روبیک؛ مکعبی که میلیون‌ها انسان را در خود اسیر کرد

فرادید | حتما برای یک بار هم که شده، شما نیز با مکعب شش رنگ روبیک وَر رفته‌اید و پس از چند دقیقه از حل نکردن آن سرسام گرفته‌اید و آنرا به گوشه‌ای پرت کرده‌اید. مکعب جادویی که میلیون‌ها نفر را درگیر حل کردن خودش کرده و عنوان پرفروش‌ترین اسباب بازی جهان را به خود اختصاص داده. اما مکعب روبیک چیزی بسیار فراتر از یک اسباب‌بازی است.

به گزارش فرادید؛ وقتی ارنو روبیک، معمار مجارستانی، مکعبِ اسباب‌بازی خود را ساخت، امیدی به موفقیت تجاری آن نداشت، اما می‌دانست که آدم‌ها سروکله‌زدن با مسئله‌ها را دوست دارند، مخصوصاً اگر در اثر تلاش بالاخره موفق شوند آن‌ها را حل کنند. این کار به آن‌ها احساس موفقیت و شادی می‌داد و شاید به همین دلیل است که حالا در هر خانه‌ای مکعب‌های او را پیدا می‌کنید. روبیک در کتاب خاطراتش، داستان ساختن این مکعب را شرح می‌دهد و از زندگی بی‌هیاهو، اما پرماجرایش سخن می‌گوید.

ارنو روبیک، ۷۶ ساله، مخترع مجارستانی مکعب روبیک است. این فکر خیلی ناگهانی به ذهنش رسید: یک‌بار با خودش فکر کرد شاید جالب باشد اگر بشود مکعب‌های کوچک را طوری کنار هم قرار داد که به هم وصل باشند، ولی بتوانند در جای خود حرکت کنند.

پرفسور Erno Rubik دانش آموخته دانشکده فنی بوداپست پایه مهندسی معماری و دارای مدرک فوق لیسانس مجسمه سازی و معماری داخلی است. او در ساعت‌های بیکاری‌اش بروی مدل‌های سه بعدی کار می‌کرد. او می‌گوید:

«عصر یک روز بهاری پس از آنکه در طبیعت پیاده روی کردم و از رژه زیبای رنگ‌ها در طبیعت لذت بردم، به این نتیجه رسیدم که به منزل برگردم و به نوعی از این رنگ‌ها بهره ببرم. پدر مادر من مهندس بودند و این نوع تفکر از دوران کودکی در من شکل گرفته بود»

در سال ۱۹۷۵، ارنو روبیک موفق به کسب امتیاز اختراع مکعب جادویی ۳*۳ شد؛ هدف ابتدایی از اختراع این مکعب، ساخت وسیله‌ای بود که قطعات آن بتوانند بطور مستقل حرکت کنند. این مکعب ابتدا در سال ۱۹۷۷ در بوداپست منتشر شد، سپس شرکت اسباب بازی ایده آل (Ideal) به روبیک کمک کرد تا بتواند این مکعب را در سرتاسر جهان منتشر کند.

این اسباب بازی در سال ۱۹۸۰ به افتخار سازنده آن به "Rubik's Cube" تغییر نام یافت. موفقیت جهانی: مکعب روبیک شهرت جهانی یافت، درسال ۱۹۸۰، همان سالی که مکعب روبیک به صورت جهانی انتشار یافت، توانست جایزه بهترین اسباب بازی سال را دریافت کند. مکعب روبیک توانست هردو قشر جوان و بزرگسال را بهم متصل کند؛ محبوبیت آن تاحدی افزایش یافت که تا سال ۱۹۸۲ بیش از صد میلیون مکعب روبیک فروخته شد.

سادگی ظاهری، درعین حال پیچیدگی باورنکردنی آن باعث گیج شدن میلیون‌ها نفر شد، بطوریکه حتی امروزه هم افراد بسیار کمی یافت می‌شوند که بتوانند ادعا کنند که توانسته‌اند مکعب روبیک را بدون راهنمایی یا آموزش، حل کرده باشند.

