سرنوشت پهلوانان ایرانی در سینما

در دو روز گذشته خبر‌های جالبی در مورد تولید آثار نمایشی با محوریت پهلوانان معروف ایرانی منتشر شد. از یکسو خبر رسید که بهرام توکلی سازنده فیلم‌هایی همچون «اینجا بدون من»، «پرسه در مه»، «تنگه ابوقریب» و... با همکاری سعید ملکان به عنوان تهیه کننده قصد ساخت فیلمی درباره جهان پهلوان تختی را دارد.

از سوی دیگر گفت‌وگویی از مسعود جعفری جوزانی در خبرگزاری خبرآنلاین منتشر شد که بخشی از آن به دلایل و چگونگی توقف ساخت سریال «پوریای ولی» مربوط می‌شد. جالب‌تر آنکه گویا ساخت آثار نمایشی (سریال و فیلم) درباره شخصیت‌های پهلوان ایرانی همواره با ناکامی‌هایی روبه‌رو بوده است.

از ناتمام ماندن پروژه «جهان پهلوان تختی» که مرحوم علی حاتمی مشغول ساختن آن بود؛ اما پیش از پایان ساخت فیلم، مرگ گریبان این کارگردان مطرح را گرفت تا اتفاق‌هایی که منجر به توقف ساخت سریال پوریای، ولی شده است. نکته دیگر آنکه سریال رستم و سهراب نیز که خبر ساختش برای توزیع در شبکه نمایش خانگی در مهرماه سال ۹۴ منتشر شد همچنان در هاله‌ای از ابهام است.

ساخت فیلم جهان پهلوان تختی
همچنان‌که خواندید سعید ملکان و بهرام توکلی پس از همکاری مشترکشان در فیلم سینمایی تنگه ابوقریب، تصمیم به ساخت فیلم مشترک دیگری به نام «جهان پهلوان تختی» گرفته‌اند. گویا نگارش فیلم‌نامه این فیلم سینمایی به‌تازگی به پایان رسیده و برای دریافت پروانه ساخت به وزارت ارشاد ارائه شده است.

بر اساس خبر منتشر شده در این باره، عوامل پشت صحنه این فیلم سینمایی انتخاب شده‌اند و گروه در حال حاضر مشغول بازبینی لوکیشن‌های فیلم هستند و طی روز‌های آینده نام بازیگران فیلم «جهان پهلوان تختی» اعلام خواهد شد.

اما این همه ماجرا نیست. قضیه این است که پیش‌تر و در سال ۱۳۷۳ نیز علی حاتمی، کارگردان مطرح و صاحب سبک ایرانی تصمیم گرفته بود فیلمی را با عنوان جهان پهلوان تختی بسازد. این فیلم هم تا مراحل زیادی از ساخت پیش رفت؛ اما بیماری، به حاتمی امان نداد که پروژه‌اش را به پایان برساند.

قضیه آن بود که حاتمی بعد از دلشدگان، ایده ساخت پروژه بزرگی به نام تختی داشت. ماجرای جلب رضایت از خانواده تختی و حضور خسرو نظافت دوست در فیلم حاشیه‌هایی را به همراه داشت؛ اما فیلم بالاخره با حضور عزت‌الله انتظامی و افسانه بایگان کلید خورد و جلوی دوربین رفت. اما تولید این فیلم مصادف شد باشدت گرفتن سرطان حاتمی.

در بخشی از قصه فیلم و به‌طور مشخص در صحنه به دنیا آمدن تختی، پدر که نگران زندگی همسر و فرزندش است، باید به کناری می‌آمده و از خدا با گریه و زاری می‌خواسته که آن‌ها را از او نگیرد. عزت‌الله انتظامی، بازیگر این نقش، تعریف می‌کند که در آن ایام به قدری ذهنش درگیر درد و رنج حاتمی بوده که موقع فیلمبرداری این صحنه با گریه می‌گوید: «خدایا علی رو از ما نگیر!».

