جایی که زمین اوج می‌گیرد؛ بیابان لوت و بلندترین شگفتی‌های جهان

بیابان لوت، نخستین اثر طبیعی ایران که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، به عنوان یکی از استثنایی‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی جهان شناخته می‌شود.

بیابان لوت، به عنوان یکی از استثنایی‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی جهان شناخته می‌شود. این بیابان با چشم‌اندازهای شگفت‌انگیز زمین‌شناسی، ویژگی‌های اقلیمی منحصربه‌فرد و ظرفیت‌های فرهنگی، علمی و گردشگری بی‌پایان، جایگاه ویژه‌ای در سطح جهانی دارد. این منطقه، نمادی از شکوه طبیعت ایران است که هر روز بیش از پیش توجه پژوهشگران و گردشگران را به خود جلب می‌کند.

ثبت جهانی بیابان لوت در سال ۱۳۹۵ نقطه عطفی در حفاظت و معرفی این میراث طبیعی بود. این ثبت جهانی، زمینه‌ساز توسعه علمی و فرهنگی و نیز افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت این منطقه شد. بیابان لوت با داشتن بالاترین دمای سطحی ثبت شده در جهان، به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین شناخته می‌شود، اما این تنها یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد آن است. فرم‌های زمین‌شناختی بی‌نظیری مانند کلوت‌ها، ریگزارهای وسیع، نبکاها و دق‌ها، آن را به یک آزمایشگاه طبیعی فوق‌العاده تبدیل کرده‌اند.

ظرفیت‌های علمی و فرهنگی بیابان لوت

بیابان لوت فراتر از یک چشم‌انداز طبیعی است؛ این منطقه گسترده و متنوع، استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان را به هم متصل می‌کند و فرصتی بی‌نظیر برای مطالعات علمی و فرهنگی فراهم آورده است. پایگاه‌های پژوهشی مانند منطقه دهسلم در خراسان جنوبی نقش برجسته‌ای در بررسی‌های اقلیمی، ژئومورفولوژی و اکولوژی ایفا می‌کنند.

این پایگاه‌ها با برگزاری نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی، به ارتقاء شناخت علمی و ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست کمک می‌کنند.

علاوه بر فعالیت‌های علمی، توسعه فرهنگ محلی نیز مورد توجه ویژه قرار گرفته است. صنایع‌دستی زنان روستاهای اطراف بیابان لوت، بخشی از میراث فرهنگی این منطقه است که در کنار حفاظت از طبیعت، به ارتقاء اقتصاد محلی کمک می‌کند. حمایت از این ظرفیت‌ها و ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه فرهنگ بومی، یکی از اولویت‌های مهم در برنامه‌های توسعه پایدار بیابان لوت است.

پژوهش‌های علمی در حوزه‌های مختلفی مانند تغییرات اقلیمی، تنوع زیستی و مطالعات زمین‌شناسی همچنان ادامه دارد و نتایج آن‌ها می‌تواند به برنامه‌ریزی بهتر برای حفظ و بهره‌برداری هوشمندانه از این زیست‌بوم منجر شود.

فرصت‌های بی‌نظیر گردشگری پایدار

بیابان لوت با چشم‌اندازهای منحصر به‌فرد خود، ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه گردشگری پایدار دارد. فعالیت‌هایی مانند ژئوتوریسم، ستاره‌بینی، عکاسی حرفه‌ای، گردشگری فرهنگی و سفرهای علمی می‌توانند به توسعه اقتصاد منطقه کمک و همزمان حفظ محیط زیست را تضمین کنند.

این نوع گردشگری مسئولانه، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و بکارگیری راهنمایان محلی، زمینه‌ساز ارتقاء کیفیت تجربه بازدیدکنندگان است.

فعالیت‌های فرهنگی متعددی مانند برگزاری جشنواره‌های محلی، نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و رویدادهای آموزشی، نقش مهمی در معرفی و شناساندن بیابان لوت دارند. این برنامه‌ها نه تنها به جذب گردشگر کمک می‌کنند بلکه باعث ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی برای مردم منطقه می‌شوند.

با حمایت و مدیریت هوشمندانه، بیابان لوت می‌تواند به قطبی مهم برای جذب گردشگر در ایران و منطقه تبدیل شود و سهم قابل توجهی در توسعه پایدار کشور ایفا کند.

برنامه‌ریزی و همکاری برای آینده‌ای پایدار

ثبت جهانی بیابان لوت فرصتی ارزشمند برای افزایش همکاری‌های علمی، فرهنگی و مدیریتی میان نهادهای مختلف فراهم کرده است. توسعه برنامه‌های مشترک بین دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، نهادهای دولتی و جوامع محلی، زمینه‌ساز موفقیت در حفاظت و معرفی این میراث طبیعی خواهد بود.

توجه به نقش مردم محلی، به ویژه زنان روستاهای اطراف، در توسعه پایدار بیابان لوت اهمیت زیادی دارد. آموزش و توانمندسازی این جوامع، تقویت صنایع‌دستی و ایجاد فرصت‌های اقتصادی از طریق گردشگری، از جمله محورهای اصلی برنامه‌های توسعه منطقه است.

افزون بر این، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در پایش محیط زیست، اطلاع‌رسانی و مدیریت گردشگری، می‌تواند تاثیرات مثبت قابل توجهی در حفظ اکوسیستم‌های بیابانی داشته باشد.

بیابان لوت با برخورداری از منابع طبیعی غنی و فرهنگی پویا، همواره فرصتی استثنایی برای رشد علمی، اقتصادی و اجتماعی ایران محسوب می‌شود. با برنامه‌ریزی مدون و حمایت‌های گسترده، آینده‌ای روشن و پایدار در انتظار این گنجینه طبیعی خواهد بود.

۲۷ تیرماه، سالروز ثبت جهانی بیابان لوت، یادآور اهمیت و ارزش‌های منحصر به فرد این اثر طبیعی است. این روز، فرصت مناسبی برای تجدید تعهد همه نهادها و افراد در جهت حفاظت، معرفی و توسعه پایدار بیابان لوت فراهم آورد.

منبع: ایسنا