هواپیما‌ها کی به آسمان برمی‌گردند؟

هواپیمایی‌های سراسر جهان باید هواپیماهایشان را پارک کنند

حمل و نقل هوایی از جهانی‌ترین صنایع جهان است. میلیون‌ها نفر در آن شاغلند، زندگی ده‌ها میلیون نفر به آن وابسته است و بخش از دستگاه عصبی مرکزی برای صنایع بین‌المللی و تفریحی است. با این حال بخش بزرگی از این شبکه به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا تعطیل شده است. از آغاز سال نوی میلادی - چهار ماه پیش - تعداد پرواز‌های روزانه ۸۰٪ کاهش یافته و در بعضی مناطق تمام پرواز‌های مسافرتی تعلیق شده است.

این صنعت برای بقایش در حال تقلاست. هواپیمایی‌ها، فرودگاه‌ها، شرکت‌های مسئول هواپیما‌های پارک شده، که مجاری عادی کسب درآمدشان قطع شده، همگی دست و پا می‌زنند تا ذخایر مالی خود را حفظ کنند.

روز سه‌شنبه شرکت آی‌ای‌جی، شرکت مادر هواپیمایی بریتیش ایرویز، اعلام کرد ۱۲ هزار شغل از ۴۲ هزار شغل این هواپیمایی را می‌بندد و حالا انتظار می‌رود خیلی‌ها کارشان را از دست بدهند. آی‌ای‌جی می‌گوید انتظار ندارد تعداد مسافران بریتیش ایرویز تا "چند سال دیگر" به میزانی که سال ۲۰۱۹ بوده برگردد.

هواپیمایی ایزی‌جت هم ۴ هزار خدمه پرواز در بریتانیا را به مدت دو ماه تعلیق کرده، کانتاس ۲۰ هزار نفر از کارکنانش را به مرخصی فرستاده و ۷۰۰ خلبان شرکت امریکن‌ایرلاینز موافقت کرده‌اند که زودتر بازنشسته شوند.

با این حال توجه‌ها کم‌کم دارد به آینده معطوف می‌شود و اینکه چطور هواپیمایی‌ها در سراسر جهان می‌توانند به حالت عادی نزدیک شوند.

هنوز معلوم نیست کی و چطور فرودگاه‌های خالی می‌توانند به حالت عادی برگردند

چالش‌های لجستیک واضحی وجود دارد. هواپیما‌ها باید برای پرواز آماده شوند و فرودگاه‌ها برای پذیرفتن هواپیماها. برنامه پرواز باید مشخص شود و کارکنان آماده کار باشند.

اما مشکلات غیرقابل پیش‌بینی دیگری هم هست. هیچ‌کس نمی‌تواند کاملا مطمئن باشد که هواپیما‌ها به چه مقاصدی اجازه پرواز پیدا می‌کنند و مقام‌های آن منطقه چه شرایطی برای کارکنان و مسافران در نظر می‌گیرند.

به گفته شرکت مشاوران سیریوم در حال حاضر حدود ۱۷ هزار هواپیما در فرودگاه‌های سراسر جهان پارک شده‌اند. مثلا بریتیش ایرویز هواپیماهایش را در مکان‌های مختلفی پارک کرده، از جمله در فرودگاه هیتروی لندن، مرکز تعمیرات کاردیف، باند‌های پرواز در فرودگاه‌های محلی مثل فرودگاه بورنموث و فرودگاه شاتوروی فرانسه.

این هواپیما‌ها حتی وقتی که پارک هستند مرتب باید سرویس شوند. بعضی‌هایشان باید برای پرواز فوری آماده باشند. خیلی از هواپیمایی‌ها پرواز‌هایی برای برگرداندن شهروندان به کشورشان یا مثلا تک و توک خدمات حمل بار انجام دادند. اما آن طور که کارشناسان این صنعت می‌گویند آماده شدن دیگر هواپیما‌ها برای پرواز یک هفته یا بیشتر زمان می‌برد.

اگر یکباره به همه این هواپیما‌ها نیاز باشد آماده کردنشان چالشی بزرگ خواهد بود. با این حال تحلیلگران می‌گویند در عمل این اتفاق نخواهد افتاد، چون اغلب هواپیمایی‌ها کارشان را با برنامه پرواز محدود آغاز می‌کنند و تا چند ماه دیگر به خیلی از هواپیما‌ها نیازی نخواهد بود.

