بورس تهران در فاز جدید؛ سقوط سال ۹۹ تکرار می‌شود؟
معاملات این روز‌های بازار سهام مجددا تبدیل به سوژه داغ محافل عمومی و سایت‌های خبری شده‌است. رشد ماه‌های اخیر بورس تهران که منجر به شکست سقف‌ها و قله‌های تاریخی سال۹۹ شد، دوباره توجه اذهان عمومی را معطوف به مرز‌های بازار سهام کرده‌است.
نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در معاملات روز سه‌شنبه با جهش ۵۸/ ۱درصدی همراه شد تا کانال ۲میلیون و ۳۰۰هزار واحدی را نیز فتح کند. تکنیکالیست‌ها محدوده ۲میلیون و ۳۰۰هزار واحدی را برای شاخص کل، یک ناحیه مقاومتی تلقی می‌کردند؛ اما روز گذشته این کانال با قدرت شکسته شد.
به نظر می‌رسد با توجه به نسبت «قیمت به درآمد گذشته‌نگر بازار سهام» و «ارزش دلاری بازار»، شاخص وارد فاز جدید می‌شود و ادامه رشد بازار منوط به کاتالیزور‌های قدرتمندی مانند رشد قیمت‌های جهانی و دلار است.
معاملات این روز‌های بازار سهام مجددا تبدیل به سوژه داغ محافل عمومی و سایت‌های خبری شده‌است. رشد ماه‌های اخیر بورس تهران که منجر به شکست سقف‌ها و قله‌های تاریخی سال۹۹ شد، دوباره توجه اذهان عمومی را معطوف به مرز‌های بازار سهام کرده‌است.
معاملات سهام بعد از تجربه رشد افسارگسیخته و حبابی قیمت‌ها در سال۹۹، در دو سال‌بعد از آن گرفتار رخوت و رکود شد و جمع کثیری از تازه‌واردان به بازار عطای بازار سهام را به لقای آن بخشیدند. وخامت و پریشانی اوضاع و احوال بازار سرمایه به حدی بود که نماگر هم وزن که چهره و رخسار بازار را به نحو مطلوبی نمایش می‌دهد در سال۱۴۰۰ با افت ۸/ ۲۰درصدی همراه شد.
صعود اخیر بازار سهام سایه خاطرات تلخ ثبت شده در سال۹۹ را در اذهان سرمایه گذاران کمرنگ‌تر کرده و با ورود بازار به فاز شیدایی مجددا گروهی از مردم عادی که کمترین آشنایی را با بازار سهام دارند، آماده ورود به بازار و تزریق پول به گردونه معاملات سهام هستند.
در این اثنا مهم‌ترین سوالی که به ذهن افرادی که در مقطع کنونی خواهان ورود به بازار هستند متبادر می‌شود این است که آیا رشد بازار سهام ادامه دار خواهد بود یا قطار قیمت‌ها در بورس تهران به ناحیه اشباع قیمتی رسیده‌است؟
شاخص‌ها در آینه آمار
دماسنج‌های آماری بورس تهران در ادامه روند پرفروغ و درخشان خود در سال‌جاری به پیشروی خود در سطوح تاریخی ادامه دادند. نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در معاملات روز سه شنبه با جهش ۵۸/ ۱درصدی همراه شد تا کانال ۲میلیون و ۳۰۰هزار‌واحدی را نیز فتح کند. تکنیکالیست‌ها محدوده ۲میلیون و ۳۰۰هزار واحدی را برای شاخص‌کل یک ناحیه مقاومتی تلقی می‌کردند و باید دید که در روز‌های آتی، روند معاملات سهام به‌گونه‌ای پیش خواهد‌رفت که شاخص‌کل بتواند در بالای این محدوده تثبیت شود یا خیر.
به‌این‌ترتیب بازدهی شاخص‌کل بورس تهران از ابتدای سال‌جاری به ۶/ ۱۸درصد رسید. نماگر هم وزن نیز در روز گذشته توانست با صعود ۱۶/ ۲درصدی به محدوده ۷۵۶هزار و ۶۶۵واحدی برسد. در فرابورس نیز برای چهاردهمین روز متوالی شاهد افزایش ارتفاع نماگر اصلی بازار فرابورس بودیم تا شاخص‌کل فرابورس برای اولین‌بار در تاریخ وارد کانال ۲۹هزار‌واحدی شود.
تب داغ خرید سهام در کوچک‌تر‌های بازار
برای نهمین روز معاملاتی متوالی در بازار سهام شاهد عملکرد بهتر شاخص هم وزن در قیاس با شاخص‌کل بودیم. همان طور که در گزارش روز ۲۷فروردین «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان توفان بورس در آرامش دلار نیز اشاره شد؛ اولین دلیل استقبال از سهام کوچک بازار به دخالت‌های دولتی درسهم‌های بزرگ برمی‌گردد.
معمولا برای مقاصدی مانند شاخص سازی یا کنترل کلیت بازار سهام از نماد‌های بزرگ و شاخص‌ساز بازار که بر روی شاخص‌ها اثرگذاری قابل توجهی دارند استفاده می‌شود، بنابراین گروهی از سرمایه گذاران با اتکا بر همین قضیه، سعی می‌کنند از نماد‌های شاخص ساز دوری گزینند که این موضع سبب‌شده تا نماگر هم وزن نسبت به شاخص‌کل عملکرد بهتری ثبت کند.
