اعتراض‌های لبنان تا کجا پیش می‌رود؟

فرادید | شش روز پس از انفجار مهیب در بیروت، حالا این شهر دوباره به صحنه اعتراضات مردمی بدل شده است. براساس گزارش رسانه‌های لبنانی در طول ۷۲ ساعت گذشته مردم در خیابان‌های این شهر حضور دارندو تاکنون به چهار وزارتخانه نیز حمله برده اند. در پی گسترده شدن اعتراضات ۳ وزیر کابینه و ۶ نماینده مجلس نیز استعفا دادند، اما معترضان برکناری کل کابینه را می خواستند. که در نهایت این اتفاق افتاد و حسان دیاب استعفای رسمی دولت را اعلام کرد.

به گزارش فرادید، انفجار بزرگ بیروت که سه شنبه هفته گذشته به وقوع پیوست، منجر به آواره شدن ۳۰۰ هزار نفر در این شهر شد که همین مسئله موجب خشمگین شدن مردم شده است. البته لبنان از چند هفته پیش به دلیل مشکلات اقتصادی دچار بحران جدی بود، اما این انفجار اعتراض و خشم مردم را دوچندان کرده است.

پس از گسترده شدن اعتراض‌ها در لبنان، وزیر اطلاع‌رسانی لبنان برای همراهی با مردم معترض، استعفا کرد. منال عبدالصمد نجد، اولین وزیر لبنانی بود که استعفا داد.

البته موج استعفا در دولت ادامه یافت و پس از وزیر اطلاع رسانی، دمیانوس قطار، وزیر محیط زیست و ماری کلود نجم، وزیر دادگستری لبنان هم کناره گیری خودشان را اعلام کردند.

پس استعفای برخی از اعضای کابینه دولت لبنان، ۶ نماینده پارلمان این کشور نیز استعفا دادند.

در نهایت با کناره گیری سه عضو کابینه، از نظر قانونی هیات دولت لبنان از حد نصاب افتاد و حسان دیاب نیز استعفای رسمی دولت را اعلام کرد.

نخست وزیر لبنان پس از استعفای دولت گفت که " فاجعه ای که لبنانی ها را هدف قرار داد در نتیجه فساد مزمن در کشور و دولت بود. منظومه فساد بزرگتر از کشور است و خطرات دیگری کشور را با وجود طبقه حاکم بر کشور تهدید می کند. فساد در همه بدنه کشور ریشه دوانیده است اما مشخص شد که فساد از کشور هم بزرگتر است و نمی توان از آن خلاصی یافت و یکی از نمونه های فساد در موضوع انفجار بندر بیروت نمایان شد و مشخص شد که حجم فاجعه بزرگتر از آن است که قابل توصیف باشد."

حسان دیاب پیش از این، پیشنهاد انتخابات زود هنگام را داده و گفته بود که "ما نمی‌توانیم کشور را از بحران ساختاری خارج کنیم مگر اینکه انتخابات زودهنگام برگزار کنیم، ما به نخبگان جدید سیاسی و پارلمانی جدید نیاز داریم. ".

اما معترضان لبنانی همچنان در خیابان‌ها حضور دارند و برای ادامه اعتراض‌ها فراخوان داده اند. آن‌ها خواستار اصلاحات در کشور هستند. در جریان این تظاهرات، معترضان همچنین خواستار تحقیق یک گروه مستقل بین‌المللی درباره انفجار مرگبار بیروت نیز شده بودند.

معترضان می‌گویند که دولت از وجود بیش از ۲۷۰۰ تن ماده خطرناک آمونیوم نیترات در بندر بیروت بی اطلاع بوده و در نهایت، فاجعه‌ای بی سابقه را در تاریخ لبنان رقم زده است. همچنین فساد به صورت سیستماتیک در کشور ریشه دوانده است و باید این فساد برچیده شود.

براساس گزارش ها، در انفجار مهیب روز سه شنبه، ۱۴ مردادماه در بیروت، دست‌کم ۱۵۸ نفر کشته، بیش از ۲۰ نفر مفقود و شش هزار نفر زخمی شده‌اند. خانه بیش از ۳۰۰ هزار نفر هم آسیب دیده یا از بین رفته است.

