«تلاش فراوان» آلمان برای حفظ برجام

در شرایطی که نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل بر «اصلاح» برجام تاکید دارد و توافق هسته‌ای با ایران را «توافقی بد» توصیف کرده است، هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان بار دیگر با تاکید بر پایبندی کشورش به توافق هسته‌ای با ایران گفت که آلمان تمایل زیادی به حفظ برنامه جامع‌اقدام‌مشترک دارد و نهایت تلاش خود را برای حفظ این توافق انجام خواهد داد.

از دیگر سو آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در اواخر ماه میلادی جاری و طی سفر‌هایی جداگانه به واشنگتن می‌روند تا در دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا آخرین تلاش‌هایشان برای حفظ برجام را به‌کار گیرند و ترامپ را از انجام یک اقدام جبران‌ناپذیر یعنی ترک این توافق، بر حذر دارند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا دو ماه پیش ضرب‌الاجلی را برای رفع نواقص و معایب مورد نظر خود در برجام تعیین و تهدید کرد که بدون رفع این نواقص، تعلیق تحریم‌های ایران را تمدید نمی‌کند و از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. ضرب‌الاجلی که ۱۲ ماه مه، ۲۲ اردیبهشت ۹۷ به پایان می‌رسد. از دیگرسو علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در واکنش به تلاش‌های واشنگتن برای برهم زدن توافق و خروج از برجام تاکید کرد: «دشمنان باید بدانند که در شرایط برگشت‌پذیری برجام - به‌رغم اینکه هیچ‌گاه به‌دنبال چنین شرایطی نیستیم - شرایط ویژه‌ای رقم خواهد خورد و زمانی که مسوولان بلندپایه نظام اراده کنند، ضرب شست ویژه‌ای برای برهم‌زنندگان این توافق خواهیم داشت.»

مذاکره برای اصلاح توافق
نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد که از جمله مخالفان اصلی توافق هسته‌ای به‌شمار می‌رود و ماه‌ها است برای برهم زدن یا اصلاح برجام درحال تلاش است، روز پنج‌شنبه با مطرح کردن ادعا‌هایی علیه ایران، ضمن تاکید بر ضرورت پاسخگو کردن ایران به‌دلیل اقداماتش در منطقه گفت که آمریکا با هم‌پیمانان اروپایی خود درحال مذاکره برای اصلاح توافق هسته‌ای است.

سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد که در دانشگاه «دوک» سخنرانی می‌کرد به موضوع رویارویی آمریکا با تهدید‌های بین‌المللی و مساله توافق هسته‌ای با ایران، برجام و برنامه موشکی این کشور پرداخت.

او در ادعا‌هایی بی‌اساس و متناقض، برنامه موشکی ایران را تهدیدی برای ثبات منطقه خواند و گفت: «ما می‌توانیم آزمایش موشک‌های بالستیک ایران را متوقف کنیم.»

نیکی هیلی طی ادعا‌هایی بی‌اساس افزود: «برای سال‌ها نه‌تن‌ها آمریکا که متحدان اروپایی ما در راستای حفظ توافق هسته‌ای با ایران، آزمایش موشک‌های بالستیک ایران، حمایت از تروریسم و سرکوب مردم ایران را نادیده گرفتند.» به گفته سفیر آمریکا در سازمان ملل، معماران توافق هسته‌ای معتقد بودند که در برابر دو گزینه پذیرفتن «توافق بد» یا «جنگ با ایران» قرار داشتند.

نیکی هیلی در ادامه مدعی شد: «دولت کنونی (آمریکا) این شهامت را داشته است که این روایت نادرست از گزینه‌ها را به چالش بکشد. ما در همکاری با هم‌پیمانان اروپایی درحال تقویت این توافق هستیم و می‌خواهیم ایران را به‌دلیل حمایت از تروریسم در منطقه پاسخگو کنیم.» هیلی اضافه کرد: «رئیس‌جمهوری یک ضرب‌الاجل تا اواسط ماه مه برای تداوم مشارکت در توافق هسته‌ای با ایران تعیین کرده است، مستقل از اینکه در این توافق بمانیم یا نه، در پیش گرفتن رویکردی محکم برای پاسخگو کردن ایران به‌دلیل اقداماتش، پیام قوی برای ایران و کره‌شمالی خواهد فرستاد.»

سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد همچنین مدعی شد: «چه در توافق هسته‌ای بمانیم یا نمانیم، تقویت رویکرد پاسخگو کردن ایران برای اعمالش، پیامی قوی به این کشور می‌فرستد.»

این در شرایطی است که روزنامه واشنگتن‌پست به تازگی نوشته است که ترامپ برجام را رها خواهد کرد؛ این ارزیابی را بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز به تازگی بیان کرده است. با این حال مجله اکونومیست، باقی ماندن ترامپ در برجام را نامحتمل ندانسته است. دولت‌های اروپایی درگیر در مذاکرات هسته‌ای با ایران، در دوره اخیر، مذاکراتی را با نمایندگان آمریکا در چند شهر اروپایی با هدف بررسی درخواست‌های دقیق واشنگتن از تغییرات در برجام داشته‌اند؛ آن‌ها همزمان نشست‌هایی با مقامات ایران برگزار کرده‌اند.

