جیمز متیس، آخرین مهره حامی برجام
سه‌شنبه گذشته، پس از توئیت دونالد ترامپ در مورد یورش اف‌بی‌آی به دفتر وکیلش، رئیس‌جمهور یکی از مشاوران جمهوری‌خواه خود را فراخواند تا در مورد سوریه و تحولات حمله با تسلیحات شیمیایی علیه غیرنظامیان مشورت بگیرد. وی در پاسخ دقیقا همان چیزی را مطرح کرد که ترامپ خواهان شنیدنش بود.
کد خبر :
۵۴۹۹۳
بازدید :
۸۳۷
سوزان گلسر در نیویورکر نوشت: «اخیرا، رئیس‌جمهور با تماشای تصاویر کودکان کشته شده در شهر دومای سوریه در تلویزیون، در توئیتی وعده تلافی علیه «بشار اسد» و روسیه و ایران را داد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی جدید ترامپ کار خود را در روز دوشنبه شروع کرد و خواستار تشدید فشار و تنبیه سوریه شد. مشاوران در تماس تلفنی با ترامپ از لحاظ سیاسی خواستار حمله گسترده‌تر به سوریه نسبت به سال گذشته بودند.»
بامداد شنبه موشک‌های کروز آمریکا برخی تاسیسات و انبار‌های تسلیحات شیمیایی دولت سوریه را مورد هدف قرار دادند. در این حمله آن‌ها از هرگونه ضربه به پایگاه‌های روسیه و ایران خودداری کردند، زیرا این امر می‌توانست جنگ در سوریه را تشدید کند.
درحالی‌که ترامپ خود پیش‌تر خواستار خروج از این جنگ شده بود. اگر چه این تهاجم بزرگ‌تر از حمله سال گذشته بود، اما محدود بود. دلیل این امر که در یک سال و سه ماه دوران ریاست‌جمهوری ترامپ بسیار پر سر و صدا شده است به نقش جیمز متیس وزیر دفاع او برمی‌گردد.
در سال گذشته، جیمز متیس نسبت به حمله موشکی ترامپ به سوریه به‌دلیل فقدان یک استراتژی گسترده نسبت به این کشور جنگ زده (سوریه) بسیار احتیاط به خرج داد. یکی از مشاوران جمهوری‌خواه رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: «ترامپ به یک حمله گسترده‌تر علیه سوریه نزدیک شده بود، اما جیمز متیس وزیر دفاع آن را به تعویق انداخت.»
کهنه سربازان سیاست خارجی به من گفتند که آن‌ها نگران هستند که دونالد ترامپ سرانجام از متیس خسته شود و وی را همانند بسیاری دیگر از مشاوران ارشدش اخراج کند. هر چند مقامات کاخ سفید همواره درصدد بودند تا هرگونه شکاف بین آن‌ها را انکار کنند. اما با این وجود سوریه تنها جزئی از لیست طولانی از مسائلی است که در آن متیس با رئیس‌جمهور مخالفت کرده است.
کهنه سربازان سیاست خارجی به من گفتند که آن‌ها نگران هستند که دونالد ترامپ سرانجام از متیس خسته شود و وی را همانند بسیاری دیگر از مشاوران ارشدش اخراج کند. هر چند مقامات کاخ سفید همواره درصدد بودند تا هرگونه شکاف بین آن‌ها را انکار کنند. اما با این وجود سوریه تنها جزئی از لیست طولانی از مسائلی است که در آن متیس با رئیس‌جمهور مخالفت کرده است.
این موارد شامل تهدید ترامپ به خروج از توافق هسته‌ای ایران، به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، خروج از پیمان تغییر آب و هوایی جهانی و تحمیل تعرفه‌های تجاری است. حمله ۱۳ آوریل به سوریه به مشاجره قابل توجه در تیم امنیت ملی آمریکا تبدیل شد.
دقیقا یک ماه پیش در ۱۳ مارس دونالد ترامپ، رکس تیلرسون وزیر امور خارجه را برکنار و مایک پمپئو مدیر سازمان سیا را جایگزین وی کرد. ۹ روز پس از اخراج تیلرسون از طریق توئیت، جان بولتون جانشین مک مستر مشاور امنیت ملی شد.
