۷ جت جنگنده برتر ساخت اروپا؛ از Dassault Mirage III تا Eurofighter Typhoon

بعد از مبارزه در چندین جنگ در کنار هم، بالاخره کشور‌های اروپایی توانستند یک اتحادیه تشکیل دهند. گام منطقی بعدی نیز همکاری در زمینه تحقیقات و توسعه نظامی بود. از زمان تشکیل اتحادیه اروپا بود که پروژه‌های نظامی مختلفی از این اتحادیه بیرون آمد که به تولید جت‌های جنگنده متعددی منجر شد.

جت‌های جنگنده بخشی کلیدی از نیروی هوایی هستند، زیرا امنیت و حفاظتی که نیرو‌های زمینی به آن نیاز دارند را تامین می‌کنند. این جنگنده‌ها که عمدتاً برای نبرد هوا به هوا در مقابل نیروی هوایی دشمن طراحی شده اند، اصلی‌ترین هدف تاکتیکی شان خلق برتری هوایی به منظور حفاظت از حریم هوایی کشور در مقابل تهدیدات است.

یک جت جنگنده در واقع هواپیمایی بال ثابت مورد استفاده نیرو‌های نظامی است که اصولاً برای مانور نبرد هوایی در مقابل هواپیما‌های دشمن ساخته شده است. علاوه بر قابلیت کلیدی قدرت آتش، این پرنده نظامی نمایانگر عملکرد با سرعت بالا و قدرت مانور است در شرایطی که برتری هوایی را در فضای آسمانی یک کشور ایجاد می‌کند.

بدست آوردن برتری هوایی که منجر به پیروزی شود به فاکتور‌های متعددی مانند مهارت خلبان، استراتژی‌های انجام شده توسط جنگنده و تعداد و عملکرد جت‌های جنگنده وابسته است. از این رو همه چیز با تکنولوژی که خلبان در اختیار دارد شروع می‌شود. وقتی پای نبرد‌های هوایی به میان می‌آید، جنگنده‌های آمریکایی همواره پیشگام بوده اند. اما علیرغم کمتر شناخته شدن در مقایسه با همتایان آمریکایی شان، جت‌های جنگنده اروپایی نیز در زمینه کارآیی، توانمندی و عملکرد بسیار قابل توجه هستند.

بیش از جنگ جهانی اول، کشور‌هایی که اکنون عضو ناتو هستند عمدتاً به صورت مستقل و مجزا ارتش هایشان را توسعه می‌دادند. آلمان در بین جنگ جهانی اول و دوم سرمایه گذاری عظیمی در نیروی هوایی خود موسوم به لوفت وافه انجام داد، اما این روز‌ها توسعه صنعت نظامی یک امر اشتراکی بین کشور‌های عضو اتحادیه اروپاست.

در سال‌های اخیر، اسپانیا در همکاری با فرانسه و آلمان توانسته نسل جدیدی از هواپیما‌های جنگی را ساخته و در کل توان دفاعی اروپا به شدت افزایش یافته است. پروژه جدید و بزرگ دیگری نیز بین سه کشور وجود دارد که هدف آن تکمیل جنگنده‌ای است که تا سال ۲۰۴۰ جایگزین دو جنگنده افسانه‌ای میان وزن اروپایی تایفون و رافال خواهد شد. اما در این مطلب می‌خواهیم شما را با ۷ فروند از بهترین جت‌های جنگنده اروپایی آشنا کنیم.

۱- Dassault Mirage III

جت جنگنده Dassault Mirage III یک هواپیمای رهگیر و اولین جت جنگنده ساخت اروپای غربی است که در پرواز افقی از سرعت ۲ ماخ عبور کرد. موفق‌ترین نسخه هواپیما‌های خانواده میراژ اولین پروازش را در ۱۷ نوامبر ۱۹۵۶ انجام داد. این جنگنده معمولاً با انواع مختلفی از سلاح‌های مخصوص درگیری هوا به زمین یا موشک‌های هوا به هوای کوتاه برد R.۵۵۰ Magic مجهز می‌شد. این جنگنده بمب افکن تک موتوره تک سرنشینه دارای رادار Cyrano با قابلیت‌های هوا به زمین اضافی است که سیستم مسیریابی مستقل را مدیریت کرده و امکان حمله در ارتفاع پایین را ممکن می‌سازد.

همچنین این جنگنده دارای تجهیزات مسیریابی پیشرفته، یک سیستم مسیریابی هوایی تاکتیکی و یک رادار دوپلر است. حداکثر سرعت جنگنده The Mirage III در ارتفاع ۳۹،۰۰۰ پایی به ۱،۲۷۰ گره دریایی (۲،۳۵۰ کیلومتر بر ساعت) می‌رسید و برد عملیاتی آن نیز ۶۵۰ مایل دریایی (۱،۲۰۴ کیلومتر) بود. این جنگنده از یک موتور توربوجت پس سوز SNECMA Atar ۰۹C و یک موتور راکت سوخت مایع SEPR ۸۴۱ استفاده می‌کرد.

