کرونا درمان بیماری‌های جدی را مختل کرد

بسیاری از بیمارانی که تا پیش از شیوع کرونا به طور مرتب نیاز به درمان داشتند، مدتی است از بیم کرونا درمانشان را قطع کرده‌اند. این بیماران از یک طرف ترس از ابتلا به کرونا دارند و از طرف دیگر به تاخیر افتادن درمان بیماری کهنه، جانشان را به خطر انداخته است.

بر اساس تحقیق سازمان بهداشت جهانی از ۱۵۵ کشور، از زمان شیوع کرونا ۵۳ درصد کشور‌ها خدمات درمانی برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا را قطع کرده‌اند. ۴۹ درصد درمان دیابت را متوقف کرده‌اند، ۳۱ درصد درمان بیماری‌های قلبی و ۴۲ درصد درمان انواع سرطان را قطع کرده‌اند. سازمان بهداشت جهانی گفته پیشگیری و درمان بیماری‌ها در قرنطینه بشدت مختل شده.

دکتر بنته میکلسن، رییس بخش بیماری‌های غیرواگیر سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "این شرایط خیلی تاسف بار و مشکل ساز است. مسلما خیلی مهم است که افرادی که بیماری‌های غیرواگیر دارند درمانشان را ادامه دهند. آن‌ها باید تاجایی که امکان دارد با دکتر‌ها و سیستم درمانی کشورشان در ارتباط باشند. "

بیماری‌های غیرواگیر مانند سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی سالانه موجب مرگ ۴۱ میلیون نفر در دنیا می‌شود. یعنی چیزی معادل ۷۱ درصد مرگ و میر در دنیا. دکتر تدروس آدهانوم، رپیس سازمان بهداشت جهانی از کشور‌های مختلف خواسته همزمان با مقابله با کووید ۱۹ راه‌های خلاقانه‌ای برای خدمات رسانی به بیماران مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر پیدا کنند.

مشکلات بیماران مبتلا به سرطان

بهاره، ساکن نیوزیلند است. او پیش از این به سرطان غدد لنفاوی مبتلا بوده، درمان شده و تا پیش از شیوع کرونا تحت کنترل مدام بوده. بهاره می‌گوید: "طبق دستور دکترم یک سال است که هر هفته آزمایش خون می‌دهم و یک سری دارو به صورت تزریقی یا خوراکی مصرف می‌کنم.

دولت نیوزیلند درمان من و بیمارانی را که به سرطان مبتلا بودند چه در مراحل اولیه چه در میانه درمان بودند، متوقف کرد. یکی از بیمارانی که در بیمارستان با او آشنا شده بودم حتی یک جلسه شیمی درمانی هم شده بود. ما ۶ هفته هیچ درمانی نگرفتیم.

تا اینکه شرایط بهتر شد و به بیمارستان برگشتیم. هرکدام از ما با شوکی مواجه شدیم. شرایط بدن من و آزمایش‌هایم خوب نبود. خیلی از کسانی که در بیمارستان با آن‌ها دوست شده بودم بیماریشان بدتر شده بود. من درمورد خودم می‌گویم که می‌خواستم درمان را ادامه بدهم، اما دولت اجازه نمی‌داد. در نتیجه ۶ هفته زمان از دست دادم. در شرایط من خیلی بد نشد، ولی در شرایط خیلی‌ها خطرناک بود. ".

اما از دست دادن زمان برای بیماران مبتلا به سرطان چقدر خطرناک است؟
بنته میکلسن، رییس بخش بیماری‌های غیرواگیر سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "در برخی از مواقع زمان بسیار اهمیت دارد. مساله مهم این است که تشخیص و درمان در سریعترین زمانی که ممکن است انجام شود. سازمان بهداشت جهانی دستورالعملی تهیه کرده تا روسای دولت‌ها خدمات درمانی را از سر بگیرند.

به نظرم خیلی از بیماران نباید نگران توقف چند هفته‌ای درمانشان باشند، اما اگر بیشتر طول بکشد وضعیت سخت‌تر خواهد شد و عواقب جدی‌تری خواهد داشت.»

در ایران هم درمان بیماران مبتلا به سرطان مختل شده. بسیاری از بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی بودند این درمان را متوقف کرده‌اند. به برخی از آن‌ها توصیه شده در مطب‌های خصوصی این درمان را ادامه دهند، اما تامین هزینه آن برای همه امکانپذیر نیست. از طرف دیگر گاه این محیط‌ها بدلیل حضور تعداد زیادی از بیماران در فضای محدود مطب‌ها، برای بیماران مبتلا به سرطان خطرناک است.

رضا ملک‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفته در ایران سالانه ۵۵ هزار نفر بر اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند، اما نیمی از سرطان‌ها قابل تشخیص و پیگیری هستند.

کیانوش جهانپور، هم اوایل فروردین ماه گفته بود بیمارستان‌های دولتی و بیمارستان‌های وابسته به سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف، خدمات شیمی‌درمانی به متقاضیان می‌دهند. او توضیح بیشتری نداد.

در بریتانیا نزدیک دو و نیم میلیون نفر در انتظار آزمایش‌های تشخیص سرطان، درمان و نتیجه آزمایش خود هستند. اما این روند بدلیل کرونا به تاخیر افتاده. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات سرطان در بریتانیا تخمین زده می‌شود که دو میلیون و صد هزار نفر بدلیل قرنطینه آزمایش‌های معمول و متناوب تشخیص سرطان را انجام نداده‌اند و ۲۹۰ هزار نفر با علایم مشکوک به سرطان در انتظار معاینه و تشخیص پزشک متخصص هستند.

