ماجرای کشف «شهر مخفی» در زیر اهرام مصر چیست؟
دو دانشمند ایتالیایی مدعی شده‌اند سازه‌هایی ۳۸۰۰۰ساله را در اعماق زیر اهرام کشف کرده‌اند. اما دلایل زیادی برای تردید در این ادعا وجود دارد.
فرادید| در هفته‌های اخیر، اینترنت پر از داستان‌هایی درباره‌ی یک شهر مخفی شده که گفته می‌شود زیر اهرام جیزه پنهان شده است. یک تیم تحقیقاتی به رهبری دکتر کورادو مالانگا، شیمی‌دان ارگانیک بازنشسته و دکتر فیلیپو بیوندی، کارشناس سابق دانشگاهی در زمینه سنجش از دور، مدعی شده‌اند سازه‌های عظیمی متعلق به ۳۸۰۰۰ سال پیش را در عمق زیادی زیر هرم خفرع در جیزه کشف و بازسازی کرده‌اند.
به گزارش فرادید، در یک کنفرانس خبری که در ایتالیا برگزار شد، مالانگا و بیوندی اعلام کردند با توسعه روشی اختصاصی برای تفسیر سیگنال‌های رادار دهانه ترکیبی (SAR)، توانسته‌اند سازه‌هایی را در عمق دو کیلومتری زیر هرم خفرع شناسایی کنند. به گفته‌ی آن‌ها، هشت چاه عمودی کشف شده که اطراف آن‌ها راهروهایی مارپیچ قرار دارند و این چاه‌ها به دو سازه‌ی مکعبی به ابعاد ۹۰ متر متصل هستند. بالای این چاه‌ها، پنج سازه‌ی دیگر دیده می‌شود که به‌وسیله‌ی گذرگاه‌هایی به هم متصل هستند. با استفاده از بازسازی‌هایی که به‌نظر می‌رسد توسط هوش مصنوعی تولید شده‌اند، این دو نفر و دیگران فرض کرده‌اند این سازه‌ها بخشی از یک شهر افسانه‌ای باستانی یا حتی یک ایستگاه تولید انرژی ماقبل‌تاریخی بوده‌اند.
شایعات درباره‌ی سازه‌های پنهان زیر فلات جیزه چیز جدیدی نیست. این ایده به مورخ یونانی هرودوت بازمی‌گردد و در طول قرون وسطی و رنسانس گهگاه دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. این فرضیه در قرن نوزدهم میان برخی دانشمندان فرانسوی محبوب شد و در قرن بیستم نیز با کمک غیبگوی آمریکایی، ادگار کیسی که باور داشت تالار اسراری زیر اهرام مدفون شده، دوباره مطرح شد. ایده‌ی ایستگاه انرژی ساخته‌شده توسط بیگانگان نیز مدتی است میان نظریه‌های شبه‌علمی رواج یافته و بخشی از تئوری توطئه‌ی بزرگ‌تری است که سازه‌های معماری شگفت‌انگیز باستان را به موجودات فضایی نسبت می‌دهد.
این نسخه‌ی جدید از نظریه‌ی توطئه اهرام، به دلیل سوابق علمی نویسندگان آن توجه عمومی زیادی جلب کرده است. در گذشته، مالانگا و بیوندی مقاله‌ای داوری‌شده درباره ساختار داخلی هرم خفرع منتشر کردند. با اینکه ادعاهای جدید آن‌ها هنوز داوری علمی نشده و یکی از آن‌ها به‌خاطر انتشار کتاب‌هایی درباره‌ی موجودات فضایی شهرت دارد، ترکیب درجه‌های دکتری و تکنولوژی ادعایی جدید، سبب شده داستان در فضای عمومی پخش شود و توسط چهره‌هایی مانند الکس جونز، جو روگان و پی‌یِرس مورگان پوشش داده شود؛ افرادی که معمولاً منتقد باستان‌شناسی جریان اصلی هستند.
دکتر فلینت دیبِل، باستان‌شناس برجسته‌ای که پروژه‌های نقشه‌برداری سه‌بعدی از محوطه‌های بزرگ در مصر را مدیریت کرده می‌گوید: «این ادعاها توسط کسانی پذیرفته شده که سال‌هاست منتظر شنیدن چنین خبرهایی درباره‌ی اتاق‌ها و سازه‌های پنهان زیر اهرام هستند. این ادعاها صرفا در ظاهر واقعی به نظر می‌رسند چون تحقیقات داوری‌شده قبلی و مدارک تحصیلی این پژوهشگران با هم ترکیب شده‌اند.»
اما دیگر کارشناسان می‌گویند مشکل فرضیه‌ی «شهر گمشده» اینست که بر پایه‌ی فناوری اثبات‌نشده است، در بازسازی‌ها جهش‌های خیالی بزرگی انجام شده و با آنچه درباره باستان‌شناسی منطقه می‌دانیم، سازگاری ندارد.