یک موضوع مهم دیگر صلاحیت و تخصص انسان‌ها برای فعالیت در این صنعت است. مثلا خلبان‌ها برای حفظ "رتبه‌بندی" خود یا مجوز پرواز یک هواپیمای مشخص، باید مدت زمان تعیین‌شده‌ای را در هوا پرواز کرده باشند یا در محیط شبیه‌سازی پرواز باشند. همین‌طور باید به مدام از سلامت جسمی آن‌ها اطمینان حاصل شود. کارکنان حیاتی دیگر مانند کارکنان برج مراقبت و مهندسان پرواز هم تخصصشان محدودیت زمانی دارد.

بعضی خلبان‌ها برای اینکه مجوز پروازش تمدید شود باید زمانی را در محیط‌های شبیه‌سازی شده بگذرانند

خیلی از شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌ها سعی می‌کنند حداقل کارکنان لازم را با گواهینامه‌های به‌روز داشته باشند تا در صورت لزوم از آن‌ها برای پرواز‌های بازگرداندن شهروندان کشور‌ها و خدمات حمل کالا استفاده کنند. اما غیر از این افراد بقیه کارکنان بی‌کارند.

با این حال مشکل اصلی مدیران شرکت‌های هوانوردی فراتر از مشکلات لجستیکی پرواز مجدد هزاران هواپیما و تضمین وجود خلبانان و مهندسان پرواز است. مدیران می‌گویند مشکل اصلی کشور‌های مختلفی هستند که محدودیت پرواز اعلام کرده‌اند و اینکه معلوم نیست این محدودیت‌ها کی لغو شود.

الکساندر د. جونیاک، مدیرکل انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی می‌گوید: "ما سعی می‌کنیم یک برنامه جهانی برای از سرگیری کار داشته باشیم. بزرگ‌ترین چالش این است که کی و چه‌طور کشور‌های مختلف محدودیت‌ها را بردارند. " او می‌گوید محدودیت‌های مسافرتی به وضوح تا اواسط سال و بخشی از آن‌ها تا پایان سال ۲۰۲۰ ادامه می‌یابد.

او معتقد است که اول پرواز‌های داخلی کشور‌ها از سر گرفته می‌شود و بعد از آن پرواز‌های بین‌المللی کوتاه. پرواز‌های بین‌قاره‌ای احتمالا بعد از این مرحله از سر گرفته می‌شود، البته او می‌گوید که "هنوز این مرحله را تجزیه تحلیل نکرده‌ایم. "

یکی از مواردی که سردرگمی زیادی ایجاد کرده این است که وقتی پرواز‌ها به صورت عادی از سر گرفته شد، فاصله‌گذاری تا چه حدی باید رعایت شود. مردم در سالن فرودگاه‌ها، صف‌های بازرسی امنیتی، یا کلا در فرودگاه چطور از هم فاصله بگیرند، چه آزمایش‌هایی لازم است و چطور این آزمایش‌ها باید گرفته شوند؟

این مسئله هم برای فرودگاه‌ها و هم برای شرکت‌های هواپیمایی از نظر مالی مهم است. مثلا فروشگاه‌ها و رستوران‌ها منبع درآمد خوبی برای فرودگاه‌ها هستند.

کارن دی، مدیرعامل انجمن گردانندگان فرودگاه‌ها می‌گوید: "درآمد‌های غیر وابسته به هوانوردی برای فرودگاه‌ها بسیار مهم است. این درآمد‌ها باعث می‌شود ما هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی را کم کنیم و نهایتا روی قیمت بلیطی که آن‌ها به مسافران می‌فروشند تاثیر می‌گذارد. نمی‌خواهیم همه چیز را در فرودگاه‌ها عوض کنیم و شش ماه دیگر که واکسنی پیدا شد تدابیر جدید بی‌حاصل شود. "

انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی می‌گوید هر تدبیری که در نظر گرفته شود باید در همه جا به صورت هماهنگ و یکسان اعمال شود. د. جونیاک می‌گوید: "ما باید از وضعیتی که بعد از ۱۱ سپتامبر به وجود آمد اجتناب کنیم. آن زمان شاهد چندین و چند نوع تدابیر امنیتی بودیم و مدت زیادی طول کشید که بتوانیم به شرایط یکپارچه‌ای برسیم. هنوز هم تدابیر متفاوت داریم. "

تعداد مسافران داخل پرواز هم ممکن است کم شود. لوفتانزا خالی گذاشتن صندلی وسط در پرواز‌ها را شروع کرده تا فاصله‌گذاری اجتماعی تا حدی رعایت شود. ایزی‌جت هم که در حال حاضر تمام پروازهایش متوقف است اعلام کرده وقتی پروازهایش را از سر بگیرد همین کار را انجام می‌دهد.