خیلی از وقت‌های شیمی‌درمانی و رادیوتراپی در بریتانیا بدلیل شیوع کرونا به تعویق افتاده. در یکماه اول قرنطینه در این کشور ارجاع بیمارانی که علایم ابتلا به سرطان دارند، برای آزمایش‌های بیشتر و عمل جراحی ۷۵ درصد کاهش داشته است.

تعداد کسانی که در این مدت خدمات شیمی‌درمانی دریافت کردند، کمتر شده. با این‌حال در مواردی برای از بعضی از بیماران کیت‌هایی فرستاده شده تا آزمایش‌های معمول خود مانند آزمایش ادرار را در خانه انجام داده و برای پزشک عمومی خود بفرستند.

به‌تازگی و با آسان شدن محدودیت ها، آزمایش‌های تشخیص سرطان کم کم دوباره انجام می‌شوند. پزشکان توصیه می‌کنند هر کس غده‌ای در بدن خود پیدا می‌کند یا علایم مشکوکی دارد، به پزشک عمومی اطلاع دهد.

دردسر‌های بیماران مبتلا به دیابت
سعیده خدابخش، روزنامه‌نگار است و در تهران زندگی می‌کند. او می‌گوید که دکتر عمومی تشخیص داده بوده که قند خونش بالاست و باید به متخصص غدد مراجعه کند.

سعیده می‌گوید: "به محض اینکه خواستم آزمایش بدهم و متخصص را ببینم، کرونا شایع شد و ترسیدم که در فضای آزمایشگاه، آزمایش خون بدهم یا به مطب متخصص بروم. برای همین قرص متفورمین را که پزشک عمومی برایم تجویز کرده بود، خوردم.

حالا روزی سه قرص متفورمین ۵۰۰ می‌خورم، اما قند خونم باز هم بالاست. این مساله مرا عصبی کرده. نگران این هستم که متفورمین برای من جواب نداده، اما ترس از کرونا به من این جرات را نمی‌دهد که روند درمانم را پیگیری کنم. نگرانم که چه اتفاقی برایم می‌افتد. "

بیماری‌های قلبی و عروقی و ترس از کرونا
شهرام شهروندی است که به تازگی متوجه شده بیماری قلبی دارد. او می‌گوید بهمن ماه با تصور معده درد به بیمارستان مراجعه کرده، اما بعد از آزمایش‌های متعدد مشخص شده که رگ‌های قلبش گرفته. پزشک به شهرام گفته اگر درد مشابهی حس کرد باید به بیمارستان برگردد.

او می‌گوید: چند روز پیش این درد برگشت. مجبور شد به بیمارستان بروم. اورژانس خیلی شلوغ بود. بخاطر کرونا ترسیدم وارد بیمارستان شوم. همان جا داخل ماشین نشستم تا دردم کمتر شد. بعد به خانه برگشتم. "

شهرام می‌گوید اگر زمان شیوع کرونا برای اولین بار قلبش درد گرفته بود احتمالا به بیمارستان مراجعه نمی‌کرد و مشکلات بزرگتری برایش پیش می‌آمد. هرچند که حالا هم نگران است با برگشتن درد، سلامتی‌اش به خطر بیفتد.

سالانه بیش از ۱۵۰ هزار نفر در ایران، بر اثر سکته قلبی و مغزی جان خود را از دست می‌دهند. چربی خون بالا و فشار خون بالا با هم، نقش بسیار اساسی در وقوع بیش از ۴۰ هزار مرگ زودرس در ایران دارند.

جراحی در دوران کرونا
مهدی شادنوش رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت در ۲۶ فروردین ماه گفت که پیوند اعضا به طور کامل در ایران تعطیل نشده و در سخت‌ترین شرایط هم حدود ۲۰ پیوند کبد در ایران انجام شد که همه اورژانسی بودند.

او گفته یکی از نگرانی‌ها در وزارت بهداشت این است که بیمار بدلیل ترس از مراجعه به بیمارستان، بیماری خود را فراموش کند. در نتیجه مسوولان در پی آن هستند که بیمارستان‌هایی که از هرگونه آلودگی پاک هستند را معرفی کنند.

فرشاد علامه معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران، اما ده خرداد ماه گفت: هیچ بیمارستان پاکی در تهران وجود ندارد، چون دوره کمون یا پنهان ویروس کرونا طولانی است. او همچنین هشدار داد عواقب به تاخیر انداختن درمان بیماری‌هایی مثل سرطان غیر قابل پیشگیری است و باید از طریق رسانه‌ها به مردم اطلاع‌رسانی شود.

یک جراح عمومی در تهران گفت: "در دوره اپیدمی کرونا باید تنها جراحی‌هایی انجام شود که جان بیمار را تهدید کند، چون ریسک ابتلا به کرونا برای بیمار بالاست. همه شرایط برای آسیب ندیدن بیمار باید فراهم شود تا خطر ابتلا به کرونا برای او کاهش یابد. "

در بعضی کشور‌ها با کاهش محدودیت‌های قرنطینه، خدمات رسانی به بیماران مبتلا به بیماری‌های غیرواگیر از سر گرفته شده. اما همچنان به افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند سرطان، دیابت، بیماری‌های ریوی، بیماری قلبی و بیماری‌های دستگاه ایمنی هستند، توصیه می‌شود، چون در گروه پر ریسک ابتلا به کرونا قرار دارند، فقط در صورت لزوم به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه کنند.