استراتژی جدید و کشنده داعش

فرادید | ستیزه جویان داعش با از دست دادن قلمرو در سوریه و عراق، به دنبال راه‌اندازی جنگ‌های فرقه‌ای خونین در دیگر مناطق هستند.

به گزارش فرادید به نقل از گاردین، خلافت خود خوانده داعش توسط روسیه، سوریه، هواپیماهای آمریکا، نیروهای ایرانی و کرد و نیروهای برخاسته از دمشق و بغداد از میان رفت. بااینکه در سال 2017 شاهد ویرانی رویای داعش در تشکیلِ جامعه مطلوبش بودیم، اما سالْ با نشانه‌های شومی از تجدیدقوای بین‌المللی این گروه مرگبار علیه دشمنانش تمام شد.

پنجشنبه گذشته ده‌ها غیرنظامی در حمله انتحاری کشته شدند که مرکز فرهنگی شیعیان در کابل را هدف قرار داد. این حمله از آخرین توطئه‌های وابستگان داعش بود که نشان داد علیرغم تمام فشارها، از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردارند.

دو برادر که در حمله انتحاری کابل کشته شدند

بنا به گزارش خبرگزاری وابسته به داعش "اعماق"، سه انفجار در آن مجموعه صورت گرفت که یک خبرگزاری نیز در آن بود. سپس یک بمب‌گذار انتحاری خود را در میان جمعیت مرکز فرهنگی "تبیان" منفجر کرد. دست کم 40 نفر کشته و 90 تن مجروح شدند.

علیرغم تلاش‌های آمریکا و افغانستان برای ریشه‌کن کردن تهدیدهای ناشی از داعش و طالبان (به‌ویژه از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ)، باز هم این حملات ادامه دارند. حملاتی ازاین‌دست در پایتخت کابل که اخیراً شاهد افزایش تدابیر امنیتی و نظامی بوده، مردم و مقامات را از قابلیت بقای داعش حتی پس از شکست در سوریه و عراق، هراسان کرده است.

حتی آمریکا در ماه آوریل "مادر تمام بمب‌ها" را بر پایگاه داعش در افغانستان انداخت که نشانه جدیت مبارزه با این گروه بود. اما این تلاش‌های موفق با ریشه‌کن کردن داعش نشد. در ماه‌های اخیر متخصصان و کارشناسان به تلاشی موفق توسط یکی از وابسته‌های داعش برای ریشه دواندن در کابل اشاره کردند که ده‌ها تن از افراد محلی ازجمله کودکان را به خود جذب کرده‌اند.

در افغانستان داعش توانسته با امکانات کم ‌کارهای زیادی بکند. مثلاً این گروه در لیبی صدها جنگجوی ماهر داشت که جنگ عراق را تجربه کرده بودند و در پیروزی‌های 2014 داعش در سوریه نقش بسزایی داشتند، اما بخت و اقبالش طی دو سال گذشته تحلیل رفت.

اما برعکس، وابستگان داعش در افغانستان با اعضای طالبان که ریشه‌های عمیق‌تری در کشور دارند، مدام درگیر بودند. بااین‌حال موفق شدند حضور خود را عمیق‌تر کنند. ترتیب دادن حمله در پایتخت نشان می‌دهد که این گروه موفق شده از سازمانی خارجی به سازمانی محلی و داخلی تبدیل شود.

این حمله علاوه بر نشانه‌ای از استمرار حضور در افغانستان، عواقب ناشی از شکست خلافت داعش در عراق و سوریه را نشان می‌دهد. داعش در بیانیه‌ای که درباره حمله منتشر کرد، مدعی شد که آن مرکز فرهنگی از جانب ایران حمایت می‌شد. این بیانیه افزود: "این مرکز یکی از بزرگ‌ترین مراکز فعالیت شیعیان در افغانستان است. جوانان افغان به ایران فرستاده می‌شوند تا در تحت نظر روحانیون ایران آموزش ببینند."