جان بولتون از جمله چهره‌های جنجالی بود که جان کلی رئیس کارکنان کاخ سفید ورود وی به دفتر رئیس‌جمهور را از تابستان گذشته ممنوع کرده بود. اما هنگامی که جان بولتون هفته گذشته وارد کاخ سفید شد بلافاصله وی توماس بوسرت مشاور امنیت داخلی و همچنین سخنگوی شورای امنیت ملی و سایر دستیارانی که در جلسات مربوط به جنگ سوریه شرکت می‌کردند را برکنار کرد. در همین حال جان کلی و همچنین نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل هم درگیر مشاجره‌های داخلی شده‌اند.
از جمله سوالاتی که امروزه مطرح است این است که آیا مایک پمپئو متحد یا رقیب وزیر دفاع خواهد بود؟ آیا بولتون که در دور قبلی در مورد سوریه شکست خورده، در اختلافات سیاسی آینده در مقابل متیس موفق خواهد بود؟ آیا ترامپ پس از برکناری تیلرسون و مک مستر تصمیم دارد رئیس پنتاگون را که اغلب در یک محور مشترک نیستند، اخراج کند؟
دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان ضدترامپ تیم جدید جنگ‌طلب بولتون و پمپئو را «کابینه جنگ» نام‌گذاری کرده و نسبت به سیاست نظامی‌گری ترامپ هشدار داده‌اند. اما درحال حاضر مشخص است که جنگجوی واقعی در بین آن‌ها وجود ندارد. جولیان اسمیت یکی از مقامات ارشد سابق پنتاگون که بعدا معاون جو بایدن مشاور امنیت ملی شد، در اظهاراتی بر این تاکید کرد که «متیس آخرین مردی است که در مقابل آن‌ها ایستاده است؛ اما تا چه مدت؟»
از زمان شروع به‌کار دونالد ترامپ، از محور متیس، تیلرسون و مک مستر به همراه کلی رئیس کارکنان کاخ سفید، به‌عنوان «محور چهره‌های بالغ» یاد شد؛ محوری که رئیس‌جمهور بی‌تجربه و بی‌ثبات (دمدمی‌مزاج) را محدود می‌کردند. جنگ جناحی حتی در بین محور چهره‌های بالغ (تیلرسون - مک‌مستر - متیس) در مورد نحوه واکنش به ترامپ فراگیر بوده است.
دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان ضدترامپ تیم جدید جنگ‌طلب بولتون و پمپئو را «کابینه جنگ» نام‌گذاری کرده و نسبت به سیاست نظامی‌گری ترامپ هشدار داده‌اند. اما درحال حاضر مشخص است که جنگجوی واقعی در بین آن‌ها وجود ندارد. جولیان اسمیت یکی از مقامات ارشد سابق پنتاگون که بعدا معاون جو بایدن مشاور امنیت ملی شد، در اظهاراتی بر این تاکید کرد که «متیس آخرین مردی است که در مقابل آن‌ها ایستاده است؛ اما تا چه مدت؟»
از زمان شروع به‌کار دونالد ترامپ، از محور متیس، تیلرسون و مک مستر به همراه کلی رئیس کارکنان کاخ سفید، به‌عنوان «محور چهره‌های بالغ» یاد شد؛ محوری که رئیس‌جمهور بی‌تجربه و بی‌ثبات (دمدمی‌مزاج) را محدود می‌کردند. جنگ جناحی حتی در بین محور چهره‌های بالغ (تیلرسون - مک‌مستر - متیس) در مورد نحوه واکنش به ترامپ فراگیر بوده است.
در یک سو، متیس، تیلرسون و کلی بودند که هر کدام به درجات مختلفی به رئیس‌جمهور فشار وارد می‌کنند و از سوی دیگر مک مستر و متحدانش عادت کرده‌اند که خود را با خواسته‌های رئیس‌جمهور منطبق کنند. (حتی اگر خواسته‌های ترامپ دور از دسترس باشد.)
یکی از مقامات سابق دولتی به من گفت: «آقای مک‌مستر درصدد پیدا کردن راه‌هایی برای اجرای خواسته‌های ترامپ بود نه اینکه فقط «نه» بگوید.» در این مورد متحدان مک‌مستر، عمدتا تیلرسون و متیس را مورد سرزنش قرار می‌دادند.
یکی از مقامات سابق دولتی به من گفت: «آقای مک‌مستر درصدد پیدا کردن راه‌هایی برای اجرای خواسته‌های ترامپ بود نه اینکه فقط «نه» بگوید.» در این مورد متحدان مک‌مستر، عمدتا تیلرسون و متیس را مورد سرزنش قرار می‌دادند.