استفاده از فناوری برای کاوش زیر اهرام
در وهله‌ی اول، باید به روش‌هایی پرداخت که برای اسکن زمین زیر فلات جیزه استفاده شده است. همان‌طور که دیبل و باستان‌شناس عمومی، میلو روسی توضیح داده‌اند، این روش‌ها هیچ‌گاه تأیید یا اثبات و همچنین جداگانه بررسی نشده‌اند. رادار دهانه ترکیبی (SAR) در شرایط مشابه، تنها می‌تواند تا عمق دو متری زمین را شناسایی کند، نه دو هزار متر. بنابراین بعید است این فناوری بتواند اطلاعاتی معتبر از چنین عمقی ارائه کند.
افسانه‌ها درباره‌ی سازه‌های زیرزمینی در زیر اهرام به دوران هرودوت بازمی‌گردند
لازم به ذکر است که مالانگا و بیوندی راه جدیدی برای کشف سازه‌ها در عمق دو کیلومتری زمین نیافته‌اند، بلکه مدعی شده‌اند روش جدیدی برای تفسیر سیگنال‌های SAR توسعه داده‌اند. اگر تصاویر سیگنال‌های منتشرشده در گزارش را با بازسازی‌های ارائه‌شده مقایسه کنیم، روشن می‌شود این تفسیرها تا چه اندازه بر پایه‌ی تخیل بوده است. این فناوری قادر نیست مدل‌های سه‌بعدی کامل یا برش‌های دقیق ساختاری تولید کند. همان‌طور که دیبل در یک پادکست با روسی به شوخی گفته، این بازسازی‌ها بیشتر به اتاق رآکتور در فیلم «Totall Recall» شباهت دارند.
افزون بر دیبل و روسی، دیگر دانشگاهیان نیز این کشف را رد کرده‌اند. پروفسور لارنس بی. کانِیرز، کارشناس رادار نفوذی در زمین از دانشگاه دنور گفته که ادعای وجود یک شهر وسیع کاملاً اغراق‌آمیز است. دکتر زاهی حواس، باستان‌شناس سرشناس مصری و وزیر سابق آثار باستانی، این ادعاها را «بی‌اساس» دانسته و گفته که شورای آثار باستانی مصر مجوزی برای چنین مطالعاتی در هرم خفرع صادر نکرده است.
دکتر سارا پارکاک، باستان‌شناس مطرح دانشگاه آلاباما که از تصویربرداری ماهواره‌ای پیشرفته برای درک بهتر باستان‌شناسی مصر استفاده می‌کند، نیز گفته: «من می‌توانم هر تصویر ماهواره‌ای را با دست‌کاری، به هر شکلی که بخواهم در بیاورم. به‌نظرم این افراد هم همین کار را کرده‌اند. آن‌ها داده‌ها را اشتباه تفسیر کرده‌اند و تصاویر ماهواره‌ای… داده‌های SAR اصولاً نمی‌توانند از میان سنگ عبور کنند.»
آب همه‌جا هست
به گفته‌ی دیبل، از مشکلات اصلی مطالعه‌ی جدید اینست که کاملاً اطلاعات باستان‌شناسی فلات جیزه را نادیده گرفته است، داده‌هایی که طی دو قرن گذشته با دقت بسیار بالا به کمک روش‌هایی مانند آنالیز ژئوشیمیایی، سنجش از راه دور، شکست لرزه‌ای، اسکن موئون، توموگرافی مقاومت الکتریکی، تست‌های فراصوت، رادار نفوذی و مغناطیس‌سنجی گردآوری و با حفاری در سنگ بستر تأیید شده‌اند. این مجموعه‌داده‌ها درک روشنی از آنچه زیر اهرام وجود دارد و چگونگی ساخت آن‌ها به دست داده‌اند.
یکی از مهم‌ترین یافته‌ها، سطح آب زیرزمینی در منطقه جیزه است. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ توسط شرف‌الدین و همکاران نشان داد که سطح آب زیرزمینی تنها چند ده متر زیر سطح زمین است. نزدیکی آب‌های زیرزمینی موجب شده که حتی امروزه نیز ابوالهول و دیگر بناها به‌آرامی در حال فرسایش باشند، چرا که آب گاه از زمین بالا می‌آید. این به آن معناست که اگر به راستی سازه‌هایی در عمق ۲۰۰۰ متری وجود داشت، آن‌ها همواره بخشی از یک شهر زیرآبی می‌بودند، چیزی شبیه آتلانتیس در فیلم آکوآمَن، نه آمستردام، ونیز یا حتی آتلانتیس افسانه‌ای.
در مجموع، آب نقش مهمی در چرخه‌ی حیات اهرام ایفا کرده است. این بناها اندکی پس از پایان دوره‌ی مرطوب آفریقا ساخته شدند، زمانی که بارندگی در منطقه بیشتر بود و صحرا شبیه دشت‌های سرسبز به نظر می‌رسید. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ توسط شِیشا و همکاران نشان داد که در دوران ساخت اهرام، شاخه‌ای از رود نیل به نام «شاخه خوفو» تا نزدیکی فلات جیزه می‌رسید و جابجایی سنگ‌های عظیم برای ساخت اهرام را ممکن می‌کرد. ما نیازی به بیگانگان نداریم، وقتی خود آب پاسخ ماست.
مترجم: زهرا ذوالقدر
