عقب‌نشینی از«برجام»، روز شنبه انتقادها و ابراز محکومیت‌های شدید دوستان و دشمنان او را به همراه داشت. در این راستا بریتانیا به کمپین حمایت از برجام که توسط فرانسه و آلمان راه‌اندازی شد، پیوست و اعلام کرد به حمایت‌های خود از این توافق ادامه می‌دهد. پیش از این نیز روسیه و چین حمایت خود را از ایران در برابر اقدامات ناعادلانه، غیرقانونی و بی‌ثبات‌کننده دونالد ترامپ اعلام کرده بودند. البته آنچه مشخص است، دونالد ترامپ چندان به دیدگاه‌های دیگران نسبت به خودش اهمیت نمی‌دهد. با این حال اقدامی که به‌عنوان فاجعه دیپلماتیک از آن یاد می‌شود، می‌توانست بسیار بدتر از آنچه تصور می‌شود، باشد. انتظار می‌رفت دونالد ترامپ به‌طور کامل از توافق هسته‌ای خارج شود، تقاضای تحریم‌های گسترده کند و قدم‌های دیگری برای خدشه‌دار کردن چهره ایران بردارد.

واقعیت این است که عقب‌نشینی ترامپ از مواضع تند خود، در نتیجه لابی‌های شدید و سطح بالا است که اتفاق افتاد. این فشارها از جانب مقام‌های رده بالای کاخ سفید، روسای وزارتخانه‌ها و متحدان نزدیکی همچون ترزا می‌- کسی که شخصا به‌صورت تلفنی به ماجرا ورود کرد - بوده است. در نتیجه این فشارها موقتا دشمنی‌های غریزی ترامپ علیه ایران فروکش کرده است.

به گزارش «گاردین»، کمپینی که به منظور تعدیل مواضع ترامپ در داخل کاخ سفید به راه افتاد را تاکنون سه ژنرال سابق آمریکا رهبری کرده‌اند: جان کلی (رئیس کارکنان ترامپ)، جیمز متیس (وزیر دفاع) و مک‌مستر (مشاور امنیت ملی). این افراد هر سه در جنگ عراق حضور داشتند و برعکس ترامپ به‌خوبی می‌دانند که یک پایان خصمانه چه عواقبی در پی دارد. در سخنرانی جمعه شب ترامپ که مملو از ایده‌های استراتژیک اشتباه، لحن جنگ‌طلبانه غیرضروری و حقایق تاریخی و علمی غیردقیق بود، چندان رد پای مداخلات این افراد مشخص نبود، در عوض آن شب کاخ سفید، شب ژنرال‌‌های آمریکایی بود.

البته هنوز مشخص نیست که آیا برنامه‌ریزان و مشاوران ترامپ که از متحدان خارج از کشور دولت آمریکا خط می‌گیرند، می‌تواند چاره‌ای مشابه را برای کنترل ترامپ در مسائل دیگر به‌کار گیرند. درحال‌حاضر یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های کاخ سفید، کره‌شمالی است. رئیس‌جمهوری آمریکا در پاسخ به ساخت‌ سلاح‌های هسته‌ای کره‌شمالی، تهدید کرده است که با این کشور وارد جنگ خواهد شد. البته کنگره آمریکا با کمی تاخیر از این واقعیت پرده برداشت که رئیس‌جمهوری آمریکا می‌تواند بدون هیچ‌گونه مشاوره یا هماهنگی اقدام به حمله هسته‌ای کند. در این رابطه بحث‌‌هایی به منظور محدود ساختن اختیارات رئیس‌جمهوری در محافل قانونی آمریکا مطرح شده است. تا زمان به نتیجه رسیدن چنین بحث‌هایی سه ژنرال آمریکایی بهترین گزینه برای منصرف کردن ترامپ از آغاز جنگ‌جهانی سوم هستند.

