احتمال وجود اقیانوس و نشانه‌های حیات در یک سیارۀ فراخورشیدی
آژانس فضایی آمریکا اعلام کرد یافتن دی متیل سولفید در سیارۀ K۲-۱۸ b که فقط توسط حیات روی زمین تولید می‌شود، هنوز تایید نشده است اما محتمل است.
فرادید| دانشمندان ناسا از وجود یک اقیانوس آب احتمالی کمیاب در یک سیاره فراخورشیدی غول‌پیکر و همچنین نشانه‌ای شیمیایی از حیات بالقوه در آن خبر داده‌اند.
به گزارش فرادید، این کشف که «خیره‌کننده» توصیف شده، توسط تلسکوپ جیمز وب در فاصله ۱۲۰ سال نوری از زمین و بر اساس مطالعات قبلیِ این ناحیه از فضا با استفاده از تلسکوپ‌های هابِل و کِپلِر انجام شده است.
محققان این سیاره‌ی فراخورشیدی را K۲-۱۸ b نامگذاری کرده‌اند، نامی غیرقابل توجه برای چیزی با چنین اهمیت بالقوه‌ای. ناسا در توصیف این سیاره می‌گوید: «جرمی تقریباً ۹ برابر جرم زمین، یک سیاره فراخورشیدی هایسینی (مرکب از دو واژه هیدروژن و اقیانوس)، سیاره‌ای که پتانسیل داشتن جوی غنی از هیدروژن و سطحی پوشیده از اقیانوس را دارد.»
تلسکوپ جیمز وب قبل از پرتاب به فضا
آژانس فضایی گفت مشاهداتش از ترکیب شیمیایی جو سیاره، حاکی از احتمال وجود یک جهان اقیانوسی است. فراوانی متان و دی اکسید کربن و کمبود آمونیاک، این فرضیه را تأیید می‌کند که شاید اقیانوس آبی زیر جوی غنی از هیدروژن در K۲-۱۸ b وجود داشته باشد.
اما آژانس به احتمال قابل توجه‌تری در یافتن بالقوه‌ی مولکولی به نام دی متیل سولفید (DMS) اشاره کرد که روی زمین فقط در نتیجه‌ی وجود حیات تولید می‌شود.
در بیانیه مطبوعاتی ناسا آمده است: «بخش عمده‌ای از DMS در جو زمین از فیتوپلانکتون در محیط‌های دریایی ساطع می‌شود.»
با این حال، وجود DMS هنوز تأیید نشده است و به بررسی بیشتر نیاز دارد. نیکو مادوسودهان، ستاره‌شناس دانشگاه کمبریج و نویسنده ارشد پژوهش ناسا، می‌گوید: «مشاهدات آینده جیمز وب باید بتواند تأیید کند که آیا DMS واقعاً در جو K۲-۱۸ b در سطوح قابل‌توجه وجود دارد یا خیر.»
این نخستین بار نیست که ناسا نشانه‌هایی از وجود آب را در سیارات دیگر پیدا می‌کند. بخار آب قبلاً در سیاره فراخورشیدی HAT-P-11b کشف شده بود که سیاره‌ای کوچک و تقریباً به اندازه نپتون است.
دانشمندان از این کشف هیجان‌زده هستند، اگرچه هشدار می‌دهند که این کشف لزوماً به این معنا نیست که این سیاره توانایی پشتیبانی از حیات را دارد.
مادهوسودان می‌گوید: «یافته‌های ما بر اهمیت در نظر گرفتن محیط‌های قابل‌سکونت متنوع در جستجوی حیات در جاهای دیگر تأکید دارد.»
«از دید سنتی، جستجوی حیات در سیارات فراخورشیدی اساساً روی سیارات صخره‌ای کوچک‌تر متمرکز شده است، اما سودمندی جهان‌های هایسینی بزرگ‌تر به شکل قابل‌توجه برای مشاهدات جوی بیشتر است.»
این سیاره فراخورشیدی که دور ستاره کوتوله K۲-۱۸ می‌چرخد، با شعاع ۲.۶ برابری زمین، در منطقه‌ای قرار دارد که ناسا آن را منطقه قابل‌سکونت می‌نامد، منطقه‌ای در اطراف یک ستاره که ممکن است سیاراتی با آب مایع در آن حضور داشته باشند.
ناسا می‌گوید فضای داخلی آن احتمالاً شامل پوشش بزرگی از یخ پرفشار شبیه نپتون است، اما احتمالاً دارای اتمسفر غنی از هیدروژن نازک‌تر و سطح اقیانوسی است. پیش‌بینی می‌شود جهان‌های هایسینی دارای اقیانوس‌هایی از آب باشند، اما ممکن است در K۲-۱۸ b اقیانوس بیش از حد گرم و در نتیجه، قابل سکونت نباشد.
وجود این سیاره نخستین بار توسط ماموریت K۲ ناسا در سال ۲۰۱۵ کشف شد، اما فناوری بهبودیافته‌ی وب (Webb) نسبت به تلسکوپ‌های قبلی امکان تجزیه و تحلیل دقیق‌تری را فراهم کرد و نشان داد که این سیاره می‌تواند یک جهان اقیانوسی باشد. دانشمندان توانستند بخش کوچکی از نور ستاره را حین عبور از جو سیاره فراخورشیدی مطالعه کنند.
مادهوسودان می‌گوید: «این نتیجه تنها به دلیل طول موج گسترده و حساسیت بی‌سابقه‌ی وب (Webb) امکان‌پذیر بود که تشخیص قوی ویژگی‌های طیفی را تنها با دو گذر امکان‌پذیر کرد».
ناسا نخستین سالگرد بهره‌برداری از تلسکوپ فضایی وب (Webb) را ماه جولای با انتشار تصویر کلوزآپ «بی سابقه» از نزدیکترین منطقه‌ی ستاره‌ساز به زمین جشن گرفت.
این تلسکوپ فضایی در کمتر از یک سال، به انسان‌ها این امکان را داد که بیشتر از همیشه به سرآغازهای جهان بنگرند و از جهان‌های دوردست و ساختارهای اسرارآمیزی که آن‌ها را احاطه کرده، تصاویری با وضوح بالا تهیه کنند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