فروش مکعب روبیک در ایالات متحده در سال ۲۰۰۶ شاهد افزایشی ناگهانی بود. این افزایش به فیلم "The Pursuit of Happiness" نسبت داده می‌شود. در این فیلم "Will Smith" با حل کردن مکعب روبیک یک بازرگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مکعب روبیک در حال حاظر پرفروش‌ترین اسباب بازی جهان با عدد ۳۵۰.۰۰۰.۰۰۰ مکعب است.

پس از طی سال‌های ابتدایی عرضه مکعب روبیک، بیش از میلیون‌ها پازل به صورت حل نشده باقی مانده بود. در حقیقت، حل مکعب روبیک بسیار سخت به نظر می‌رسید، پس اکثر صاحبان این مکعب که از حل آن ناامید شده بودند، به دنبال راهنمایی و یا کتابی برای حل آن بودند.

یکی از معروف‌ترین و پرفروش‌ترین کتاب‌ها برای حل مکعب روبیک، کتاب "You Can Do The Cube" اثر "Patrick Bossert" بود که در سال ۱۹۸۱ منتشر شد.

روبیک کلاسیک؛ مکعب جادویی (روبیک ۳*۳*۳)

در هر مکعب روبیک کلاسیک ۶ وجه و در هر وجه ۹ تکه و هر وجه دارای یک رنگ است، در نتیجه کلا دارای ۶ رنگ (رنگ‌بندی: سفید، زرد، نارنجی، قرمز، آبی، و سبز) است. گفته می‌شود این مکعب دارای ۴۳ تریلیون جایگشت (تعداد ترکیب‌های ممکن برای موقعیت رنگ‌ها) است.

مکانیزم محوری این پازل به شما این امکان را می‌دهد که در هر وجه به طور جداگانه رنگ‌های دیگر را به هم ریخت، و هدف از بازی، این است که تمام رنگ‌های آن در وجه خود و به صورت درست در کنار هم قرارگیرند.

به کسانی که در مسابقات جهانی مکعب انواع مکعب‌های روبیک را سریع و در مدت زمان کمی حل می‌کنند اسپید کیوبر (Speed Cuber) گفته می‌شوند.

در این مسابقات که در کشور‌های مختلف زیر نظر انجمن جهانی مکعب انجام می‌شود رکورد‌های ثبت شده و در سایت رسمی (World Cube Association) قرار می‌گیرد.

رکورد مکعب روبیک ۳*۳*۳ در حال حاضر تا سال ۲۰۲۰ در دست یاشین دو (Yusheng Du) چینی با زمان ۳.۴۷ ثانیه می‌باشد.

فلیکس زمدگز یکی از بهترین اسپید کیوبر‌های حال حاضر دنیاست که در هر مسابقه (به جز دو مسابقه) که شرکت کرده توانسته رکورد جهان را حداقل در یک آیتم از آن خود کند. این اسپید کیوبر فوق حرفه‌ای تا به امروز ۵۰ بار توانسته رکورد‌های جهان را در آیتم‌های مختلف جابجا کند.

اولین مسابقات رسمی در جهان در سال ۱۹۸۲ در بوداپست مجارستان برگزار شد. در این مسابقات هر شرکت‌کننده (کیوبر) سه بار می‌توانست رکوردگیری کند (باید در کمتر از ۶۰ ثانیه مکعب را حل می‌کرد) و بهترین زمان او به عنوان رکورد ثبت می‌شد. (امروزه در مسابقات رسمی ۵ بار رکوردگیری می‌شود و میانگین آن به عنوان رکورد اصلی ثبت می‌شود و به مرحله بعد صعود می‌کند. مسابقات دارای ۳ مرحله می‌باشد: مقدماتی، نیمه نهایی و فینال)

در آن مسابقات مین تای پناهنده تایلندی از کشور آمریکا با زمان ۲۲ ثانیه و ۹۵ صدم ثانیه توانست به مقام اول برسد. مسابقات رسمی بعدی در سال ۲۰۰۳ در تورنتو کانادا زیر نظر WCA برگزار شد که این بار در ۱۳ آیتم برگزار گردید که در مکعب روبیک Dan Knights توانست با زمان میانگین ۲۰٫۰۰ ثانیه به مقام نخست برسد و Jess Bonde با زمان ۱۶٫۵۳ ثانیه سریع‌ترین کیوبر جهان شد. مسابقات مکعب بعد از سال ۲۰۰۳ هر ساله به و بصورت آزاد در بیشتر کشور‌های دنیا برگزار می‌شود و هر ۲ سال یک بار مسابقات جهانی برگزار می‌گردد؛ که آخرین مسابقات جهانی در سال ۲۰۱۹ در کشور استرالیا برگزار شد که ۵ رکورد جهانی در آن شکسته شد.

