اخبار مهم برای قیمت دلار؛ بازگشت به برجام و نقشه بانک مرکزی!
دست پر بازارساز برای اثرگذاری بر نرخ ارز باز است و احتمالا بانک مرکزی در تلاش است که از طریق ایجاد شوک در بازار، ارز‌های خود را در قیمت بالا بفروشد. به عبارتی این نقشه بانک مرکزی برای دلار است.
«ایران به زودی به مذاکرات متوقف شده هسته‌ای در وین بازمی‌گردد.» این مهم‌ترین خبری است که شب یکشنبه وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد. خبری مهم برای معامله‌گران بازار ارز. حالا باید دید آیا این گفته جدید وزیر امور خارجه، بازار ارز را وارد فاز انتظار می‌کند یا معامله‌گران به این خبر توجه نمی‌کنند.
هفته گذشته وزیر امور خارجه فرانسه هشدار داده بود «زمان به نفع ایران نیست.» خبری که نشان می‌داد ایران باید زودتر به مذاکرات هسته‌ای برگردد. حالا امیر عبدالهیان گفته ایران به زودی به مذاکرات ترکیه بر می‌گردد. اما زمان آن را مشخص نکرده است.
برعکس هفته گذشته که سخنان وزیر امور خارجه فرانسه یکی از دلایل افزایش قیمت دلار بود، سخنان روز گذشته عبدالهیان می‌تواند اثر معکوس بر بازار بگذارد و قیمت دلار را کاهش دهد و یا حداقل مانع رشد بیشتر دلار شود.
اما عبدالهیان در سخنان شب گذشته خود به نکته دیگری هم اشاره کرده و آن درخواست آزادسازی ۱۰ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در دیگر کشورهاست.
او گفته در جریان سفرش به نیویورک «مقام‌های آمریکایی تلاش کردند خیلی از کانال‌ها را باز کنند و به یک شکلی تماسی با من بگیرند و پیام‌هایی را منتقل کنند. به یکی از کسانی که حامل پیام بود گفتم … اگر نیت واقعی دارند بخشی از اموال ما مثلاً ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مربوط به خود ما را در بانک‌های خارج از کشور را آزاد یا با کشور برگردانند.»
درخواست آزادسازی ۱۰ میلیارد دلار از منابع ارزی در حالی است که برخی از گزارش‌ها می‌گوید کل درآمد نفتی ایران سال گذشته ۵ میلیارد دلار بوده است. تحریم‌ها درآمد نفت ایران را به شدت کاهش داده و ایران در تامین منابع ارزی خود با مشکل مواجه است.
تا جایی که برخی از معامله‌گران بازار ارز گفتند دستور ابراهیم رئیسی برای توقف واردات برخی از کالا‌ها به دلیل کمبود منابع ارزی است و ایران ترجیح می‌دهد منابع ارزی اندک خود را صرف واردات کالا‌های اساسی کند نه کالا‌هایی که مشابه آن در بازار وجود دارد.
از طرف دیگر محدودیت منابع ارزی و کسری بودجه دولت به گونه‌ای است که برخی می‌گویند دولت از محل نوسانات نرخ ارز، تامین درآمد می‌کند.
تاکنون در دولت روحانی شش دور از مذاکرات احیای برجام در وین برگزار شد. اما همزمان با آغاز انتخابات ریاست جمهوری و روی کار آمدن دولت رئیسی مذاکرات متوقف شد و هنوز از سر گرفته نشده است. قرار بود مذاکرات وین در تاریخ ۳۰ شهریور از سر گرفته شود که نشد.
نقشه بانک مرکزی برای دلار
هفته گذشته قیمت دلار رکورد زد و به ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان رسید. بسیاری معتقد بودند ورود دلار به کانال ۲۸ هزار تومان به معنای رشد ادامه‌دار قیمت دلار است. اما حالا برخی اظهارات نشان می‌دهد گرانی دلار نقشه بانک مرکزی است و با این کار، درآمد کسب می‌کند.
قیمت دلار از زمان روی کار آمدن دولت رئیسی روند افزایشی داشته و از ۲۶ هزار تومان به ۲۸ هزار تومان رسیده است. آن هم دولتی که مدام وعده کاهش قیمت‌ها را می‌داد.
از مرداد تا کنون قیمت دلار بار‌ها دچار نوسان شده. گاهی اخبار مثبت قیمت دلار را کاهش می‌دهد و گاهی اخبار منفی قیمت‌ها را بالا می‌برد. اما به نظر می‌رسد فقط اخبار در تعیین قیمت دلار نقش نداشته و بانک مرکزی در این میان نقش فعالی دارد.