پیام رویکرد درباره برجام برای کره‌شمالی
سفیر آمریکا در ادامه سخنانش به انتقاد درخصوص پیش‌بینی پیامد‌های خروج احتمالی آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران برای کره‌شمالی پرداخت و گفت: «آن‌هایی که می‌گویند خروج آمریکا از برجام یا اصلاح این توافق می‌تواند پیامی به کره‌شمالی باشد که نمی‌شود به تعهدات (آمریکا) در توافق‌ها اعتماد کرد، کاملا در اشتباه هستند.»

نیکی هیلی تصریح کرد: «تاکید بر بازرسی‌های بیشتر، حذف بند غروب و پایان دادن به برنامه موشک‌های بالستیک ایران، این پیام را به کره‌شمالی خواهد داد که آماده معامله هستیم و توافق بد را نخواهیم پذیرفت.» سفیر آمریکا در ادامه تاکید کرده است تلاش‌های آمریکا در سازمان ملل برای تشدید فشار‌های دیپلماتیک و تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ باعث شد تا رهبر کره‌شمالی اعلام کند که خواهان مذاکره است.

نیکی هیلی در ادامه گفته است، آنچه ما در قبال ایران انجام دهیم، بر مذاکرات با کره‌شمالی تاثیر خواهد گذاشت. سفیر آمریکا در سازمان ملل در ادامه ادعاهایش تاکید کرده است: «نشان دادن رهبری قوی در برابر ایران، نتایج بهتری را در برابر پیونگ‌یانگ حاصل خواهد کرد.»

تاکید برلین بر لزوم حفظ برجام
همزمان با این ادعا‌های هیلی، هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان که از اردن بازدید می‌کرد در سخنانی ضمن مطرح کردن ادعا‌هایی علیه تهران از جمله اینکه برلین نسبت به برنامه موشکی ایران و دخالت‌های این کشور در جنگ داخلی سوریه نگاه مثبتی ندارد، تاکید کرد که این کشور «تلاش فراوانی» خواهد کرد تا توافق هسته‌ای وین همچنان پابرجا بماند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در عین حال او تاکید کرد که باید تمایزی میان توافق هسته‌ای و دیگر فعالیت‌های ایران قائل شد.

در این راستا فرانسه، بریتانیا و آلمان تلاش کرده‌اند که به منظور حفظ برجام، کشور‌های اتحادیه اروپا را برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران راضی کنند، اما گزارش‌ها حاکی است که برخی کشور‌ها از جمله ایتالیا، اتریش و اسپانیا برابر این خواسته مقاومت کرده‌اند.

به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه دویچه وله، ماس در پاسخ به سوالاتی درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با اشاره به رویکرد انتقادی رئیس‌جمهوری آمریکا در این زمینه، تاکید کرد که کشورش تمایل زیادی به حفظ توافق هسته‌ای با ایران دارد. او افزود که رفتار جمهوری اسلامی در سوریه و همچنین برنامه موشکی این کشور باید جدا از توافق هسته‌ای بررسی شوند. آلمان که از طرف‌های برجام محسوب می‌شود، همواره پشتیبانی خود را از حفظ و اجرای کامل این توافق اعلام کرده است.

آخرین تلاش‌های مکرون و مرکل در واشنگتن
در این میان قرار است مقامات ارشد فرانسه و آلمان پیش از ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی ترامپ به آمریکا سفر کنند و با او درخصوص لزوم باقی ماندن در توافق هسته‌ای مذاکراتی داشته باشند. یک مقام ارشد آمریکایی گفت که صدراعظم آلمان قرار است در دیدار خود با رئیس‌جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کند.

به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان قرار است ۲۷ آوریل (۷ اردیبهشت) با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در واشنگتن دیدار کند. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، اختلافات بر سر توافق هسته‌ای با ایران و مسائل تجاری در روابط فراآتلانتیک (دو سوی اقیانوس اطلس) از موضوعات مورد گفت‌وگو در این دیدار خواهد بود. دفتر صدراعظم آلمان تاکنون اظهارنظری درباره این دیدار نکرده است.

همچنین امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در سفر آینده خود به واشنگتن که در روز‌های ٢٣ تا ٢٥ آوریل (۳ تا ۵ اردیبهشت) صورت می‌گیرد، کوشش می‌کند با یادآوری کارکرد و کارآیی توافق اتمی ایران، رئیس‌جمهور آمریکا را از خروج از برجام بر حذر دارد. به‌گفته منابع دیپلماتیک فرانسوی، امانوئل مکرون چندی پیش در این باره با همتای آمریکایی خود تلفنی گفت‌وگو کرد.

