کوچ دختران ورزشکار به اینستاگرام

موضوع پخش تلویزیونی رقابت‌های ورزشی چند سالی است تبدیل به یکی از چالش‌های جدی صداوسیما شده. این نهاد که بیشتر انرژی‌اش در پنج سال اخیر را صرف کشمکش با فدراسیون فوتبال کرده تا حق پخشی بابت بازی‌های لیگ ندهد، همواره مورد انتقاد بوده؛ اگرچه مسئولان سیما با استناد به بند‌های به عقیده خودشان قانونی و بیشتر به‌واسطه «گرمی پشت‌شان» از پرداختن هزینه به فوتبال طفره رفته‌اند؛ ولی تا به الان راهی برای حل چالش جدیدشان پیدا نکرده‌اند: پخش رقابت‌های ورزشکاران زن ایرانی.

زنان ایران که در سال‌های اخیر پیشرفت درخور‌توجهی در رقابت‌های آسیایی و جهانی داشته‌اند، حالا به‌درستی حق خودشان می‌بینند که رقابت‌هایشان از طریق سیما پوشش داده شود؛ خواسته‌ای که فعلا تلویزیون نتوانسته آن را محقق کند و بعید است راهکاری هم برایش پیدا کند.

البته «سیما» پیش‌از‌این در رقابت‌های مهم بین‌المللی از‌جمله عرصه المپیک تلاش کرده تا حدودی رقابت ورزشکاران زن را که در آن رقیب ایرانی‌ها هم پوشش کامل دارد، پخش کند (مثل رقابت کیمیا علیزاده در بازی‌های المپیک)؛ ولی همواره در پخش این رقابت‌ها با مشکلات جدی همراه بوده. این در حالی است که حالا ورزشکاران زن و علاقه‌مندانی که می‌خواهند رقابت‌های زنان پخش شود، خواستار توجه بیشتر تلویزیون به امر ورزش زنان هستند و به‌عنوان جنسی که نیمی از جامعه ایران را تشکیل می‌دهند، امید دارند تلویزیون روی خوش‌تری به آن‌ها نشان بدهد.

وعده‌های نافرجام تلویزیون
در پی ثبت موفقیت‌های زیاد ورزشکاران زن ایرانی، گروهی از فعالان حوزه زنان و رسانه تلاش کردند با فشارآوردن به مسئولان صداوسیما آن‌ها را مجاب به پخش رقابت‌های زنان کنند. تلاش آن‌ها تا جایی پیش رفت که حتی خبر رسید رقابت‌های ورزشکاران زن ایران بازی‌های آسیایی جاکارتا قرار است کاملا از شبکه «تخصصی» ورزش پخش شود. فریبا محمدیان، معاون امور بانوان وزارت ورزش‌وجوانان، کسی بود که این خبر را علنی کرد.

او با اشاره به نشست‌های کارشناسی با مدیران صداوسیما گفت: «‏مهم‌ترین رویداد پیش‌رو بازی‌های آسیایی و پاراآسیایی جاکارتا است که مسئولان صداوسیما اعلام کرده‌اند امتیاز ‏پخش همه رقابت‌ها را خریداری کرده‌اند و مشکلی برای پخش مسابقات ۱۰۷ بانوی شرکت‌کننده ایران وجود ندارد»؛ اما «همه رقابت‌ها» دست‌آخر به پخش غیرزنده و مختصر تعدادی از مسابقه‌های ورزشکاران زن ایران ختم شد تا علاقه‌مندان به حوزه ورزش زنان برای چندمین‌بار به این نتیجه برسند که تلویزیون به این راحتی‌ها قرار نیست بازی‌هایشان را پخش کند.

در آن سو مسئولان سیما هم تلاش کردند با ارائه توضیحاتی به مشکلاتی که در این راه وجود دارد، بپردازند. در همین راستا مدیر شبکه ورزش همچنین درباره پخش مسابقات زنان گفت: «به رسم همیشگی، مسابقات بانوان ورزشکار ایرانی در رشته‌های رزمی، تکواندو و دیگر رقابت‌هایی که با شرع و عرف تلویزیون هماهنگی دارد، پخش می‌شود». البته آن‌ها برای اینکه زیاد هم زیر حرفشان نزده باشند، در اقدامی بی‌سابقه صحنه‌های از رقابت زهرا کیانی، ووشو‌کار ایرانی را به صورت زنده پخش کردند.

