یک دلیلِ «شوکهکننده و عجیب»؛ پشهها چگونه ما را پیدا میکنند؟
استعداد پشهها در مکانیابی انسانها آنها را به عاملی برای انتشار انواعی از بیماریها مثل زیکا، تب زرد و تب دنگی تبدیل کرده است. این ویروسها رویهم هر سال ۷۰۰ هزار نفر را به کام مرگ میکشانند.
فرادید | دقتِ خدشهناپذیری که برخی از گونههای پشهها در پیدا کردنِ انسانها دارند ممکن است ناشی از سیمکشیِ عجیبوغریبِ سیستم بویاییشان باشد که دارای یک سیستمِ پشتیبانِ داخلی برای شناساییِ بوی آدمیزاد است.
به گزارش فرادید، پشهها میتوانند بوی CO ۲ یا عرقی که از بدنِ انسان تراوش میشود را با استفاده از یک گیرنده شیمیاییِ منحصربهفرد که در شاخکها و پالپِ فکِ بالایی ـ یک زائده مفصلیِ حسی در حشرات ـ قرار دارد، احساس کنند.
مطالعه جدیدی که به هدایتِ دانشگاههای بوستون و راکفلر انجام شده، درباره این موضوع توضیح میدهد که چگونه پشهها حتی با وجودِ غیرفعال شدنِ ژنتیکیِ گیرندههای شیمیاییِ مخصوصِ انسان، همچنان میتوانند ما را به خوبی احساس کنند.
برطبقه این مطالعه، حداقل یکی از انواع بشهها با عنوانِ آئدس، به شکلی کاملاً متفاوت با اغلب حیواناتِ دیگر میتواند سیستمِ بویاییاش را نظمدهی کند.
دانشمندان با استفاده از ابزارِ کریسپر که برای اصلاح ژنتیکی استفاده میشود، پشههایی را ایجاد کردند که سلولهای عصبیِ سیستمِ بویاییشان حاوی پروتئین فلورسنت بود و وقتی بوی خاصی در نزدیکیشان وجود داشت، این پروتئینهای فلورسنت زیر میکروسکوپ میدرخشیدند.
این کار به محققان کمک میکرد که ببینند که بوها چه تفاوتی در تحریکِ سیستمِ بویاییِ پشهها ایجاد میکنند. مشخص شد که پشه آئدس چندین گیرنده حس بویایی را به یک سلول عصبی مرتبط میکند؛ فرایندی که به آن همابرازی گفته میشود. برطبق این تیم تحقیقاتی، این یافته هسته اصلی علمِ بویایی که میگوید هر سلول عصبی فقط به یک گیرنده شیمیایی متصل میشود را واژگون میکند.
مگ یانگر، دانشمند علوم اعصاب از دانشگاه بوستون و نویسنده ارشد این مقاله میگوید: «این یافته شوکهکننده و عجیب است. انتظار چنین چیزی را نداشتیم.»
یانگر میگوید: «یک عقیده جزمی در مورد سلولهای حسی بویایی، که در موردِ ما در درونِ بینیمان قرار دارند، وجود دارد و آن این است که هر کدام از این سلولها فقط یک نوع گیرنده بویایی را ابراز میکنند.»
این عقیده کلی در موردِ زنبورهای عسل، کرم شاخدار تنباکو و مگس میوه که همگی تعداد مشابهی گیرنده شیمیایی به عنوان گلومرولهای بویایی دارند، صدق میکند. (گلومرولها ساختارهای در مغز هستند که سیگنالهای بویایی را دریافت میکنند.)
محققان مینویسند: «اما در پشه آئدس، حداقل دو برابر گیرنده با عنوانِ گرومرول وجود دارد که شوکهکننده است.» این نتایج حاکی از وجود یک سیستمِ بویاییِ ناتعارف است که شاملِ چندین گیرنده حسی در سلولهای عصبیِ متعدد است.
محققان میگویند: «افزونگیِ سیستم بویایی... میتواند سیستم بویایی پشهها را تقویت کند و توضیح دهد که چرا ما انسانها نمیتوانیم در طولانیمدت این سیستم را مختل کنیم و از آنها پنهان بمانیم.»
پشههای ماده باید از طریق خوردنِ خون انسان یا حیوان تولیدمثل کنند، بنابراین بوی خون به مشام آنها بسیار قوی است. هدفِ بلندمدت این تحقیق تولید انواعی از دورکنندههای پشه است که بتوانند به شکلی مؤثر بوی انسان را مخفی کنند یا بویی تولید کنند که پشه از خوردنِ غذایش صرفنظر کند.
استعداد پشهها در مکانیابی انسانها آنها را به عاملی برای انتشار انواعی از بیماریها مثل زیکا، تب زرد و تب دنگی تبدیل کرده است. این ویروسها رویهم هر سال ۷۰۰۰۰۰ نفر را به کام مرگ میکشانند.
یانگر میگوید: «اگر بتوانیم نحوه کارکردِ سیستمِ بویاییِ پشهها را رمزگشایی کنیم، میتوانیم ترکیباتی تولید کنیم که با زیستشناسیِ آنها تطابق بیشتری دارند.»
منبع: sciencealert.com
ترجمه: سایت فرادید