استفاده از کارت بنزین شخصی اجباری می‌شود

استفاده از «کارت سوخت» از امروز در جایگاه‌های سوخت چهار کلان‌شهر کشور اجباری می‌شود. این طرح پس از مدت‌ها بحث و چالش پیرامون انتخاب بهترین راه برای کنترل مصرف و قاچاق سوخت، با کنار گذاشتن روش‌های دیگر مانند سهمیه‌بندی بنزین یا توزیع سوخت در میان تمام افراد جامعه و تشکیل بازاری برای عرضه بنزین مازاد افراد در آن، از امروز (۲۲ مرداد ۹۸) و با دو روز تاخیر نسبت به تاریخ پیشین اعلام‌شده، اجرایی می‌شود.

تهران، کرج، اصفهان و تبریز چهار کلان‌شهری هستند که در مرحله نخست، استفاده از کارت سوخت شخصی در آن‌ها (به جای استفاده از کارت سوخت جایگاه‌ها) اجباری می‌شود. سایر کلان‌شهر‌ها در مرحله دوم و بعد از حصول اطمینان از اینکه کارت سوخت به دست تمام صاحبان خودرو رسیده وارد این طرح می‌شوند و در نهایت سوخت‌گیری در تمام شهر‌های کشور، تنها با کارت سوخت شخصی امکان‌پذیر خواهد بود.

بازگشت دولت به استفاده از کارت سوخت، چهار سال پس از تک‌نرخی شدن بنزین روی هزار تومان رخ می‌دهد. سال ۹۴ و زمانی که سهمیه‌بندی بنزین حذف و بنزین روی هزار تومان تک‌نرخی شد؛ لزوم استفاده از کارت سوخت نیز از بین رفت. به این ترتیب کارت سوخت به تدریج از میان مدارک شخصی افراد صاحب خودرو کنار گذاشته شد، زیرا وجود یک کارت در هر جایگاه سوخت برای پر کردن باک خودرو‌ها از بنزین تک‌نرخی کافی بود.

حالا نیز تغییری در سیاست توزیع یا قیمت‌گذاری سوخت رخ نداده و دولت هنوز روی قیمت هزار تومان برای هر لیتر بنزین پافشاری دارد. اما با تصمیم مسوولان، استفاده از کارت‌سوخت شخصی اجباری شده تا شاید از این راه و در غیاب طرح‌های دیگر، از شدت قاچاق سوخت به کشور‌های همسایه کاسته شود.

واقعی نبودن قیمت بنزین در ایران نسبت به کشور‌های همسایه، به خصوص پس از جهش نرخ ارز در ایران؛ روزانه هزاران لیتر از بنزین ارزان را راهی آن‌سوی مرز‌ها کرده است. دور ماندن چهار ساله کارت سوخت از صاحبان خودرو، حالا آن‌ها را با سوالات زیادی از چگونگی دریافت کارت سوخت تا چگونگی بازیابی رمز مواجه کرده است.

در رابطه با سوالات متداول درباره کارت سوخت، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تاکنون اطلاعیه‌های فراوانی منتشر کرده و به ارائه توضیحات لازم پرداخته، با این حال همچنان سوالاتی برای عموم مردم باقی است. یکی از سوالات مهمی که وجود دارد، این است که «با فرض آغاز سراسری طرح سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی در کشور، تکلیف افرادی که کارت سوخت خود را (مانند هر مدرک شخصی مهم دیگر) گم می‌کنند یا برای سوخت‌گیری به همراه ندارند؛ چه خواهد بود؟

آیا کارت سوخت جایگاه‌دار، برای استفاده در چنین شرایطی در جایگاه باقی خواهد ماند؟» این سوال در شرایطی وجود دارد که به گفته رئیس روابط‌عمومی شرکت ملی پالایش و پخش به «دنیای‌اقتصاد» از امروز و همزمان با اجرای سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی در کلان‌شهرها، سوخت‌گیری با کارت سوخت جایگاه‌داران محدود شده و برای مثال ممکن است به ۴۰ لیتر در روز محدود شود.

