ریشه های آدمکشی

خودخواهی، خودرأیی، خودکامگی، توهم و موارد مشابه، کدامیک می‌تواند بر شخصیت فردی غلبه کند که با یک تصمیم غلط و آنی، دست به کاری بزند که هیچ راه بازگشتی نیست.مشکلات خانوادگی، بحث و جدل، بیماری‌های روانی و عصبی، اعتیاد، بیکاری، قرارگرفتن درمعرض خشونت و آزارهای جنسی... هرکدام می‌تواند ریشه بروز انواع جنایت‌ها باشد. اما اینکه یک فرد با تمام مشکلات پیش رو و نیافتن راه حلی مناسب برای برون رفت از گره‌های موجود زندگی خودش را به مخاطره بیندازد، خیلی تعجب آور نیست.

به هرحال جدای از آنکه نابودی و به خطر انداختن جان خود شخص هم مردود است اما مقابله با مشکلات و هضم آن در افراد مختلف می‌تواند واکنش‌های متفاوتی داشته باشد. اما اینکه چرا یک فرد مرتکب جنایت می‌شود نکته‌ای است که نیاز به واکاوی بیشتری دارد.با توجه به وقوع چند جنایت هولناک اخیردرتهران، بررسی و ریشه‌یابی اینکه یک فرد چگونه این حق را به خود می‌دهد که برای مقابله با مشکلات و اختلافات خانوادگی یا سایرمسائل اعضای خانواده‌اش یا دیگران را هم به قتل برساند ازابعاد مختلف قابل بررسی است؟ آیا براستی قتل و نابودی افراد بهترین راهکار است؟ آیا چنین افرادی سابقه بیماری روحی - روانی دارند؟ اعتیاد، بیکاری وسایرعوامل تا چه حد می‌تواند بسترساز چنین جنایاتی باشد؟

افراد ضداجتماعی

دکتر فربد فدایی، روانپزشک و متخصص اعصاب و روان معتقد است: افراد با شرایط مختلف و زمینه‌های شخصیتی گوناگون و همین‌طور بیماری‌های دستگاه عصبی دست به اقداماتی نظیر پرخاشگری، ضرب و جرح و در نهایت قتل می‌زنند. بسیاری از اوقات این عمل توسط افرادی صورت می‌گیرد که به‌عنوان افراد ضد اجتماعی شناخته می‌شوند و این افراد معمولاً بخش عمده جرایم را در سطح جامعه مرتکب می‌شوند و حدود 75 درصد زندانیان مجرم را تشکیل می‌دهند.

جنایتکاران دلبستگی زیادی به زندگی ندارند

این افراد دلبستگی زیادی به زندگی اجتماعی ندارند، انسان‌های دیگر را فقط وسیله‌ای برای رسیدن به خاستگاه خود می‌دانند. دروغگو هستند، اغلب پرخاشگرند و توانایی فعالیت در یک شغل ثابت را ندارند. به عهدشان وفا نمی‌کنند و رفتارهای پیش‌بینی‌ناپذیر دارند. البته در بین این افراد اعتیاد به مواد مخدر و الکل بالاتر از سایر افراد عادی جامعه است.

این روانپزشک خاطرنشان کرد: گذشته از عوامل اجتماعی که در شکل‌گیری نقش اجتماعی نقش دارند باید به فقدان نمونه مناسب برای ایجاد هویت مثبت اشاره کرد که عوامل مؤثری نیز در رفتارهای پرخاشگرانه نقش دارند. دیده شده صدمه به جمجمه و جراحت مغز، رفتارهای پرخاشگرانه و ناتوانی در کنترل انگیزه‌ها را افزایش می‌دهد و بسیاری از اینها به خاطر زایمان‌های غیربهداشتی (نرسیدن اکسیژن در بدو تولد) و ضربه به سر در کودکی دچار چنین احوالاتی می‌شوند.

افراد عادی در ارتکاب جرم مصونیت ندارند

دکتر فدایی اضافه کرد: البته این به آن معنا نیست که افراد عادی هیچگاه دست به اینگونه جنایاتی نمی‌زنند. شرایط اجتماعی نظیر ترس و خشم شدید اقدام به ارتکاب جرم را از سوی افراد عادی را ممکن می‌سازد که به‌عنوان جنون آنی مطرح می‌شود. نمونه دیگری هم هستند که تحت تأثیر بیماری‌های روانی دست به این جنایات می‌زنند. به گونه‌ای که صداهایی فرد را تشویق به کشتن می‌کنند و شخص هم توان کنترل آن را ندارد.

قتل برای پیشدستی در مقابل خیانت و...

وی در ادامه به گروه دیگری از افرادی که مرتکب جنایت می‌شوند اشاره و خاطرنشان کرد: گاهی نیز هذیان‌ها و افکار غلط در ذهن فرد بیمار - روانی - موجب این اتفاقات می‌شود. فرد در چنین حالاتی با توهماتی نظیر اینکه فلان شخص قصد کشتن من را دارد یا آن فرد به من خیانت می‌کند، تلاش می‌کند تا پیشدستی کرده و جلوی حمله‌ها و خیانت‌های احتمالی را با واکنشی مثل قتل جبران کند.

دکتر فدایی در جواب این پرسش که آیا در زندگی چنین افرادی نقطه مثبت معنایی دارد یا خیر، تأکید کرد: در هذیان‌های شدید نیست انگاری برای افراد به وجود می‌آید. به این صورت که فرد احساس می‌کند به آخر خط رسیده و هیچ نقطه مثبتی هم در زندگی‌اش وجود ندارد و برای رهایی از رنج‌ها و مشقت‌های زندگی باید خود و عزیزانش را از بین ببرد تا رنج کمتری را متحمل شوند.

نقش مواد مخدر محرک

وی در پایان خاطرنشان کرد: آنچه متأسفانه در جامعه امروز ما به‌عنوان یک خطر بزرگ مطرح است، موضوع مواد مخدر محرک و توهم زاست که به وفور هم در دسترس افراد است. اگر به چگونگی بروز بسیاری از جنایات داخل کشور رجوع شود می‌بینیم که اغلب این وقایع هولناک به خاطر مصرف مواد محرک و توهم زا بوده است که در فرد حالت‌های روانپریشی بسیار غیرقابل کنترلی ایجاد می‌کند.

از این‌رو شایسته است که در خصوص مقابله با ورود چنین موادی جدیت بیشتری صورت گیرد.ضمن اینکه باید برای پیشگیری از بروز اختلال‌های روانی درسطح جامعه پیش‌بینی‌های لازم صورت گیرد. تخت‌های مراکزدرمانی بیماران مبتلا به اختلال‌های اعصاب وروان بسرعت توسعه یابد تا شاهد کاهش این قبیل وقایع باشیم.