رقابت‌های ورزشی داخلی
موضوع پخش رقابت‌های ورزشکاران زن فقط مربوط به رقابت‌ها و تورنمنت‌های مهم نمی‌شود. بسیاری از ورزشکاران زن در رشته‌های مختلف مدعی‌اند صداوسیما به بهانه اینکه پوشش رقبای ایرانی در رقابت‌های بین‌المللی مناسب نیست، این بازی‌ها را پخش نمی‌کند؛ ولی چرا تلویزیون از پخش رقابت‌های داخلی که همه با پوشش کامل مسابقه می‌دهند، طفره می‌رود؟ تلویزیون برای این موضوع توجیهی ندارد و علاقه‌مندان به ورزش زنان هم می‌گویند این کج‌سلیقگی فضای شورونشاط را از دختران جوان می‌گیرد و به آن‌ها فرصت مناسب برای تشویق‌شدن و روی‌آوردن به ورزش را نمی‌دهد.

در‌این‌میان تلاش‌ها همچنان ادامه دارد و این‌بار «صدا» یعنی رادیو، کمی نرمش نشان داده و به‌تازگی تعدادی از رقابت‌های ورزشی زنان را به صورت زنده پخش رادیویی می‌کند. لیگ فوتسال زنان که تیم ملی قدرتمندی هم در آسیا دارد، یکی از لیگ‌هایی است که فعلا از طریق رادیو پخش می‌شود.

اینستاگرام وارد می‌شود
بدعهدی مسئولان تلویزیون و بی‌توجهی مسئولان به پخش رقابت‌های زنان، حالا ورزشکاران و علاقه‌مندان به این حوزه را بر آن داشته تا خودشان دست‌به‌کار شوند و از طریق شبکه‌های مجازی از‌ جمله دو شبکه اینستاگرام و تلگرام دست به پخش حداقل خلاصه‌ای از رقابت‌های زنان بزنند؛ خلاصه گل‌های زده‌شده در لیگ فوتبال و فوتسال یا پخش قسمت‌هایی از بازی‌های لیگ والیبال. البته فقط مربوط به همین رشته‌ها نیست؛ بازتاب موفقیت تیم ملی اینلاین هاکی زنان ایران هم به‌تازگی در شبکه‌های اجتماعی باعث شده این رشته کمترشناخته‌شده مورد توجه قرار بگیرد.

پخش مبارزات انفرادی زنان در رشته‌های مختلف هم از دیگر مواردی است که در شبکه‌های اینستاگرام به وفور دیده می‌شود؛ موضوعی که اتفاقا باعث پیشرفت در بین ورزشکاران زن شده و حالا دختران زیادی تشویق می‌شوند به رشته‌های ورزشی مختلف بپیوندند و اغلب پرداختن به یک رشته ورزشی به صورت حرفه‌ای را برای آینده‌شان در نظر بگیرند.

موج استقبال از این شبکه‌های اجتماعی هم هر روز بیشتر از دیروز می‌شود. الان کانال «ورزش بانوان» در اینستاگرام نزدیک به صد هزار دنبال‌کننده دارد؛ شبکه‌ای که خلاصه‌ای از رقابت‌های مختلف زنان را چه به صورت ویدئویی و چه به صورت عکس‌محور پوشش می‌دهد. «فوتبال لیدی» هم دیگر شبکه فعالی است که روی هم رفته در اینستاگرام و تلگرام نزدیک به ۴۰ هزار مخاطب دارد.

این رسانه هم به طور اختصاصی به رقابت‌های فوتبال و فوتسال در بخش زنان می‌پردازد و با پخش خلاصه مسابقات توانسته جایی برای خودش در میان علاقه‌مندان به ورزش زنان پیدا کند. به این موارد باید استفاده از «لایو اینستاگرام» هم اضافه شود که به مخاطب اجازه می‌دهد اغلب این رقابت‌ها را به صورت زنده هم دنبال کند. اتفاقا شکل‌گرفتن همین فضا باعث معرفی چهره‌ها و استعداد‌های جدیدی در ورزش زنان شده و این رویه شکل مثبتی هم به خود گرفته است. خود ورزشکاران زن ایران هم با استفاده از همین شبکه‌های مجازی توانسته‌اند اخبار لازم را در اختیار مخاطبان قرار دهند و گاهی تعداد فالوئر‌های آن‌ها هم به رقم درخور توجهی می‌رسد.

در اینکه چنین اقدامی علنا یک گام مثبت در دیده‌شدن ورزش زنان است، تردیدی نیست؛ ولی از این مورد هم نباید گذشت که دلیلی نمی‌شود تلویزیون به پخش ورزش زنان حتی به صورت مختصر و خلاصه نپردازد. فراگیری در شبکه‌های مجازی به گونه‌ای است که اگر تلویزیون اقدامی برای اصلاح امور نکند، چه‌بسا به‌زودی قافیه را به ورزشکاران زن در عرصه شبکه‌های اجتماعی ببازد.