کارت جایگاه‌داران قابل حذف است؟
پاسخ به سوال یاد شده از این منظر مهم است که می‌تواند بی‌فایده بودن استفاده از کارت سوخت در غیاب طرح‌های دیگر کنترل مصرف سوخت را اثبات کند. در واقع مادامی که حتی یک کارت سوخت در جایگاه وجود داشته باشد و افراد امکان سوخت‌گیری ولو محدود را با آن داشته باشند، مهر تاییدی بر این موضوع است که «در شرایط تک‌نرخی و آزاد بودن سوخت‌گیری، همان یک کارت سوخت برای سوخت‌گیری کافی است.»

فاطمه کاهی، رئیس روابط‌عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی روز گذشته در پاسخ به سوالی که به آن اشاره شد، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: تا زمانی که اطمینان حاصل نکنیم تمام صاحبان خودرو کارت سوخت دریافت کرده‌اند؛ کارت‌های آزاد را از جایگاه‌ها برنمی‌داریم.

کاهی در پاسخ به این سوال که «اگر بعد از اجرای سراسری طرح، فردی کارت سوخت خود را گم کند یا به همراه نداشته باشد، برای سوخت‌گیری می‌تواند از کارت جایگاه استفاده کند؟» نیز گفت: هنوز برنامه‌ای برای حذف کارت سوخت جایگاه‌ها اعلام نشده، اما میزان لیتراژ آن‌ها به ۴۰ لیتر کاهش پیدا کرده است.

این پاسخ‌ها از پیش‌بینی نشدن راهکار‌های لازم برای موارد این‌چنینی حکایت دارد. در غیاب پاسخی روشن برای این سوال که «تکلیف سوخت‌گیری افرادی که کارتشان را به هر دلیل گم کرده‌اند» چه خواهد بود؛ می‌توان به این نتیجه رسید که احتمالا حذف کامل کارت سوخت از جایگاه‌ها امکان‌پذیر نباشد، زیرا تا زمانی که بنزین سهمیه‌بندی نشده یا نرخ دومی برای قیمت آزاد آن در نظر گرفته نشده، نمی‌توان افرادی که کارت‌سوخت خود را گم کرده‌اند یا به هر دلیل آن را به همراه ندارند، از سوخت‌گیری منع کرد.

حفظ کارت سوخت جایگاه‌ها برای حل موارد این‌چنینی در حالی ضروری به‌نظر می‌رسد که تاکیدی دوباره بر عدم لزوم استفاده از کارت سوخت، در صورت ثابت بودن سیاست‌های بنزینی است. در چنین شرایطی، استفاده از کارت سوخت تنها برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های آماری مناسب به‌نظر می‌رسد بدون آنکه اهداف مبارزه با قاچاق سوخت، کنترل مصرف داخلی یا عادلانه‌تر شدن توزیع یارانه پنهان در قیمت بنزین را در میان تمام اقشار جامعه به همراه داشته باشد.

پیش از این امیر وکیل‌زاده، مدیر‌عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرده بود: اگرچه تقاضا داریم، مردم در سراسر کشور به‌ویژه در چهار کلان‌شهر تبریز، تهران، کرج و اصفهان از کارت شخصی استفاده کنند، اما باز هم تاکید می‌کنیم مردم نگران نباشند، زیرا اصلا مایل نیستیم در این مرحله کسی وارد جایگاه شود و به دلیل نداشتن کارت سوخت شخصی نتواند سوخت‌گیری کند.

سوخت‌گیری روزانه محدود می‌شود؟
یکی دیگر از سوالاتی که در رابطه با سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی وجود دارد، این است که آیا در میزان سوخت‌گیری محدودیت ایجاد خواهد شد؟ این ابهام بعد از انتشار این خبر که «براساس تصمیم دولت برای دریافت سوخت از طریق کارت‌های شخصی محدودیت عرضه روزانه ۶۰ لیتر در نظر گرفته شده است»، ایجاد شد.