اما دعای ناخودآگاه انتظامی هم مستجاب نشد و پروژه تختی نیمه‌کاره و ناتمام باقی ماند. پس از مرگ ناگهانی علی حاتمی، روند ساخت فیلم به‌طور کلی تغییر کرد. قصه به طرز دیگری روایت شد و شیوه‌ای مستندگونه به خود گرفت. بهروز افخمی، کارگردانی که پروژه جهان پهلوان تختی را به اتمام رساند، سعی کرد در عین حفظ سکانس‌های حاتمی، روایت خود از ساخته شدن این فیلم و کشف راز مرگ تختی را بیان کند. در فیلم افخمی بازیگرانی همچون نیکی کریمی، فریبرز عرب‌نیا، محمدرضا شریفی‌نیا و... بازی کردند.

توقف پروژه پوریای، ولی
نزدیک به ۲۵ سال از روزی که مسعود جعفری جوزانی نگارش فیلم‌نامه «پوریای ولی» را آغاز کرد، می‌گذرد. او قطعا آن روز‌ها تصورش را هم نمی‌کرد که بعد از این همه سال باید روزی بنشیند و با حسرت از وقت و انرژی که برای این فیلم‌نامه گذاشته حرف بزند بی آنکه فیلم یا سریالش ساخته شود. خبرگزاری خبرآنلاین در گفت‌وگویی که با جعفری جوزانی منتشر کرده، نوشته است: جوزانی که تجربه ساخت سریال تاریخی «در چشم باد» را نیز برای تلویزیون دارد از اوضاع حاکم بر این رسانه دل خوشی ندارد و عملکرد سلیقه‌ای مدیران صدا و سیما را دلیل بسیاری از مشکلات تلویزیون و البته ساخته نشدن سریال «پوریای ولی» می‌داند.

این کارگردان با سابقه با اینکه هنوز سودای ساخت سریال «پوریای ولی» را در سر دارد به تازگی کتاب فیلم‌نامه «پوریای ولی» را منتشر کرده است. جوزانی درباره این پروژه و دلیل انتشار فیلم‌نامه‌اش گفت: بیش از هر چیز، دلم می‌خواهد مردم قصه را بخوانند و با شخصیت کم نظیرپوریای، ولی و یارانش آشنا بشوند، در شرایط بحرانی کنونی که به زندگی حرفه‌ای من تحمیل شده است، به جای ترک وطن، به همین حداقل هم راضی‌ام که روی کاغذ قصه‌ای برای مردم بگویم.

من روی این کار، خیلی زحمت کشیدم، شب‌های زیادی نخوابیدم. دلمان می‌خواست سریالی بسازیم که به درد امروز جامعه ایران بخورد. زنده و سرحال باشد. قصه‌ای پر ماجرا و به روز بگوییم که به درد زندگی مردم به‌ویژه جوانان بخورد. تاریخ، به خودی خود به شکل سنتی خشک و بی روح است.

او ادامه داد: زمانی که آقای ضرغامی عوض شدند، آقایی آمدند به نام «سرافراز» که این کار را خواباند. عمل غیر منطقی و یک جانبه‌ای که به ما زیان معنوی و روحی زیادی زد وگرنه ضرر مالی‌اش اصلا مهم نیست. سخنرانی می‌کنند، شعار می‌دهند که: «چنینیم و چنانیم»، اما دریغ، که پشت پرده اتفاقات دیگری می‌افتد.

البته چندباری پیگیری کردیم و من هم دو، سه بار به مرکز مراجعه کردم، اما وقتی پاسخ درستی نگرفتم دیگر رها کردم. به من می‌گفتند: «اختیار دارید استاد!» ... «ان‌شاءالله درست می‌شود استاد!» ... «ما باید بیشتر همدیگر را ببینیم استاد!» ...، «اصلا شما نباشید نمی‌شود استاد!» ... که بیشتر از هر چیز این کلمه استادش مرا کشت.