در پایان، دونالد ترامپ هر دو طرف محور چهره‌های بالغ را با انتصاب جان بولتون یک محافظه‌کار جنگ‌طلب به مبارزه طلبید. زمانی که من با مشاوران ترامپ صحبت می‌کردم آن‌ها بر این عقیده بودند که انتصاب‌های جدید (پاک‌سازی) تغییر مثبت خواهد داشت که این باعث می‌شود تا آن‌ها با رئیس‌جمهور هماهنگ‌تر باشند.
در میان هیاهوی ماه گذشته، دونالد ترامپ میزبان ولیعهد عربستان سعودی، رهبران سه کشور بالتیک مجاور روسیه و امیر قطر بود و هفته گذشته در فلوریدا با نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرد. همچنین پمپئو به‌طور مخفیانه دیداری به کره‌شمالی داشته است.
هفته آینده نیز در واشنگتن، ترامپ میزبان اولین دیدار رسمی امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و چند روز بعد آنگلا مرکل صدراعظم آلمان است. همچنین دونالد ترامپ در ماه مه ضرب‌الاجل برای تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت توافق هسته‌ای ایران تعیین کرده است. هرچند انتظار می‌رود وی در اوایل ماه ژوئن یک نشست بی‌سابقه هسته‌ای با رهبر کره‌شمالی داشته باشد.
یکی از دیپلمات‌ها به من گفت: «مک‌مستر و تیلرسون درصدد مهار ترامپ بودند، ولی ماموریت تیم جدید انجام کاری است که به آن‌ها گفته می‌شود.» یکی از مقامات ارشد فرانسه به مقام سابق آمریکا گفت: «ما از این دیدار (دیدار مکرون با ترامپ) وحشت داریم. این برای مکرون باخت - باخت است، زیرا ترامپ در فرانسه مخالفان زیادی دارد.» برای مکرون اولویت اصلی این است که ترامپ را برای عدم خروج از توافق هسته‌ای ایران در ماه مه متقاعد کند.
یکی از دیپلمات‌ها به من گفت: «مک‌مستر و تیلرسون درصدد مهار ترامپ بودند، ولی ماموریت تیم جدید انجام کاری است که به آن‌ها گفته می‌شود.» یکی از مقامات ارشد فرانسه به مقام سابق آمریکا گفت: «ما از این دیدار (دیدار مکرون با ترامپ) وحشت داریم. این برای مکرون باخت - باخت است، زیرا ترامپ در فرانسه مخالفان زیادی دارد.» برای مکرون اولویت اصلی این است که ترامپ را برای عدم خروج از توافق هسته‌ای ایران در ماه مه متقاعد کند.
متیس و تیلرسون در دوره‌های قبلی گفت‌وگو بر حفظ توافق هسته‌ای تاکید کرده بودند. برایان هوک، مدیر برنامه‌ریزی سیاست‌های وزارت خارجه آمریکا درصدد جلب موافقت اروپایی‌ها برای حمایت از یک رویکرد شدید و سخت‌تر نسبت به ایران است تا از این طریق ترامپ را به حفظ توافق هسته‌ای متقاعد کنند. تام کاتن یکی از دشمنان اصلی توافق هسته‌ای بر این تاکید کرد که «من طی سه ماه گذشته در مکالمات خود با اروپایی‌ها هیچ‌گونه اقدام رو به پیشرفتی توسط آن‌ها ندیده‌ام. من فکر نمی‌کنم اگر رئیس‌جمهور لغو تحریم‌ها را رد کند، باعث تعجب کسی شود.»
همچنین جان بولتون خود این مساله را روشن کرده است. وی چندی پیش در گفت‌وگوی تلفنی با مقامات ارشد اروپایی گفته است که «فرانسه و آلمان انتظار نداشته باشند با سفر به واشنگتن بتوانند ترامپ را از لغو توافق هسته‌ای با ایران منصرف کنند.»
بولتون در این باره گفته است: «به احتمال بسیار زیاد رئیس‌جمهوری از توافق با ایران خارج می‌شود؛ اگر به من بود، ۳ ماه قبل از آن خارج می‌شدم.» این درحالی است که جیمز متیس چند ماه پیش در کنگره گفت که برهم زدن توافق هسته‌ای مبتنی بر منافع ملی آمریکا نیست.
۰