با استعفای سه وزیر کابینه و از حد نصاب افتادن هیات دولت لبنان، حسان دیاب نیز استعفای دولت را اعلام کرد. اتفاقی که تا حدودی می‌تواند معترضان را آرام کند. اما مسئله‌ای که همچنان حل نشده، بحران اقتصادی در این کشور است. بحرانی که با انفجار هفته گذشته عمیق‌تر شده است.

مقامات میزان خسارات انفجار بیروت را حدود ۱۵ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند.

از سوی دیگر معترضان لبنانی در طول ماه‌های گذشته به فساد گسترده در ساختار سیاسی-اقتصادی اشاره کرده و گفته اند که تنها با اصلاحات ساختاری می‌توان این فساد را از بین برد. آن‌ها معتقدند که برخی از نخبگان سیاسی فاسد به شکل شبکه‌ای فساد را گسترش داده اند.

حالا با وقوع انفجار در بیروت، معترضان بر ناکارآمدی سیستم حاکم تاکید دارند و به نظر می‌رسد با وقوع این حادثه اصلاحات ساختاری سرعت بیشتری به خود خواهد گرفت. در این راستا سه عضو کابینه استعفا داده اند که منجر به از حد نصاب افتادن کابینه می‌شود.

از سوی دیگر حفظ سمت و ماندن در قدرت در شرایط کنونی در لبنان توسط برخی سیاسیون و دولتمردان لبنانی، نه تنها دستاوردی نخواهد داشت بلکه موقعیت این افراد را نیز تضعیف و آن‌ها را متهم به همدستی با یک سیستم ناکارآمد خواهد کرد. از این رو، خارج شدن از دولت و ساختار سیاسی، می‌تواند پالس مثبتی را از جانب آن‌ها برای مردم آسیب دیده لبنان ایجاد کند و هرگونه احتمال برکناری آن‌ها و تخریب وجهه شان نزد افکار عمومی را از بین ببرد.

به موازات استعفا‌های سیاسی در لبنان، کنفرانس بین‌المللی حمایت از لبنان به میزبانی امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه برگزار شد. در این کنفرانس که تحت نظارت سازمان ملل برگزار شد، احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس و هیات‌هایی از مصر و روسیه و چین هم حضور داشتند. همچنین کشور‌های کویت، قطر، امارات و عربستان هم به کنفرانس دعوت شده‌اند.

ماکرون در این نشست به سران کشور‌های مهمان گفت که "وظیفه امروز ما این است که سریع و موثر عمل کنیم، کمک‌های خود در صحنه را هماهنگ کنیم تا هر چه زودتر به دست مردم لبنان برسد. "

او همچنین گفته که "نقش ما این است که در کنارشان باشیم. آینده لبنان در خطر است. " البته ماکرون حمایت‌های بین المللی و برون رفت وضعیت فعلی لبنان را منوط به اصلاح ساختاری دانسته است.

به نظر می‌رسد که گفته‌های ماکرون در همراهی با معترضان لبنانی باشد و از این جهت که فرانسه در طول دهه‌های گذشته بازیگر سنتی تحولات لبنان بوده، گفته‌های او در روند اعتراض‌ها تاثیرگذار باشد.

در همین رابطه، ناتالی گوله، سیاستمدار و نماینده مجلس سنای فرانسه هم در مقاله‌ای نوشته است که "باید طرحی را برای مدیریت بازسازی‌ها به راه اندازیم، تشکیل یک کمیته بازسازی به شرطی که مستقل بوده و اعضای آن کارنامه خوب و شفافی داشته باشند، می‌تواند ایده خوبی باشد، این کمیته می‌تواند با اتصال به بانک بازسازی و توسعه اروپا به بهبود وضعیت مالی و برطرف کردن تردید‌های قابل قبول شهروندانی که دهه‌ها از فساد رنج برده‌اند، کمک کند؛ بنابراین نیاز به یک نظارت بهتر بر پول‌های کمکی اروپا وجود دارد. "

با این حال گمان می‌رود که اعتراض‌ها تا زمانی که اصلاح ساختاری به واقعیت نزدیک شود، ادامه یابد.