یکه‌تازی بورس در زمستان بازارها

رکورد 25 ماهه جهش شاخص
در پایان دی، شاخص کل بورس با رشد ماهانه 2/ 8 درصدی (بیشترین رشد از آذر 92) همراه شد. در یک ماه اخیر غلبه خوش‌بینی‌ها بر عوامل فشار، عبور شاخص از 5 کانال و وارد شدن به کانال 66 هزار واحدی را رقم زد. همچنین از 21 روز معاملاتی، شاخص 18 روز با رشد همراه شد (بیشترین روزهای مثبت در یک ماه از مهر 92).

رفع عملی تحریم‌ها در کنار خوش‌بینی‌ها به روند کاهش غیردستوری نرخ سود بانکی و همچنین رشد تدریجی نرخ دلار، تغییر انتظارات نسبت به سودآوری شرکت‌ها را در میان مدت به وجود آورده است. با این وجود همچنان شاهد فشار عوامل بر صنایع بودیم. گزارش‌های 9 ماهه نامطلوب شرکت‌ها، افت قیمت‌های جهانی و حرکت نفت نزدیک به کف 12 ساله، همچنان عامل فشار بر بورس هستند. رشد پایدار شاخص در میان مدت می‌تواند کف قدرتمند جدیدی تشکیل دهد.


غلبه اهرم برجام بر بازارهای جهانی
هر دلار آمریکا با افت ماهانه 1/ 1 درصدی به نرخ 3605 تومان معامله ‌شد. همچنان عوامل بنیادین از نرخ دلار حمایت می‌کنند، اما خوش‌بینی‌ها نسبت به برجام نوسان نرخ دلار در سطح 3600 تومان را رقم زده است. در یک ماه گذشته افت قیمت نفت و دیگر کالاها (با تشدید نگرانی‌ها از تضعیف سمت عرضه) عامل حمایت از نرخ دلار بود. همچنان نفت در کف 12 ساله در نوسان است.

این عامل در کنار ارزش بالای دلار در سطح بین‌المللی (رشد تقاضای آربیتراژی) عامل دیگر حمایت از دلار است. در میانه ماه، تنش‌های سیاسی ایران و برخی کشورهای عربی، به ویژه امارات متحده با رشد نرخ درهم و رشد تقاضای آربیتراژی نرخ دلار را برای 5 روز بالاتر از 3700 تومان قرار داد. اما رفع عملی تحریم‌ها از 27 دی با تشدید فضای روانی افت نرخ دلار را رقم زد.


احتیاط سکه نسبت به عوامل اثرگذار
هر سکه طرح جدید با رشد ماهانه نیم درصدی به قیمت 925 هزار تومان معامله شد. با وجود رشد 2/ 2 درصدی اونس شاهد کم واکنشی معامله‌گران سکه نسبت به آن بودیم. از اواسط دی، افت بازارهای جهانی باعث رشد تقاضای محافظه‌کارانه اونس جهانی شد و قیمت اونس بالاتر از سطح روانی 1100 دلار قرار گرفت. اما عدم اطمینان نسبت به اونس با انتظار تقویت بیشتر شاخص دلار، حباب منفی سکه (کمتر بودن قیمت بازاری از ارزش ذاتی) را ایجاد کرد.

نگاه معامله‌گران سکه بیشتر به نرخ دلار است. با ورود دلار به کانال 3700تومانی (با تشدید تنش‌های سیاسی) قیمت سکه به بیشترین میزان از 2اردیبهشت (962 هزار تومان) رسید. اما در ادامه خوش‌بینی‌ها نسبت به رفع تحریم‌ها قیمت سکه را همراه با دلار کاهش داد. در این شرایط، ثبات نسبی بازار ارز می‌تواند موجب تخلیه حباب سکه شود.


سرریز اثر افت نفت بر اونس
دیروز ساعت 16، اونس طلای جهانی به قیمت 1097 دلار معامله ‌شد. ریزش مجدد بازارهای سهام با روند نزولی قیمت نفت و افت شاخص دلار عامل حمایت از اونس بود. شاخص بازارهای سهام اروپا به کمترین میزان در 13 ماه گذشته و بازارهای سهام اقتصادهای نوظهور به کمترین سطح از سال 2009 رسیدند. نگرانی‌ها از افت بیشتر قیمت نفت، باعث تشدید تقاضای محافظه کارانه اونس شده است.

همچنان گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF) حاکی از کاهش رشد اقتصاد جهانی به دلیل نگرانی از بحران اعتباری اقتصادهای نوظهور و کند شدن رشد چین و افزایش ارزش دلار است که در صورت وقوع می‌تواند از اونس حمایت کند. از سوی دیگر، روند افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، افزایش شاخص دلار را به همراه دارد که عامل فشار بر قیمت اونس است؛ اما به نظر می‌رسد اثرات ضدتورمی نفت موجب کُندی این روند شود.


بیشترین رشد «تسه»ها از تیر 93
اوراق تسهیلات مسکن اسفند92 (تسه9212) با رشد ماهانه 8/ 6 درصدی (بیشترین از تیر 93) همراه شدند. تقویت قدرت خرید با افزایش سقف وام به 60 میلیون تومان و امکان تامین بخشی از وام صندوق‌های بانک مسکن با اوراق، از «تسه»ها حمایت کردند و قیمت آنها را به بالاترین میزان از اسفند 93 رساندند. اما با توجه به رابطه نرخ سود و قیمت، «تسه»ها در مقابل رشد پرشتاب مقاومت کردند.

نرخ سود کنونی 2/ 23 درصد است که با توجه به روند کاهشی نرخ تورم توجیه پذیر نیست. با توجه به ثبات نسبی قیمت مسکن، اقدامات دولت برای تقویت تقاضا، افزایش سرمایه بانک مسکن در بودجه و خوش‌بینی‌ها به بازگشت تدریجی رونق با رفع تحریم ها، برخی معتقدند مسکن در فاز پیش رونق قرار دارد. با اینکه خروج از رکود بلندمدت مسکن، نیازمند زمان بیشتری است، اما در کوتاه مدت تقاضا از «تسه»ها حمایت می‌کند.


کمترین قیمت WTI از 2003
دیروز ساعت 16، هر بشکه نفت خام به قیمت 5/ 27 دلار معامله شد. قیمت WTI به کمترین میزان از سال 2003 رسید. همچنان سیگنال‌های مبهمی از سوی دومین مصرف‌کننده نفت (چین) وجود دارد؛ کمترین رشد اقتصادی (9/ 6 درصد) در 25 سال گذشته و آمارهای نامناسب اقتصادی، نگرانی از افت تقاضای چین را تشدید می‌کند. اما چشم انداز تشدید سیاست‌های انبساطی خوش‌بینی‌هایی را به وجود آورده است.

گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) بر مازاد عرضه در نیمه اول 2016 تاکید دارد. IEA و گلدمن ساکس شوک‌های سمت عرضه تولیدکنندگان غیرمتعارف نفت از نیمه دوم سال 2016 را پیش‌بینی کرده‌اند. اما ورود ایران، این کاهش عرضه را جبران می‌کند. همچنان سطح بالای موجودی نفت تجاری آمریکا (100 میلیون بشکه بالاتر از میانگین 5 ساله) عامل دیگر فشار بر نفت است که آمار اداره اطلاعات انرژی (EIA) می‌تواند بر بازار نفت تاثیر بگذارد.