مدل تازۀ «هوش مصنوعی» که می‌تواند رفتار انسان را «پیش‌بینی» کند

فرادید| این مدل زبانی که Centaur نام دارد، می‌تواند تفکر و رفتار انسان را با دقت حیرت‌انگیزی پیش‌بینی و شبیه‌سازی کند. این مدل می‌تواند به پژوهشگران کمک کند درک عمیق‌تری از شناخت انسان به دست آورند. 

به گزارش فرادید، سنتور با کمک از بیش از ۱۰ میلیون تصمیم واقعی که شرکت‌کنندگان در آزمایش‌های روان‌شناسی گرفته بودند آموزش دیده است. سنتور با تکیه بر این مجموعه‌داده، توانسته با دقت ۶۴ درصد، پیش‌بینی کند مردم چگونه فکر و رفتار می‌کنند. این نتایج در تاریخ ۲ ژوئیه در مجله Nature منتشر شد.  مدل‌های پیشین هوش مصنوعی می‌توانستند برخی رفتارهای انسانی را پیش‌بینی کنند، اما نه با این سطح از دقت! 

سنتور (Centaur) چیست؟ 

مدلی از هوش مصنوعی برای شناخت انسانی که بر پایه مجموعه‌داده‌ای منتخب به نام Psych-101 آموزش دیده است. این مجموعه شامل داده‌های مربوط به ۶۰٬۰۰۰ نفر می‌شود که طی ۱۶۰ آزمایش روان‌شناسی، بیش از ۱۰ میلیون انتخاب فردی انجام داده‌اند. پژوهشگران می‌گویند این ممکن است بزرگ‌ترین پایگاه داده موجود در مورد رفتار انسانی باشد. 

مارسل بینز، نویسنده اصلی این پژوهش و پژوهشگر بنیاد هوش مصنوعی انسان‌محور هِلم‌هولتز در آلمان، گفته: «در اصل، ما یک رونوشت کامل از یک آزمایش روان‌شناسی را به مدل نشان دادیم که شامل تمام آنچه شرکت‌کننده دیده، شنیده و انجام داده می‌شد.» 

سپس تیم پژوهشی از مدل می‌خواست پیش‌بینی کند شرکت‌کننده در موقعیت خاص چه انتخابی خواهد کرد. اگر مدل، انتخابی متفاوت از انتخاب واقعی فرد ارائه می‌داد، پژوهشگران با تصحیح آن، مدل را دوباره تنظیم می‌کردند. این فرایند بارها تکرار شد تا جایی که سنتور به شکل منظم پیش‌بینی‌های درستی انجام می‌داد. 

بر پایه‌ی این مطالعه، سنتور هنگام آزمایش در برابر چندین مدل تثبیت‌شده‌ی هوش مصنوعی مرتبط با تفکر انسانی، هر بار عملکرد دقیق‌تری در پیش‌بینی رفتار داشت. مدل جدید از این جهت بی‌همتاست که می‌تواند انتخاب‌های انسانی را در موقعیت‌هایی که پیش از آن هرگز در داده‌های آموزشی نبوده‌اند، پیش‌بینی کند. به‌ویژه، سنتور می‌تواند با شرایطِ در حالِ تغییر سازگار شود و زمانِ واکنش انسان را هم پیش‌بینی کند. 

بینز در بیانیه‌ای گفته: «ما ابزاری خلق کرده‌ایم که به ما امکان پیش‌بینی رفتار انسانی در هر موقعیتِ توصیف‌شده با زبان طبیعی را می‌دهد، مانند یک آزمایشگاه مجازی.» 

مطالعه مغز در مقیاسی بی‌سابقه

بینز و تیمش قصد دارند به بهبود مدل جدید ادامه دهند. آن‌ها امیدوارند مجموعه‌داده‌ی Psych-101 را گسترش داده و داده‌های جمعیت‌شناختی و روان‌شناختی مانند سن، وضعیت اجتماعی‌اقتصادی و ویژگی‌های شخصیتی را هم به آن بیفزایند تا قابلیت‌های آموزشی مدل تقویت شود. این داده‌ها به سنتور کمک می‌کند رفتار را بر پایه‌ی ویژگی‌های فردی پیش‌بینی کند. 

هدف بعدی آن‌ها اینست که از سنتور به عنوان جانشینی برای مغز انسان استفاده کنند تا مشخص شود آیا الگوهایی که در پردازش داده‌های مدل دیده می‌شود با تصمیمات خاص همبستگی دارد یا خیر. این داده‌ها می‌تواند به پرسش‌هایی مانند چگونگی پردازش داده‌ها در انسان و تفاوت تصمیم‌گیری در افراد دارای اختلالات روانی و افراد سالم پاسخ دهد. 

بینز توضیح داده: «در حال حاضر ما یک مدل جعبه‌سیاه در اختیار داریم که رفتار انسان را بسیار خوب پیش‌بینی می‌کند.» با وجود اینکه پژوهشگران اکنون می‌توانند پیش‌بینی کنند انسان چگونه رفتار خواهد کرد، هنوز به درک اینکه چرا آن رفتار خاص رخ داده، نرسیده‌اند. 

لیک باور دارد: «پرسش بزرگ اینست که آیا سنتور تنها تفکر انسان را پیش‌بینی می‌کند یا به‌راستی فرآیندهای شناختی زیرین را بازتولید می‌کند؟ آیا این مدل در حال شبیه‌سازی فرآیندهای ذهنی انسان است یا تنها نتایج را تقلید می‌کند؟» 

سنتور دروازه‌ای برای پیشرفت‌های بزرگ در روان‌شناسی و پژوهش‌های سلامت می‌گشاید. از جمله کاربردهای آن می‌توان به پیش‌بینی رفتار انسان در زمینه‌های بالینی یا طراحی و تحلیل آزمایش‌های روان‌شناسی اشاره کرد. 

دانشمندان می‌توانند برای نمونه، از این مدل برای طراحی آزمایشی بهره ببرند که یک پدیده را با وضوح بیشتری نشان دهد یا به شمار شرکت‌کنندگان کمتری نیاز داشته باشد. 

لِیک بیش از همه به کاربردهای آموزشی آن علاقه‌مند شده و گفته: «در بلندمدت، اگر بتوانیم پیش‌بینی کنیم یک دانش‌آموز چگونه یاد می‌گیرد و مسئله‌ای را تحلیل می‌کند، آنگاه می‌توانیم اثر استراتژی‌های مختلف آموزشی را شبیه‌سازی کنیم.»

مترجم: زهرا ذوالقدر