سیگنال مثبت محمد به اسرائیل

محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، از آن سنخ رهبرانی است که دنیا را سیاه و سفید می‌بیند و در قاموس او هیچ نقطه خاکستری وجود ندارد. برخی معتقدند او با سیاست‌هایی که در پیش گرفته در بهترین حالت «پایان خود» و در بدترین حالت «پایان عربستان» را نشانه گرفته است.

پ

جفری گولدبرگ، همان کسی که با بن‌سلمان در آتلانتیک مصاحبه کرده، در مقدمه مصاحبه‌اش در دوم آوریل ۲۰۱۸ می‌نویسد: آنانی که پایان بن‌سلمان را جشن خواهند گرفت عبارتند از: رهبران داعش، رهبران القاعده، حماس، حوثی‌ها و حزب‌الله. در داخل خاندان سلطنت هم هستند افراد و شاهزاده‌هایی که از رفتن او خوشحال خواهند شد.

با این حال، گولدبرگ می‌نویسد محمد بن‌سلمان می‌خواهد چنین وانمود کند که به شکوفایی و پیشرفت علاقه‌مند است و می‌خواهد دیدگاه‌های متفاوتی درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات داشته باشد. یکی از این موضوعات «اسرائیل» بود. گولدبرگ می‌نویسد: «او به من گفت که حق یهودیان را به رسمیت می‌شناسد تا کشور مادری خود را در کنار یک دولت فلسطینی تشکیل دهند؛ هیچ‌یک از رهبران عرب چنین سخنی را آشکارا تصدیق نکرده‌اند.»

محمد که در سفری بی‌انت‌ها در آمریکا به سر می‌برد از سنخ رهبرانی است که برای گزارشگران خاورمیانه‌ای که به سبک خاصی از رهبری سعودی عادت کرده‌اند، ناآشنا است. پدر تاجدارش آنقدر ناتوان است که دیگر توان اداره کشور را ندارد بنابراین، محمد در عمل همه کاره کشور است و آماده است تا تاج و تخت را رسما بر عهده بگیرد.

او در واژگونی نظم سنتی سعودی عجله دارد. شاید به همین جهت است که با پی بردن به تغییر و تحولات منطقه‌ای سیگنال‌های مثبت به اسرائیل می‌فرستد تا وزن خود در معادلات منطقه‌ای را افزایش دهد. گولدبرگ در مقدمه خود می‌نویسد؛ هدف اصلی ولیعهد عربستان از سفر به آمریکا جلب سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در طرح‌های توسعه عربستان و تحقق برنامه خود برای تبدیل این کشور به قدرت عمده اقتصادی منطقه تا سال ٢٠٣٠ است.

با این همه، بخش مهمی از این مصاحبه به انعکاس نظرات ولیعهد سعودی در مورد اسرائیل و ایران اختصاص داشت. محمد بن‌سلمان در پاسخ به سوالی در این مورد که آیا «یهودیان حق برخورداری از کشوری مستقل برای خود را دارند» گفت: «به اعتقاد من تمام مردم، در هر کجا که باشند، حق دارند در کشور خود با صلح زندگی کنند، به نظر من فلسطینیان و اسرائیلیان حق داشتن کشور‌های خود را دارند.»

وی در عین حال افزوده است که «اما برای تضمین ثبات برای همگان و داشتن روابط عادی، قرارداد صلح [بین فلسطینیان و اسرائیل]ضرورت دارد.» به نوشته آتلانتیک، اگرچه گاه رهبران میانه‌روی عرب از کشور اسرائیل به‌عنوان «یک واقعیت موجود» سخن گفته بودند، اما سخن گفتن آشکار از «حق یهودیان» برای داشتن کشوری از آن خود کمتر سابقه داشته است. گولدبرگ با اشاره به اینکه عربستان سعودی «به‌طور سنتی تولیدکننده تبلیغات یهودستیزانه بوده» از ولیعهد سعودی در مورد نگرش دولت او نسبت به یهودیان پرسید.

ولیعهد عربستان گفت: «کشور ما مشکلی با یهودیان ندارد، پیامبر ما با یک زن یهودی ازدواج کرد و همسایه پیامبر ما یهودی بود.» وی افزود: «در عربستان سعودی تعداد زیادی یهودی می‌بینید که از آمریکا و اروپا به کشورمان می‌آیند و مشکلی بین مسلمانان با مسیحیان و یهودیان وجود ندارد.»

وی در مورد تبلیغات یهودستیزانه در عربستان سعودی گفته است: «این مشکلی است که شما در همه کشور‌ها در میان بعضی از مردم می‌بینید، ولی این یک مشکل معمولی است.» بخش‌های دیگری از این مصاحبه به سیاست داخلی و خارجی عربستان سعودی از جمله در زمینه آزادی‌های اجتماعی و مبارزه با فساد و همچنین جنگ کنونی در یمن اختصاص دارد. ولیعهد سعودی حضور نظامی ائتلاف به رهبری این کشور در یمن را حمایت از دولت قانونی و منتخب آن کشور در برابر شورشیان افراط‌گرا دانسته است. محمد به تازگی قایقی نیم میلیارد دلاری خریده است.

وقتی «نورا اونتلل» از ولیعهد عربستان خواستار توضیحاتی در این مورد شد. وی گفت: «زندگی شخصی‌ام چیزی است که دوست دارم آن را حفظ کنم... به خودم مربوط است... من شخص ثروتمندی هستم و همچون ماندلا و گاندی فقیر نیستم؛ بنابراین نمی‌توانم زندگی فقیرانه داشته باشم.»