زادروز "وتو"
«وتو» امتیازی است که پنج عضو دایم شورای امنیت یعنی ایالات متحده آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و چین در اختیار دارند و براساس آن می‌توانند از تصویب هرگونه پیشنهادی در سازمان ملل متحد که آن را مغایر منافع خود می‌دانند جلوگیری کنند.
کد خبر :
۷۷۰۶۲
بازدید :
۱۰۵۱
هفتادوچهار سال پیش در چنین روزی، برابر شانزدهم فوریه ١٩٤٦ میلادی، نماینده اتحاد جماهیر شوروی در شورای امنیت سازمان ملل متحد، هنگام رأی‌گیری برای تصویب یک پیشنهاد دست خود را به نشانه مخالفت بالا برد تا نخستین استفاده از «حق وتو» در تاریخ سازمان ملل متحد رقم بخورد.
«وتو» امتیازی است که پنج عضو دایم شورای امنیت یعنی ایالات متحده آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و چین در اختیار دارند و براساس آن می‌توانند از تصویب هرگونه پیشنهادی در سازمان ملل متحد که آن را مغایر منافع خود می‌دانند جلوگیری کنند.
Veto واژه‌ای لاتین به معنای «من منع می‌کنم» است که نخستین بار در روم باستان و مجالس سنای این امپراتوری مورد استفاده قرار گرفت. اما تاریخچه این حق یا درواقع «امتیاز ویژه» به کنفرانس یالتا در‌سال ١٩٤٥ میلادی بر می‌گردد که نمایندگان قدرت‌های پیروز در جنگ جهانی دوم یعنی اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا و انگلستان با هم برای گنجاندن آن در منشور سازمان ملل متحد به توافق رسیدند.
هنوز هستند کسانی که موافقت جهان با اعطای این حق مضاعف به دولت‌های فوق را بر نتابیده و کم‌کاری کشور‌های موسس سازمان ملل متحد در این زمینه را نکوهش می‌کنند؛ اما آن‌هایی که تاریخ معاصر را عمیق‌تر خوانده‌اند خوب می‌دانند که اگر آن زمان «حق وتو» به رسمیت شناخته نمی‌شد، اصولاً امروز چیزی با عنوان «سازمان ملل متحد» هم وجود نمی‌داشت، چه آنکه قدرت‌های برتر و پیروز جنگ جهانی تشکیل یک مجمع جهانی بدون در نظر گرفتن حقی خاص برای آن‌ها را بی‌فایده و فاقد ارزش می‌دانستند.
تاکنون روسیه (اتحاد جماهیر شوروی) ١١٥ بار، ایالات متحده آمریکا ٨١ بار، انگلستان ٢٩ بار، فرانسه ١٦ بار و چین ١٥ بار از این حق استفاده کرده‌اند. «وتو» در جلسات شورای امنیت سازمان ملل متحد معنا می‌یابد و در رأی‌گیری‌های مجمع عمومی این سازمان کاربرد ندارد. همچنین استفاده از این حق فقط با دادن رأی مخالف است که کارکرد پیدا می‌کند و دادن رأی ممتنع یا غیبت نماینده یکی از این پنج کشور در جلسات رأی‌گیری شورای امنیت «وتو» تلقی نمی‌شود.
یک‌سال پیش با قطعی شدن خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، فرانسه عنوان تنها کشور دارای حق وتو در این اتحادیه را به دست آورد و شاید درست به همین دلیل آلمانی‌ها با ارایه یک پیشنهاد خواستار انتقال حق وتوی فرانسه به اتحادیه اروپا شدند.
پیشنهادی که واکنش سرد فرانسه را در پی داشت، هرچند پاریس در اقدامی دیپلماتیک و تعارف‌گونه متعهد شد برای عضویت دایم اتحادیه اروپا در شورای امنیت سازمان ملل متحد و گرفتن حق وتو برای آن تلاش کند.
۰