داعش سعی کرده خود را مدافع سنی‌های منطقه جا بزند و کلمات بیانیه به‌گونه‌ای انتخاب‌شده بودند که انتقال‌دهنده این پیام باشند. پیش‌بینی می‌شود تمرکز اصلی داعش در سال‌های آینده بر موضوعات فرقه‌ای باشد. مسائل قومی و فرقه‌ای به آن‌ها کمک می‌کند تا "ایدئولوژی مجاوری" را از افغانستان به سوریه ارائه دهد. پیام داعش به پیروانش این است که قربانیان حمله اخیر سربازان بالقوه‌ای بودند که قرار بود در ارتش ایران مبارزه کنند.

مصری‌ها در مراسم خاک‌سپاری قربانیان حمله مسلحانه به کلیسای قاهره

داعش با ارائه خود به‌عنوان آخرین خط دفاعی علیه ایران، به مبارزاتش ریشه محلی می‌دهد، حتی بااینکه در گسترش خلافت جهانی شکست خورد. این موضوع اصلی تمرکز گروه از سال 2014 بوده است، اما اکنون هر روز بیشتر بر مسائل فرقه‌ای تمرکز می‌کند؛ نه‌تنها علیه شیعه‌ها، بلکه علیه مسیحیان و سایر اقلیت‌های مذهبی.

حمله داعش به ایران در ماه ژوئن نیز با همین هدف انجام شد. با این کار سعی دارد در عرصه‌ای وارد شود که حتی طالبان و القاعده نیز قدرت فعالیت در آن را نداشتند. در ماه اکتبر، بمب‌گذاران انتحاری گروه دست کم 57 نفر را در مسجد شیعیان کابل کشتند. تمرکز داعش بر مسائل فرقه‌ای حضورش در کشور و منطقه را نگران‌ کننده‌تر می‌کند. یک روز از حمله کابل، داعش مسئولیت تیراندازی در کلیسای قاهره را نیز بر عهده گرفت که حدود ده کشته برجای گذاشت.

نتیجه‌ای که از این حملات می‌توان گرفت این است که داعش هنوز هم می‌تواند مرگبار و خطرناک باشد. درواقع از دست دادن اراضی در عراق و سوریه ممکن است حملات در دیگر مناطق را تشدید کند، زیرا تروریست‌ها میدان نبرد را رها می‌کنند تا به گروه‌های وابسته در کشورهای دیگر بپیوندند. اخیراً گزارش‌هایی از جنگجویان فراری از خلافت منتشرشده است. اوایل ماه جاری خبرگزاری فرانسه گزارش داد که جنگجویان فرانسوی و الجزایری برای پیوستن به شاخه‌ای از داعش به افغانستان سفر کردند. الگوهای مشابهی در مصر و لیبی نیز گزارش شد. یکی از مقامات رسمی اتحادیه آفریقا این ماه هشدار داد که در سال 2014 شصت هزار نفر به سوریه سفر کردند که اکنون ممکن است به خانه بازگردند.

چنین جنگجویانی می‌توانند به شیوه‌ای بی‌سابقه شورش و حملات را در تمام منطقه و دیگر نقاط جهان پخش کنند. اغلب شاخه‌های فرعی داعش کوچک و ضعیف باقی ماندند. اما اکنون با بازگشت ستیزه جویان از سوریه و عراق به کشورهای خودشان، به صفوف این شاخه‌های فرعی می‌پیوندند. این گروه از اختلافات قومی تغذیه می‌کند تا مردم را علیه یکدیگر بشوراند. همچنین این اهداف باعث می‌شوند بتواند خود را در مقابله با القاعده و دیگر گروه‌های اسلام‌گرا قرار دهد.

داعش امیدوار است با این روش بتواند در میان کسانی نفوذ کند که با ایران دشمنی دارند. داعش به بهره‌برداری از اختلافات اجتماعی و رکود اقتصادی و سیاسی ادامه می‌دهد تا تجدیدقوا کرده و باری دیگر به پا خیزد.

منبع: گاردین

ترجمه فرادید