دومین مورد هم به ریسک‌های سهام بزرگ بازار برمی‌گردد، با اینکه سایه ریسک‌های قانون‌گذاری در حوالی کلیه صنایع بورس تهران قدرت نمایی می‌کند، اما ریسک‌ها و خطراتی که پیرامون سهم‌های کوچک وجود دارد در قیاس با سهام بزرگ بازار کمتر است و همین موضوع دومین دلیل استقبال از سهام کوچک بازار است.
در ۱۶ روز معاملاتی که از سال‌جاری سپری شده‌است، فقط در دو روز عملکرد نماگر هم وزن نسبت به شاخص‌کل ضعیف‌تر بوده‌است و عملکرد مناسب نماد‌های کوچک‌تر بازار و در مقیاس کلی، بازدهی مناسب ثبت شده در کلیت بازار سبب‌شده تا در سال۱۴۰۲ نماگر هم وزن بازدهی فوق العاده ۲۹/ ۲۹درصدی را به‌ثبت برساند، درحالی‌که در همین مقطع شاخص‌کل رشد ۶۲/ ۱۸درصدی داشته است.
سناریو‌های آتی سهام
جاماندگی بورس تهران در مقایسه با تورم عمومی جامعه و سایر بازار‌های موازی در سال‌گذشته، سبب شد تا در زمانی‌که شعله انتظارات تورمی برافروخته‌تر از هر زمان دیگری بود، از اوایل اسفند سال‌قبل تقاضا برای خرید سهام روانه بورس تهران شود.
بازار در ادامه روند صعودی شکل گرفته در سال‌گذشته، در سال‌جاری نیز توانست عملکرد مناسبی در یک ماه ابتدایی سال‌به‌یادگار بگذارد و لقب بازار برنده را در یک‌سوم ابتدایی فصل بهار نصیب خود کند. همان‌طور که گفته شد با توجه به عقب ماندگی قیمت‌ها در بازار سهام، افزایش قیمت‌ها در کلیت بازار سهام توجیه منطقی و آماری داشت، اما با توجه به واقعیات و آمار‌های اقتصادی کشور در سطح کلان می‌توان گفت که بورس تهران اکنون به محدوده‌های منطقی قیمتی رسیده‌است و قطار قیمت‌ها در بازار سرمایه توانسته جاماندگی سال‌گذشته را جبران کند و خود را با واقعیات اقتصادی کشور تعدیل و همگام سازد، اما مهم‌ترین سوالی که در مقطع فعلی در اذهان سرمایه گذاران بالا و پایین می‌شود این است که روند صعودی فعلی تا چه زمانی ادامه دار خواهد بود؟
آیا شاخص‌کل به پایین‌تر از محدوده ۲میلیون‌واحدی بازخواهدگشت یا خیر؟ سوالاتی با این مضمون گوشه‌ای از پرسش‌هایی است که روزانه سرمایه گذاران در اندیشه رسیدن به پاسخ آن با انبوهی از سناریو‌ها در ذهن خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در پاسخ به سوالات مذکور می‌توان این‌چنین استنباط کرد که با بررسی متغیر‌هایی مانند نسبت قیمت به درآمد گذشته نگر بازار سهام و ارزش دلاری بازار به‌عنوان دو نمونه از متغیر‌های حباب سنج در کلیت بازار سهام می‌بینیم که کلیت بورس تهران در مقطع کنونی حبابی ندارد، اما ادامه رشد بازار از اینجا به بعد، نیازمند کاتالیزور‌ها و محرک‌های قدرتمندی است تا رشد قیمت‌ها در ادامه مسیر معاملاتی بازار سهام را توجیه کند. از جمله این عوامل می‌توان به رشد قیمت در بازار‌های جهانی، رشد قیمت دلار و تورم سال‌جاری اشاره کرد.
با توجه به چشم انداز کنونی اقتصاد کشور و روابط در سطح بین الملل، انتظار کاهش ارزش ریال و افزایش بهای اسکناس آمریکایی وجود دارد و با توجه به اینکه قیمت دلار هم بر روی درآمد‌های صادراتی شرکت‌های بورسی تاثیرگذار است، هم بر روی ارزش دارایی‌های ترازنامه‌ای شرکت‌ها اثر دارد و هم مردم را برای حفظ ارزش پول به تکاپو برای خرید دارایی در بازار‌های سرمایه‌گذاری می‌اندازد و بازار سهام نیز به‌عنوان یکی از بازار‌های سرمایه‌گذاری از محل این افزایش تقاضا منتفع خواهد شد.
با توجه به آمار‌های اقتصاد کلان کشور دلار امکان تثبیت در سطوح کمتر از ۴۰هزار‌تومان را ندارد و همین قیمت دلار برای حفظ شاخص‌کل بورس در بالای محدوده روانی و مهم ۲میلیون‌واحدی کفایت می‌کند و هر اندازه که دلار از محدوده‌های فعلی رشد کند بازار نیز خود را با دلار همگام خواهد کرد.
برای بورس تهران در سال‌جاری در ادامه سال‌روند روبه‌رشدی متصور است و در غیاب بازار جذاب سرمایه‌گذاری به‌نظر می‌رسد بورس تهران بتواند بعد از دو سال‌عنوان بهترین بازار سال۱۴۰۲ را نصیب خود کند.
منبع: دنیای اقتصاد