۲- SEPECAT Jaguar

جنگنده SEPECAT Jaguar از لحاظ فنی یک جنگنده تهاجمی است، اما به خاطر موفقیتش شایسته داشتن جایی در این فهرست است. این جنگنده حاصل پروژه‌ای مشترک بین نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا و نیروی هوایی فرانسه بود. در اروپا، Jaguar از سال ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۵ در فرانسه و تا سال ۲۰۰۷ در بریتانیا در سرویس بود. این هواپیما به کشور‌های زیادی از خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی صادر شد. در مجموع ۵۴۳ فروند از این جنگنده ساخته شده و هنوز هم تعدادی از آن‌ها در نیروی هوایی هند در سرویس هستند. در اروپا، جنگنده SEPECAT Jaguar با جنگنده‌های Eurofighter Typhoon, Panavia Tornado و Dassault Rafale جایگزین شد.

۳- Panavia Tornado

جنگنده Panavia Tornado یک جنگنده چندمنظوره و تهاجمی با بال چرخشی است که توسط سه کشور قدرتمند اروپایی ایتالیا، بریتانیا و آلمان غربی ساخته شده بود. این جنگنده اولین پرواز خود را در ۱۴ آگوست ۱۹۷۴ انجام داده و در سال ۱۹۷۹ وارد سرویس شد. در کل سه نسخه عمده از Tornado ساخته شد: جنگنده بمب افکن Tornado IDS (تهاجمی/بازدارنده)، Tornado ECR (مخصوص سرکوب سیستم‌های دفاع هوایی دشمن که آن را به یک جنگنده مخصوص جنگ الکترونیک با قابلیت انجام ماموریت‌های جاسوسی تبدیل می‌کرد) و Tornado ADV که نسخه مناسب دفاع هوایی بوده و نقش رهگیر را داشت. این جنگنده چندمنظوره با بال‌های چرخشی متغیر طراحی شده بود تا بهترین عملکرد را به عنوان یک جنگنده تهاجمی سوپرسونیک با ارتفاع پروازی کم داشته باشد.

این جنگنده دارای کابینی با دو صندلی در کنار هم، سیستم نمایش اطلاعات راداری پیشرفته Tornado (TARDIS) و یک سیستم هدایت پرواز و پرواز خودکار (AFDS) است. جنگنده تورنادو به توپ چرخان Mauser Bk-۲۷، موشک‌های هوا به هوای AIM-۹ Sidewinder یا AIM-۱۳۲ ASRAAM، موشک AGM-۶۵ Maverick, Brimstone یا Strom Shadow و موشک ضد تشعشع ALARM مجهز بود. حداکثر سرعت این جنگنده ۱،۳۰۰ گره دریایی (۲،۴۰۵ کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع ۳۰،۰۰۰ پایی بود. برد عملیاتی آن ۷۵۰ مایل دریایی (۱،۳۹۰ کیلومتر) و برد پروازی آن ۲،۱۰۰ مایل دریایی (۳،۸۹۰ کیلومتر) بود. این جنگنده می‌توانست تا ارتفاع ۵۰،۰۰۰ پایی پرواز کند.

۴- Dassault Mirage ۲۰۰۰

جنگنده Dassault Mirage ۲۰۰۰ یک جنگنده چندمنظوره نسل چهارمی است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسعه یافت. این جت جنگنده فرانسوی توسط کمپانی Dassault Aviation به عنوان جایگزینی برای Mirage III ساخته شد. نمونه اول این جنگنده اولین پروازش را در ۱۰ مارس ۱۹۷۸ انجام داد و از سال ۱۹۸۴ در سرویس نیروی هوایی فرانسه بوده است. Mirage ۲۰۰۰ دارای ساختار بال مثلثی است تا از لحاظ حمل سوخت بهترین شرایط را داشته و اولین هواپیمای ساخت کمپانی فرانسوی Dassault است که در ساخت آن از تکنولوژی کنترلی پرواز با سیم استفاده شده است. همچنین این جنگنده دارای سیستم کنترل HOTAS یا همان کنترل جوی استیکی، نمایشگر روی سر و صفحات نمایش CRT در کابین خلبان است.

جت جنگنده فرانسوی برای حمل انواعی از موشک‌ها مانند موشک‌های هوا به هوای MBDA MICA IR/RF, Matra R۵۵۰ Magic-II و Super ۵۳۰D و همچنین موشک‌های هوا به سطح Am.۳۹ Exocet طراحی شده است. سرعت حداکثر این جت جنگنده ۱،۲۶۱ گره دریایی (۲،۳۳۵ کیلومتر بر ساعت) در ارتفاع بالا و ۶۰۰ گره دریایی (۱،۱۱۱ کیلومتر بر ساعت) در سطح آب است. Mirage ۲۰۰۰ می‌تواند تا ارتفاع ۵۵،۹۷۰ پایی پرواز کند و برد عملیاتی آن ۸۵۰ مایل دریایی (۱،۵۷۳ کیلومتر) است.

