چرا پیدا شدن دوبارۀ این «پلاتیپوس» دانشمندان را شگفت زده کرد؟
این حیوان اولین بار در سال ۲۰۰۰، زمانی که سنش یک سال تخمین زده شده بود، برچسب‌گذاری شد و سال گذشته دوباره زنده در طبیعت مشاهده شد.
فرادید| وقتی جِف ویلیامز در نوامبر سال ۲۰۰۰ یک پلاتیپوس نر یک‌ساله را پیدا کرد و آن را به عنوان بخشی از یک تحقیق برچسب‌گذاری کرد، احتمالاً اصلاً تصور نمی‌کرد آن حیوان را دوباره ببیند.
به گزارش فرادید، اما بیش از دو دهه بعد، در همان سیستم رودخانه‌ای در حومه ملبورن استرالیا، دانشمندان یک بار دیگر همان پلاتیپوس را پیدا کردند. نخستین بار وقتی ویلیامز این موجود را بررسی کرده بود، دیدار دوباره او غیرممکن به نظر می‌رسید، آن هم بعد از ۲۴ سال! این پلاتیپوس حالا مسن‌ترین پلاتیپوسی است که تاکنون در طبیعت ثبت شده است.
ویلیامز، زیست‌شناس موسسه «حفاظت از پلاتیپوس استرالیا» می‌گوید: «سن این پلاتیپوس فراتر از تمام انتظارات ماست. یافتن دوباره این حیوان که هنوز هم مانند همان سال سرحال است، واقعاً عجیب است.»
پیش از این، مسن‌ترین پلاتیپوس وحشی ثبت‌شده، یک ماده‌ی ۲۱ساله بود که در نیو ساوث ولز کشف شد. پلاتیپوس به طور معمول در طبیعت فقط بین ۱۰ تا ۱۲ سال زندگی می‌کند.
پلاتیپوس‌های وحشی برای بقاء خود با چالش‌هایی مانند تغییرات آب و هوایی، سیل، از دست دادن زیستگاه و آلودگی مواجه هستند. این پستانداران تخمگذار باید با شکارچیانی مانند شاهین، عقاب، شیطان تاسمانی، مارها و دینگوها مبارزه کنند. اما در طول فصل جفت‌گیری، پلاتیپوس‌های نر بدترین دشمنان خودشان هستند. آن‌ها با استفاده از خارهای سمی، به رقیبان هم‌نوع خود بر سر جفت‌های ماده حمله می‌کنند (هرچند این کار کشنده به نظر نمی‌رسد).
این ترکیب تهدیدها و عوامل استرس‌زا، کشف چنین پلاتیپوسی مسنی را بیش از پیش غیرعادی می‌کند. در مطالعه‌ای که هفته گذشته در مجله «پستاندارشناسی استرالیا» منتشر شد، ویلیامز و سایر محققان طول عمر این حیوان و همچنین دیگر پلاتی‌پوس‌هایی را که در اسارت پیر شده‌اند، توصیف کردند.
زیستگاه بی‌سابقه این پلاتیپوس؛ نهر کوچک و دورافتاده‌ی مانبالک، از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۷، تنها میزبان ۱۲ تا ۲۹ عدد پلاتیپوس در آب‌های خود بوده است. نسبت جمعیت نر به ماده تقریباً یک به یک است، یعنی رقابت فصل جفت‌گیری چندان سخت نیست و کانال باریک نهر هم کار شکارچیان را سخت می‌کند.
این زیستگاه کاملا ایده‌آل به نظر می‌رسد، با این حال، این حیوان سالخورده همچنان با ناملایماتی روبرو بوده است. این پلاتیپوس از خشکسالی هزاره جان سالم به در برده که آبراه‌های جنوب شرقی استرالیا را از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ خشک کرد و سیل‌های جدی به بار آورد.
ملودی سرنا، زیست‌شناس حفاظت از محیط زیست و نویسنده اصلی این مطالعه می‌گوید: «سال ۲۰۰۷ بررسی‌های زیادی آنجا انجام دادیم که تأیید کرد جمعیت آن‌ها عملاً تولیدمثل نمی‌کنند، چون عرضه غذا بسیار ضعیف است.»
ویلیامز می‌گوید: «در ۲۴ سالگی، این پلاتیپوس که در این مطالعه نام نر 01F6-03FF را روی آن گذاشتند، تا حدودی شبیه آن‌هایی که در اسارت زندگی می‌کنند پیر شده است، یعنی یک زندگی به دور از استرس داشته است.»
سن ۹ عضو این گونه که از دوران جوانی در اسارت بزرگ شده‌اند (چهار نر و پنج ماده) از ۲۰ سال گذشته است. از نوامبر سال ۲۰۲۳، مسن‌ترین نر ۲۵ساله و مسن‌ترین ماده، ۳۰ساله است.
اگر برچسب اصلی پلاتیپوس نر نبود، دانشمندان نمی‌توانستند سن دقیق آن را تخمین بزنند. پلاتیپوس‌های جوان با افزایش سن تغییرات فیزیکی بیشتری نشان می‌دهند، اما بزرگسالان تا حد زیادی شبیه به هم هستند.
پلاتیپوس‌ها به عنوان گونه‌های «تقریباً در معرض خطر» فهرست شده‌اند و کمتر از ۳۰۰ هزار عدد از آن‌ها در جهان باقی مانده است. این پلاتیپوس رکوردشکن نشان داد این گونه‌ها حتی با وقوع خشکسالی و سیل قادر به ادامه حیات هستند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
