دولت سیزدهم می‌تواند یارانه‌های نقدی را افزایش دهد؟

با وجود اینکه بیشتر کاندید‌های ریاست دولت سیزدهم معتقدند که می‌توانند وعده افزایش یارانه نقدی را عملیاتی کنند، اما بیشتر اقتصاددانان خلاف این عقیده را دارند. آن‌ها معتقدند که وعده افزایش یارانه نقدی به معنای چاپ گسترده پول در بانک مرکزی و ابرتورم در دولت بعد است.

در این رابطه دکتر جعفر خیرخواهان وعده‌های انتخاباتی برخی از کاندیدا‌ها را غیر علمی می‌داند و می‌گوید: برخی از کاندیداها، چون می‌دانند که فقط چهار سال می‌خواهند رئیس جمهور شوند و بعد هم پاسخگو نیستند وعده‌هایی می‌دهند که مبنا و مفهوم اقتصادی ندارد و عملیاتی نیست.

او همچنین می‌گوید که در تجربه پرداخت یارانه نقدی دیدیم که حدود ۴۰ یا ۵۰ هزار تومان یارانه نقدی پرداخت شد، ولی قیمت‌ها با افزایش زیادی رو به رو شد و عملا این یارانه بی خاصیت شد. مردم باید به بلوغی برسند که فریب وعده‌های این چنینی را بخورند.

قدرت الله امام وردی هم گفته که «متاسفانه نامزد‌ها منابعی که قرار است برای یارانه پرداخت شود را اعلام نمی‌کنند این در حالی است که هر مصرفی نیازمند یک منبعی است، نمی‌توان تنها به وعده و وعید اکتفا کرد. این اتفاق مسلما باعث خواهد شد که دولت به انتشار پول دست بزند که نهایتا باعث افزایش نقدینگی در جامعه و سیکل معیوب کسری بودجه دولت و تورم خواهد شد و این چرخه معیوب ادامه خواهد یافت.»

مهرداد عمادی، اقتصاددان و مشاور اقتصادی در اتحادیه اروپا هم معتقد است که هیچ یک از وعده‌های اقتصادی کانداید‌های انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم قابل اجرا نیست.

او در این رابطه می‌گوید که اگر ما اندکی روی وعده‌های انتخاباتی که البته پیشینه تاریخی نیز دارند، مکث کنیم به پاسخ خود خواهیم رسید. حداقل از نظر بنده هیچ کدام از آن‌ها قابل تحقق نیست و در این راستا بیشتر مسئولیت نه بر دوش کاندیدا‌ها بلکه بر دوش شهروندانی است که حق انتخاب دارند تا ارزیابی دقیقی از این موضوع داشته باشند.

اما برخلاف دیگر اقتصاددانان، دکتر علی سرزعیم، اقتصاددان معتقد است که می توان یارانه نقدی را افزایش داد.

او می گوید مصرف انرژی در کشور ما بسیار بالاتر از مقدار منطقی و قابل قبول در سطح جهان است و اگر میزان مصرف انرژی در کشور کاهش یابد، مابه‌التفاوت را می‌توان صادر کرد و فروخت و از محل درآمد آن یارانه بیشتری را پرداخت کرد. همه صحبت‌هایی که پیرامون تخمین‌های چند ده میلیارد دلاری یا چند صد میلیارد دلاری یارانه پنهان انرژی می‌شود، ناظر به این موضوع است.

البته او این را هم گفته که نباید تصور کرد که یک پول بزرگ معطل جایی افتاده و کافی است دست دراز کنیم تا آن را توزیع کنیم، بلکه باید مساله را این گونه ببینیم که یک شکل از تخصیص غیربهینه منابع وجود دارد که آشکارا زیانبار است و هزینه فرصت بالایی دارد. اگر بتوان منابع را بازتخصیص بهتری داد فرصت بهبود وضعیت معیشتی برای بخش بزرگی از جامعه فراهم می‌شود.»