روایت بانک مرکزی از افزایش قیمت دلار
مدیر کل عملیات وتعهدات ارزی بانک مرکزی شب گذشته در یک برنامه تلویزیونی از نقش فعال بانک مرکزی برای کنترل قیمت‌ها در بازار ارز خبر داد. شیوا راوشی شب گذشته صراحتا به نقش بانک مرکزی در تعیین قیمت ارز اشاره کرد و گفت: اگر این بازار در مقطعی با افزایش تقاضا نسبت به عرضه مواجه شود، بانک مرکزی با قدرت ورود پیدا کرده و این موضوع را مدیریت می‌کند.
این سخنان راوشی توضیح‌دهنده نوسان اخیر قیمت دلار بود. چراکه قیمت دلار هفته گذشته مرز روانی ۲۷ هزار تومان را شکست و تا قیمت ۲۸ هزار و ۴۰۰ تومان هم پیش رفت. بسیاری پیش از این معتقد بودند که اگر نرخ دلار وارد کانال ۲۸ هزار تومان شود، تقاضای جدیدی در بازار شکل می‌گیرد و مهار قیمت دلار دشوار می‌شود و احتمال افزایش بیشتر قیمت ارز وجود دارد.
اما ناگهان قیمت ارز در روز شنبه مهار شد و کمی کاهش یافت. این اتفاق در کنار گفته‌های معاون بانک مرکزی نشان می‌داد که این بانک با عرضه ارز به بازار قیمت را کنترل کرده است.
درآمدزایی دولت با دلار ۲۸ هزار تومانی؟
اما سوالی که همان زمان در بازار ارز مطرح شد این بود که اگر بانک مرکزی می‌تواند قیمت ارز را مهار کند، چرا پیش از ورود آن به کانال ۲۸ هزار تومانی، قیمت را کنترل نکرد؟ آیا بانک مرکزی از طریق ایجاد شوک در بازار، می‌خواهد ارز‌های خود را با قیمت بالا در بازار عرضه کند و ارز مردم را در قیمت پایین‌تر از بازار جمع کند؟
اقتصادنیوز در جواب این سوال نوشت: دست پر بازارساز برای اثرگذاری بر نرخ ارز باز است و احتمالا بانک مرکزی در تلاش است که از طریق ایجاد شوک در بازار، ارز‌های خود را در قیمت بالا بفروشد. به عبارتی این نقشه بانک مرکزی برای دلار است. اینکه با افزایش قیمت، دلار‌های خود را با قیمت بالاتر بفروشد و با کاهش قیمت، دلار‌های مردم را با قیمت کمتری بخرد.
اقتصادنیوز به نقل از یک منبع آگاه، این اقدام و نقشه بانک مرکزی را تایید کرده است. البته شواهد دیگری هم وجود دارد که گمانه مطرح شده را تقویت می‌کند و نشان می‌دهد بانک مرکزی برای قیمت دلار نقشه دارد. دولت جدید چند مشکل مهم دارد، یکی کسری شدید بودجه و دیگری افزایش پایه پولی.
این دولت برای تامین بودجه نیاز به منابع مالی دارد که در دسترس نیست. از طرف دیگر، افزایش پایه پولی به معنای افزایش تورم بیشتر است. در این میان احتمالا راهکار دیگری برای دولت باقی می‌ماند. درآمدزایی از طریق نوسانات قیمت دلار. همان کاری که دولت احمدی‌نژاد هم در چند سال پایان فعالیت خود و شروع تحریم‌ها انجام داد.
اوایل دهه ۹۰ دیوان محاسبات گزارشی منتشر کرد که نشان می‌دهد دولت احمدی‌نژاد بخشی از یارانه‌های نقدی را از محل نوسان قیمت ارز در بازار آزاد تامین می‌کرد.
به این ترتیب که در مقاطعی قیمت دلار را بالا می‌برد و منابع لازم را از بازار جمع می‌کرد و سپس با عرضه ارز، قیمت را کاهش می‌داد. حالا به نظر می‌رسد دولت رئیسی هم با همین شیوه در حال تامین هزینه‌ها و مدیریت بازار ارز است.
نکته دیگر اینکه دولت رئیسی با وعده کنترل قیمت‌ها روی کار آمده و درست در آستانه مذاکرات هسته‌ای، بعید است که موافق افزایش نرخ دلار و رسیدن آن به اعداد بالا باشد؛ بنابراین این دولت تمام توان ارزی خود را صرف کنترل قیمت دلار می‌کند و اگر در مقاطعی نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند، احتمالا خواست بانک مرکزی و دولت است.