این اسپید کیوبر‌ها به ترتیب رکورد داران جهان در مکعب روبیک می‌باشند:

✓ رتبه اول: Yusheng Du با زمان ۳/۴۷ ثانیه از چین
✓ رتبه دوم: feliks zemdegs با زمان ۴/۲۲ ثانیه از استرالیا
✓ رتبه سوم: Potrick Ponce با زمان ۴/۲۴ ثانیه از آمریکا
✓رتبه چهارم: max Park با زمان ۴/۴۰ ثانیه از آمریکا
✓ رتبه پنجم: Juliette Sébastien با زمان ۴.۴۴ ثانیه

مکعب جیبی (Pocket Cube) یا روبیک ۲×۲×۲ یکی از انواع مکعب‌های روبیک می‌باشد که دارای ۶ وجه و ۶ رنگ است. در هر وجه ۴ مربع دارد و در مجموع از ۲۴ مربع و ۸ مکعب کوچک‌تر تشکیل شده است.

روش‌های زیادی برای حل این روبیک با توجه به شرایط متفاوت قرارگیری مکعب‌ها (تعداد این حالت‌ها برابر ۳۶۷۴۱۶۰ حالت است) وجود دارد.

رکورد داران روبیک ۲×۲×۲ در جهان این افراد هستند:

✓ رتبه اول: Lucas Etter از آمریکا با زمان ۱.۵۱ ثانیه (۲۰۱۵)

✓ رتبه دوم: Jayden McNeill از استرالیا با زمان ۱.۵۵ ثانیه (۲۰۱۵)

✓ رتبه سوم: Rami Sbahi از آمریکا با زمان ۱.۵۵ ثانیه (۲۰۱۵)

✓ رتبه چهارم: Antonie Paterakis از یونان با زمان ۱.۶۵ ثانیه (۲۰۱۶)

✓ رتبه پنجم: Bennet Wichmann از آلمان با زمان ۱.۶۸ ثانیه (۲۰۱۶)

انتقام روبیک نام دیگر روبیک ۴x۴x۴ می‌باشد. این روبیک در سال ۱۹۸۱ توسط Péter Sebestény ابداع شد و برای اینکه توجه علاقه‌مندان به روبیک را جلب کند نام این روبیک را انتقام روبیک گذاشت. برعکس روبیک‌های ۳x۳x۳ این روبیک دارای مرکز ثابت نمی‌باشد و قطعه‌های وسط آزادانه به هر طرف چرخانده می‌شوند. این روبیک در کل از ۵۶ مکعب کوچکتر تشکیل شده است. ۲۴ قطعه در وسط که هر کدام یک رنگ را نشان می‌دهند، ۲۴ قطعه در لبه‌ها که هر کدام دو رنگ را نشان می‌دهند و هشت قطعه در گوشه‌ها که هر کدام سه رنگ را نشان می‌دهند.

رکورد داران این روبیک در جهان این افراد هستند:

✓ رتبه اول: Sebastian Weyer با زمان با زمان ۲۱٫۹۷ ثانیه از آلمان (۲۰۱۴)
✓ رتبه دوم: Max Park با زمان ۲۳٫۸۴ ثانیه از آمریکا (۲۰۱۶)
✓ رتبه سوم: Seung Hyuk Nahm با زمان ۲۴٫۵۷ ثانیه از کره (۲۰۱۶)
✓ رتبه چهارم: Mats Valk با زمان ۲۴٫۶۳ ثانیه از هلند (۲۰۱۶)

روبیک پروفسور‌ها نام دیگر روبیک ۵x۵x۵ می‌باشد. اولین بار کمپانی Barnes & Noble با نام تجاری روبیک پروفسور‌ها این روبیک را به فروش می‌رساند و بعد از آن این روبیک در دنیا به این نام معروف شد. این روبیک از ۹۸ قطعه کوچکتر تشکیل شده است. ۸ قطعه در گوشه، ۳۶ قطعه در لبه و ۵۴ قطعه در وسط وجود دارند.