به ادعای «گاردین»، متحدان اروپایی دولت آمریکا تمام توان خود را در لابی برای حفظ برجام به‌کار خواهند گرفت. البته این فداکاری اروپایی‌ها بدون قید و شرط نیست. رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده آماده است هر وقت که بخواهد برجام را به‌طور کامل از بین ببرد. با توجه به اینکه نظام ارزی و بانکداری جهانی تحت سلطه آمریکایی‌ها است، ترامپ این توانایی را دارد تا تهدیدات خود را عملی سازد. از طرفی اگر کنگره آمریکا ادعاهای ترامپ درخصوص نواقص برجام و لزوم اعمال بندهای سختگیرانه‌تر همچون کنترل برنامه‌های موشکی ایران را بپذیرد و رای به وضع مجدد تحریم‌ها بدهد،‌ نابودی برجام در کمتر از چندماه اتفاق خواهد افتاد.

به عقیده کارشناسان کلیپ کوتاه سخنرانی ترامپ در روز جمعه، امیدها را درخصوص امکان بازگشت به توافق آب‌وهوایی پاریس - در ماه ژوئن دونالد ترامپ به‌طور خودسرانه آمریکا را از این توافق خارج کرد - افزایش داد. ماه گذشته وزیر امورخارجه رکس تیلرسون و مشاور امنیت ملی مک‌مستر اعلام کردند که تصمیم خروج از توافق آب‌وهوایی پاریس قابل بازبینی است. درحال‌حاضر بسیاری از شهرها و ایالت‌های آمریکا با نادیده گرفتن تصمیم ترامپ، به اهداف توافق آب‌وهوایی پاریس پایبند مانده‌اند.

البته اگر لابی‌ها و فشارهایی که تاکنون بادقت به‌کار گرفته شده‌اند، در تغییر مواضع ترامپ اثرگذار واقع شوند، گروه‌های مخالف منفعل نخواهند بود. دوستی‌های منفعت‌طلبانه اسرائیل و عربستان تنها محدود به سفر دونالد ترامپ به این کشورها نبود. ازآنجا ‌که ریشه دشمنی ترامپ با ایران به مواضع ضدایرانی اسرائیل و عربستان برمی‌گردد، این دو متحد منطقه‌ای آمریکا تمام تلاش‌ خود را برای از بین بردن برجام خواهند کرد، همان‌طور که پس از سخنرانی ترامپ به او به‌خاطر مواضع ضدایرانی‌اش تبریک گفتند. البته تحرکات عربستان و اسرائیل تنها محدود به موضوع برجام نبوده است. این دو متحد آمریکا تلاش‌های بسیاری کردند تا ترامپ را متقاعد سازند که نفوذ ایران در منطقه، تهدیدی برای منافع آمریکا محسوب می‌شود. دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان کنگره که منافع بسیاری از کمک‌ها و قراردادهای دفاعی نصیبشان می‌شود، تاکنون در به چالش کشیدن این تفکرات عاجز مانده‌اند. به گزارش «گاردین»، دشمنی ترامپ با ایران پیامدهای تاسف‌باری دارد؛ اجازه حمله عربستان به یمن و فجایع انسانی متعاقب آن، چشم‌پوشی از نقض حقوق بشر در عربستان سعودی و چراغ سبز به رژیم صهیونیستی برای اشغال اراضی فلسطین و ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین جدید از جمله پیامدهای دشمنی غیرموجه ترامپ با ایران است.

به‌نظر می‌رسد اطلاعات تاریخی دونالد ترامپ بسیار ضعیف است که ایران را متهم به نفوذ قدرت در منطقه می‌کند. حتی اگر اتهامات ترامپ درخصوص گسترش نفوذ ایران در منطقه صحت داشته باشد، رفتار این کشور مشابه اقدامات آمریکا در منطقه آمریکای‌جنوبی و مرکزی و از سال‌ ۱۹۴۵ میلادی در غرب اروپا است. در کل می‌توان گفت هدف اتخاذ چنین سیاست‌هایی توسط هر کشوری تقویت امنیت ملی، سرمایه سیاسی و منافع اقتصادی است. آمریکایی‌ها در سیاست‌های چند سال اخیر خود همچون حمله سال ۲۰۰۳ به عراق و سرنگونی صدام، بسیار به منافع ایران کمک کرده‌اند. در واقع هر زمان که موضوع ایران درمیان است، آمریکا بدترین دشمن خود می‌شود، سنتی که ترامپ نادان نیز در حال ادامه دادن آن است.