لوفتانزا در پروازهایش صندلی وسط را برای رعایت فاصله‌گذاری خالی می‌گذارد
‌

در کوتاه مدت این اقدام ممکن است باعث شود مسافران با خیال راحت‌تری پرواز کنند. اما هزینه قابل توجهی به دنبال دارد. شرکت‌های هواپیمایی برای کسب درآمد باید تا جایی که ممکن است همه صندلی‌ها را پر کنند. به خصوص برای پرواز‌های ارزان قیمت که عموما با تکمیل شدن ۹۰٪ صندلی‌ها پرواز می‌کنند، پرکردن هواپیما بسیار مهم است.

اما اگر صندلی وسط خالی بماند هواپیما باید با ۶۵٪ ظرفیتش پرواز کند. ممکن است این اقدام در کوتاه مدت جواب دهد، اما به گفته آقای د. جونیاک در بلند مدت "قطعا نحوه عملکرد این صنعت را تغییر می‌دهد. "

مایکل اولری، مدیرعامل رایان‌ایر این اقدام را "احمقانه" خوانده است.دولت بریتانیا در حالی تصمیم‌گیری درباره طرحی است که تمام مسافران به بریتانیا را دو هفته قرنطینه کند.

انجمن صنعت هواپیمایی بریتانیا می‌گوید این اقدام "پرواز‌های بین‌المللی به بریتانیا و از این کشور را رسما تعطیل می‌کند و خسارات بی‌اندازه‌ای به صنعت هوانوردی و به طور کلی به اقتصاد بریتانیا می‌زند. "بازگرداندن هواپیما‌ها به آسمان ممکن است راحت‌تر از پیدا کردن مسافر برای آن‌ها باشد و تغییرات طولانی مدت برای بازار هوانوردی به شدت محتمل است.

مدیر یک شرکت توریستی می‌گوید: "این مسئله ممکن است خیلی برای مسافرت‌های تفریحی بد نباشد. مردم هنوز می‌خواهند به سفر تفریحی بروند و قطعا در ادامه سال علاقه به سفر به مقاصد نزدیک وجود خواهد داشت. ". اما تحلیلگران می‌گویند سفر‌های تجاری مسئله دیگری است.

مسافران بیزینس کلاس و فرست کلاس که هزینه بیشتری برای بلیط می‌پردازند کمی کمتر از یک سوم درآمد‌های این صنعت را تامین می‌کنند. در پرواز‌های طولانی و بین قاره‌ای این رقم می‌تواند به ۷۰٪ برسد. اما الان تامین این قشر از مسافران به شدت در معرض خطر است.

اینکه مسافران بیزینس کلاس کی دوباره به حالت پرواز‌ها برمی‌گردند مسئله‌ای کلیدی است

پیش‌بینی رکود اقتصادی جهانی، لغو شدن نمایشگاه‌های اصناف مختلف و مراسم برنامه‌ریزی شده دیگر و حتی تمایل کسب و کار‌ها به استفاده بیشتر از تجهیزات آنلاین به جای جلسه‌های حضوری ممکن است بهبود این وضعیت را به تاخیر بیندازد.

جان استریکلند تحلیلگر شرکت مشاوره جی‌ال‌اس می‌گوید: "فکر می‌کنم هواپیمایی‌ها روش‌های مختلفی را امتحان کنند و شاهد مدل‌های تجاری متنوعی باشیم. مثلا نوعی بیزینس کلاس ایجاد شود که مسافر، صندلی و غذای بیزینس کلاس را بخرد، ولی به سالن بیزینس کلاس در فرودگاه دسترسی نداشته باشد؛ که دست کم صندلی پر شود. به نظرم روش‌های قیمت‌گذاری‌های خلاقانه‌ای می‌تواند ایجاد شود. ".

اما بزرگ‌ترین مشکل این صنعت برای دوباره بازگشتن به آسمان این است که هیچ‌کس، در هیچ رده‌ای، نمی‌تواند به طور قطع بگوید که آینده این صنعت به چه شکل خواهد بود.