۵- Dassault Rafale

جنگنده Dassault Rafale یک جنگنده چندمنظوره است که توسط کمپانی فرانسوی Dassault Aviation توسعه یافته است. توسعه این جنگنده در اواخر دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و اولین نسخه آن در ۴ جولای ۱۹۸۶ به پرواز درآمد. این جنگنده برای نشان دادن برتری هوایی، بازدارندگی هوایی، عملیات شناسایی هوایی، پشتیبانی هوایی در مسافت نزدیک، نبرد ضدسطحی و نبرد‌های هسته‌ای طراحی شده است. Rafale دارای بدنه کاملاً بهینه سازی شده با بال‌های مثلثی و بالچه‌های با فاصله اندک است که برای عملکرد هوایی در هنگام نبرد اهمیت بالایی دارند.

همچنین این جنگنده از سنسور‌های هوشمند و مجزای توانمند متعدد، ترکیب داده‌های چندسنسوری، سلاح‌های بسیار پیشرفته مختلف، قدرت پشتیبانی پذیری داخلی و آمادگی عملیاتی و هزینه عملیاتی پایین سود می‌برد. این جت جنگنده می‌تواند در ارتفاع ۵۰،۰۰۰ پایی با حداکثر سرعت ۱،۰۳۲ گره دریایی (۱،۹۱۰ کیلومتر بر ساعت) پرواز کند. برد جنگی آن ۱،۰۰۰ مایل دریایی (۱،۸۵۲ کیلومتر) در عملیات‌های نفوذی با سه موشک ضد تانک، دو موشک SCALP EG یا موشک کروز برد بلند عمومی و دو موشک MICA یا رهگیری، درگیری یا دفاع از خود است.

۶- Saab JAS ۳۹ Gripen

Saab JAS ۳۹ Gripen d یک جت جنگنده سبک چندمنظوره سوئدی ساخت کمپانی Saab Group است. مطالعات مربوط به توسعه هواپیمای جنگی که بتواند همزمان نقش جنگنده، تهاجمی و شناسایی هوایی را داشته باشد در سال ۱۹۷۹ آغاز شد. اولین نمونه از این هواپیما در ۹ دسامبر ۱۹۸۸ به پرواز درآمد و در سال ۱۹۹۶ وارد سرویس نیروی هوایی سوئد شد. نمونه‌های جدیدتر برای کشور‌های عضو ناتو ساخته شده و دارای کابین خلبان کاملاً دیجیتال، ارتباط شبکه‌های از طریق لینک داده‌ای چند فرکانسی، یک بسته نمایش الکترونیکی پیشرفته Saab Avitronics EP-۱۷، رادار پالس-دوپلر PS-۰۵/A و سیستم شناسایی دوست یا دشمن TSC ۲۰۰۰ است.

همچنین این جنگنده سوئدی به یک توپ چرخان Mauser BK-۲۷، راکت، موشک و بمب مجهز است. JAS ۳۹ Gripen می‌تواند تا حداکثر سرعت ۱،۳۳۰ گره دریایی (۲،۴۶۰ کیلومتر بر ساعت) پرواز کند. برد عملیاتی و پروازی آن به ترتیب ۸۱۰ مایل دریایی (۱،۵۰۰ کیلومتر) و ۲،۲۰۰ مایل دریایی (۴،۰۷۵ کیلومتر) است. این جنگنده چند منظوره می‌تواند تا ارتفاع ۵۲،۰۰۰ پایی پرواز کند.

۷- Eurofighter Typhoon

Eurofighter Typhoon یک هواپیمای چند منظوره است که توسعه آن در سال ۱۹۸۳ آغاز شده و بزرگ‌ترین محصول ساخت چند کشور است. نمونه اولین این هواپیما در ۲۷ مارس ۱۹۹۴ به پرواز درآمد و در سپتامبر ۱۹۹۸ نام Typhoon برای آن انتخاب شد. این جنگنده که در زمان خود پیشرفته‌ترین جت جنگنده چندمنظوره نسل جدید جهان بود از توانایی‌های همزمان شلیک موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین برخوردار است. Typhoon جنگنده‌ای با چابکی بسیار بالاست که از ثبات آن نشأت می‌گیرد، هواپیمایی که به طور ویژه برای داشتن بهترین عملکرد در سرعت‌های پایین و سوپرسونیک طراحی شده است.

این جنگنده دارای چهار سیستم کنترل پرواز با سیم، سیستم Defensive Aids Sub و سلاح‌هایی مانند توپ چرخان Mauser BK-۲۷، موشک هوای هوا به هوا و هوا به سطح و همچنین بمب است. حداکثر سرعت این جنگنده اروپایی ۱،۳۴۷ گره دریایی (۲،۴۹۲ کیلومتر بر ساعت) بوده و تا ارتفاع ۶۵،۰۰۰ می‌تواند پرواز کند. برد عملیاتی آن ۷۵۰ مایل دریایی (۱،۳۹۰ کیلومتر) با ۱۰ دقیقه قابلیت پرسه زنی و حمله زمینی یا ۱۰۰ مایل دریایی (۱۸۵ کیلومتر) با ۳ ساعت پشتیبانی و نبرد هوایی است.

منبع: روزیاتو