برخی دیپلمات‌های غربی اعلام کرده‌اند امانوئل مکرون تنها رهبر غربی است که موفق به برقراری روابط ویژه با رئیس‌جمهوری آمریکا شده است و از همین رو شاید بتواند پایبندی او را به برجام به‌دست آورد. دولت فرانسه برای حفظ برجام و جلوگیری از خروج آمریکا از این توافق تلاش‌های همه‌جانبه‌ای به‌کار بسته است. این تلاش‌ها پاریس را در موقعیت دشواری قرار داده است، زیرا این کشور برای قانع ساختن آمریکا به متعهد ماندن به توافق هسته‌ای ایران باید شرایط واشنگتن را به تهران بقبولاند و برای وادار ساختن تهران به پذیرش این شرایط باید موافقت کشور‌های عضو اتحادیه اروپا را با برقراری مجازات‌های تازه کسب کند.

اروپا طرحی برای مذاکره مجدد ندارد
در عین‌حال یک منبع دیپلماتیک در واشنگتن بر این باور است که اتحادیه اروپا هیچ طرح و برنامه‌ای برای مذاکره مجدد درباره توافق هسته‌ای با ایران ندارد. به گزارش اسپوتنیک، یک منبع دیپلماتیک در واشنگتن تاکید کرد: «بر خلاف درخواست دولت ترامپ، کشور‌های اتحادیه اروپا هیچ طرح و برنامه‌ای برای مذاکره مجدد درباره توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ میلادی با ایران ندارند.» این دیپلمات در پاسخ به پرسش ریانوستی درباره اینکه کشور‌های اروپایی چه دیدگاهی درباره تلاش‌های آمریکا برای دستیابی به یک توافق اضافی درباره ایران با مذاکره‌کنندگان بریتانیا، آلمان و فرانسوی دارند، گفت: «این موضع رسمی اتحادیه اروپا نیست.»

ضرب شست برای دشمنان
از دیگر سو علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در مراسم دیدار نوروزی با کارکنان این سازمان، با اشاره به تلاش‌ها و زحمات بی‌شماری که برای توافق برجام صورت گرفته است، تاکید کرد: «دشمنان باید بدانند که در شرایط برگشت‌پذیری برجام - به‌رغم اینکه هیچ‌گاه به‌دنبال چنین شرایطی نیستیم - شرایط ویژه‌ای رقم خواهد خورد و زمانی که مسوولان بلندپایه نظام اراده کنند، ضرب شست ویژه‌ای برای برهم‌زنندگان این توافق خواهیم داشت.» به گزارش «ایسنا» صالحی افزود: «البته هیچ‌گاه به‌دنبال حدوث چنین وضعیتی نیستیم.

ما به جد به‌دنبال حفظ منافع و حاکمیت ملی خود هستیم، اما در صورت خارج شدن آمریکا و عقب‌نشینی اروپا و قدرت‌های بزرگ دیگر از این توافق، قطع به یقین به گونه دیگری عمل خواهیم کرد.» رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه سال ۹۷، سال پُر چالشی برای کشورمان در عرصه بین‌المللی خواهد بود، افزود: «ما در این سال در گردنه ترامپ قرار داریم. فردی تاجرمسلک که علم تجارت را وارد علم سیاست کرده و با تصمیمات غیرقابل پیش‌بینی سعی بر این دارد تا آرای خویش را در عرصه بین‌الملل به پیش ببرد. از جمله همین مساله مذاکره با کره‌شمالی است که باوجود آنکه به ظاهر کره‌شمالی در یک توازن بازدارندگی قرار دارد، اما دورنمای مذاکرات این دو کشور در فضایی مبهم و پیچیده قرار گرفته که نتایج آن برای کشور ما هوشیاری و بیداری مضاعفی را در عمل و در تصمیمات سرنوشت‌ساز کشور می‌طلبد.»

مواضع غیرمنصفانه مخالفان داخلی برجام
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برخی مواضع غیرمنصفانه داخلی از سوی مخالفان برجام، تاکید کرد: «ای کاش مسائل در کشور با لحاظ کردن انصاف مورد ارزیابی قرار می‌گرفت. زمانی که رئیس‌جمهور آمریکا توافق برجام را بدترین معاهده برای کشور خود می‌داند، عده‌ای در داخل درحال تکذیب یا تخفیف این دستاورد و به‌طور کل تلاش‌ها و پیشرفت‌های دانشمندان ما هستند و با طرح مسائل شبهه‌برانگیز سعی دارند بذر ناامیدی در جامعه بپاشند.

درحالی که عبور از بحران‌های پیش روی کشور نیازمند وفاق ملی و همبستگی تمامی جبهه‌های سیاسی داخل کشور است.» صالحی در خاتمه سخنانش با ذکر این که ایران تنها کشوری است که غنی‌سازی آن به‌گونه‌ای به تایید سازمان ملل رسیده است، به موقعیت حساس ایران در منطقه اشاره کرد و گفت: «ولیعهد عربستان با سفر اخیر خود به ایالات‌متحده سعی در امتیازگیری و برخورداری از حق غنی‌سازی داشت که تاکنون با مخالفت جدی لابی صهیونیست‌ها روبه‌رو شده است.»