مردم کدام کشورها بیشترین میزان «شکوفایی» را تجربه می‌کنند؟

در یکی از گسترده‌ترین مطالعات جهانی درباره کیفیت زندگی و معنای آن، پژوهشگران دانشگاه هاروارد تصویری متفاوت از آنچه که تاکنون به‌عنوان «رفاه» و «موفقیت» شناخته می‌شد، ارائه کرده‌اند. این تحقیق نه‌تنها نشان می‌دهد که ثروت یا توسعه اقتصادی لزوماً به معنای شکوفایی مردم نیست، بلکه برخی از کشورهای کمتر توسعه‌یافته در ابعاد انسانی و اجتماعی عملکرد بهتری دارند.

تعریف شکوفایی از نگاه علم

در این مطالعه، بیش از ۲۰۰ هزار نفر از ۲۲ کشور در شش قاره مورد بررسی قرار گرفتند. پرسش‌نامه‌ها هفت شاخص اصلی را ارزیابی کردند: سلامت جسمی، شادی، معنای زندگی، منش فردی، کیفیت روابط، امنیت مالی و سلامت معنوی. این هفت مؤلفه در مجموع شاخصی تحت عنوان «شکوفایی» را شکل می‌دهند.

کشورهای برتر در شکوفایی

بر خلاف تصور رایج، کشورهای ثروتمند جهان در صدر این فهرست قرار ندارند. اندونزی با نمره ۸.۳ در صدر جدول ایستاده است. پس از آن، اسرائیل، فیلیپین، مکزیک و لهستان به ترتیب رتبه‌های دوم تا پنجم را کسب کرده‌اند. نکته قابل‌توجه این است که این کشورها در شاخص‌هایی مانند روابط اجتماعی مثبت، معنای زندگی و منش فردی، عملکردی بسیار قوی داشته‌اند.

به‌عنوان نمونه، اندونزی در حالی در صدر قرار گرفته که در شاخص ثروت، جزء کشورهای متوسط به شمار می‌آید. اما میزان بالای انسجام اجتماعی، داشتن دوستان نزدیک و رفتارهای prosocial (مانند نوع‌دوستی و همدلی) باعث شده مردم آن احساس شکوفایی بیشتری داشته باشند.

کشورهای توسعه‌یافته، اما ناآرام

در نقطه مقابل، ژاپن، با وجود ثروت بالا و میانگین عمر طولانی، پایین‌ترین رتبه را در شکوفایی به دست آورده (نمره ۵.۸۹). پس از آن ترکیه، بریتانیا، هند و اسپانیا قرار دارند. به‌ویژه بریتانیا که در رتبه ۲۰ از ۲۲ ایستاده، نشان می‌دهد که توسعه اقتصادی بدون توجه به معنای زندگی و ارتباطات انسانی نمی‌تواند به شکوفایی منجر شود.

برای مثال، در ژاپن، کمترین میزان پاسخ مثبت به سؤال «آیا دوست صمیمی دارید؟» ثبت شده؛ این امر نشان می‌دهد که انزوای اجتماعی و کمبود روابط عاطفی می‌تواند تأثیری منفی بر کیفیت زندگی داشته باشد، حتی در جوامع با زیرساخت‌های پیشرفته.

شکوفایی و سن

از دیگر یافته‌های جالب این پژوهش، رابطه مستقیم سن با میزان شکوفایی بود. در میانگین جهانی، سطح شکوفایی از سنین ۱۸ تا ۴۹ نسبتاً ثابت باقی می‌ماند، اما پس از ۵۰ سالگی روند افزایشی می‌گیرد. این یافته برخلاف نظریه‌های پیشین است که کیفیت زندگی را به صورت منحنی U شکل در طول عمر در نظر می‌گرفتند.

به‌نظر می‌رسد با افزایش سن، افراد درک عمیق‌تری از معنا، روابط و آرامش درونی پیدا می‌کنند — عناصری که به شکوفایی کمک می‌کنند.

شکوفایی؛ فراتر از اقتصاد

نتایج این تحقیق بار دیگر این پرسش را مطرح می‌کند که «پیشرفت» باید چگونه تعریف شود. آیا رشد اقتصادی و فناوری به تنهایی کافی‌ست؟ آیا در مسیر توسعه، معنویت، ارتباط انسانی و منش اخلاقی نادیده گرفته شده‌اند؟

یکی از نویسندگان پژوهش، برندن کیس، تأکید می‌کند که منظور پژوهشگران بی‌اهمیت جلوه دادن دستاوردهایی مانند دموکراسی، رشد اقتصادی یا بهداشت عمومی نیست؛ بلکه هدف، جلب توجه به ابعاد انسانی‌تری از زندگی است که اغلب در محاسبات رسمی نادیده گرفته می‌شوند.

پرسش‌هایی برای آینده

در پایان، نویسندگان مطالعه هشدار می‌دهند که اگر هدف نهایی جوامع بشری «شکوفایی» باشد، لازم است سیاست‌گذاران، دولت‌ها و حتی شهروندان، بازتعریفی از مفهوم توسعه و پیشرفت داشته باشند.

آیا برای نسل‌های جوان که سطح شکوفایی کمتری دارند، برنامه‌ریزی کافی انجام داده‌ایم؟
آیا می‌توان مسیر توسعه اقتصادی را بدون آسیب‌زدن به معنا، رابطه و منش انسانی طی کرد؟

شاید پاسخ به این پرسش‌ها، کلید آینده‌ای شکوفاتر برای جهان باشد.

منبع: روزیاتو