پاسخ کاهی به این ابهام این است که «با وجود آغاز محدودیت در میزان سوخت‌گیری کارت جایگاه‌ها از امروز، برای سوخت‌گیری با کارت شخصی هنوز هیچ محدودیتی اعلام نشده است.» رئیس روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در رابطه با اینکه چنین محدودیتی ایجاد خواهد شد یا خیر، پاسخی نداد و منبع خبر منتشر شده در این زمینه را نیز شرکت متبوع خود به عنوان سازمان مسوول در این زمینه ندانست.

چگونه رمز کارت سوخت را بازیابی کنیم؟
چهار سال زمانی کافی برای فراموش کردن رمز کارتی است که برای استفاده از آن نیاز ضروری وجود نداشته. به همین دلیل یکی از سوالات متداول کسانی که کارت سوخت خود را از قدیم دارند، اما رمز آن را فراموش کرده‌اند، روش بازیابی رمز است.

این مشکل برای افرادی که طی این سال‌ها معامله خودرو داشته‌اند نیز وجود دارد، زیرا این افراد کارت سوخت را همراه با خودرو از فروشنده قبلی دریافت کرده، اما به علت نیاز نداشتن به کارت سوخت برای سوخت‌گیری، دانستن رمز کارت برایشان مهم نبوده است.

به این ترتیب از تاریخ شانزدهم مرداد تا شانزدهم شهریور، شرایطی از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی فراهم شده است تا رمز همه کارت‌های موجود به چهار رقم آخر کد ملی فردی که اسمش روی کارت سوخت ثبت شده بازگردد؛ بنابراین افراد می‌توانند با مراجعه به جایگاه سوخت و وارد کردن چهار رقم آخر کد ملی فردی که کارت به نام اوست آن را فعال کنند.

این افراد در مهلت تعیین شده می‌توانند رمز کارت سوخت خود را از چهار رقم آخر کد ملی صاحب قبلی خودرو تغییر دهند، در غیر این صورت بعد از شانزدهم شهریور، این امکان برای آن‌ها از بین می‌رود و همان چهار رقم آخر کد ملی، به‌عنوان رمز باقی می‌ماند.

افرادی که از طریق چهار رقم آخر کد ملی فردی که نام او روی کارت سوخت است، قادر به استفاده از کارت نیستند، باید به یکی از نواحی یا مناطق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در سراسر کشور مراجعه کنند تا رمز را حذف کنند و رمز جدید را تعیین کنند.

کارت سوخت خود را از کجا دریافت کنیم؟
افردای که کارت سوخت ندارند به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته آن‌هایی که قبلا درخواست کارت سوخت داده‌اند، اما هنوز به دستشان نرسیده و دسته دوم افرادی که تا کنون اقدام به ارسال درخواست نکرده‌اند. مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی پیش از این اعلام کرده بود متقاضیانی که برای صدور کارت‌المثنی با مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ یا از طریق سامانه دولت همراه ثبت‌نام کرده‌اند، باید همچنان منتظر باشند تا کارت آن‌ها صادر و به درب منازلشان ارسال شود.

این افراد برای اطلاع از آخرین وضعیت صدور کارت خود می‌توانند با مراجعه به سایت epolic.ir و وارد کردن شماره پلاک خودرو، بارکد پستی کارت سوخت خود را دریافت کنند. با این حال اگر فردی به این سایت مراجعه کرد و سابقه‌ای ندید نگران نباشد، زیرا ممکن است هنوز کارتش به پست تحویل نشده باشد؛ بنابراین باید صبر کنند تا این فرآیند انجام شود.

به این‌ترتیب افرادی که پیش از این برای دریافت کارت سوخت ثبت‌نام کرده‌اند، باید از طریق پست پیگیر دریافت کارت خود باشند.

افرادی نیز که به هر دلیل تاکنون برای صدور کارت ثبت‌نام نکرده‌اند؛ علاوه‌بر اینکه همچنان امکان مراجعه آن‌ها به دفاتر پلیس + ۱۰ وجود دارد، از روز‌های آینده که زمان دقیق آن از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اطلاع‌رسانی خواهد شد، این افراد می‌توانند به سامانه دولت همراه مراجعه و به‌صورت اینترنتی و بدون مراجعه حضوری کارت المثنی خود را ثبت‌نام کنند.