تصاویر؛ فهرست قدرتمندترین هلیکوپترهای اروپایی

فرادید| طراحی و تولید بالگردهای نظامی چندمنظوره یکی از پیچیده‌ترین و پراهمیت‌ترین عرصه‌های فناوری دفاعی در عصر مدرن است. این پرنده‌های چابک و قدرتمند نه تنها ستون فقرات پشتیبانی هوایی نیروهای زمینی محسوب می‌شوند، بلکه با قابلیت‌های متنوع‌شان در حمل نیرو، اجرای آتش پشتیبانی، عملیات نجات، گشت‌زنی و شناسایی، نقش حیاتی در میدان‌های نبرد ایفا می‌کنند.

به گزارش فرادید؛ در میان ده‌ها مدل مختلفی که طی دهه‌های گذشته طراحی شده‌اند، برخی از آن‌ها با بهره‌گیری از نوآوری‌های فنی، قدرت مانور بالا، بقاپذیری مثال‌زدنی و تطبیق‌پذیری در شرایط جغرافیایی و اقلیمی دشوار، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در تاریخ نظامی و ذهن مخاطبان به‌دست آورند.

1. Eurocopter Tiger 

Eurocopter Tiger یکی از پیشرفته‌ترین هلیکوپترهای تهاجمی ساخت اروپا است که توسط شرکت Airbus Helicopters طراحی و تولید شده و از سال ۲۰۰۳ وارد خدمت شده است. این بالگرد دو موتوره و چهار پره، نخستین هلیکوپتر کاملاً کامپوزیتی اروپاست که با فناوری‌هایی چون کابین دیجیتال، طراحی پنهان‌کار و چابکی بالا، برای بقا در میدان نبرد طراحی شده است.

Tiger در ابتدا برای مقابله با تهدید زرهی شوروی در دوران جنگ سرد توسعه یافت، اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به یک پلتفرم تهاجمی چندمنظوره تبدیل شد. مدل‌های مختلف آن مانند HAP، HAD و UHT برای مأموریت‌های متنوعی از پشتیبانی هوایی تا شناسایی مسلح استفاده می‌شوند و تاکنون در عملیات‌هایی در افغانستان، لیبی و مالی حضور داشته‌اند.

 2. NH90 

هلیکوپتر NHIndustries NH90 یک بالگرد چندمنظوره نظامی متوسط اروپایی با دو موتور و طراحی کاملاً پیشرفته است که برای پاسخ به نیازهای ناتو در عملیات زمینی و دریایی توسعه یافت. این بالگرد نخستین هلیکوپتر تولیدی است که از سامانه کنترل پرواز تماماً دیجیتال (fly-by-wire) بهره می‌برد و در ساخت آن به طور گسترده از مواد کامپوزیتی استفاده شده است.

NH90 در دو نسخه اصلی تولید می‌شود: نسخه TTH برای حمل‌ونقل تاکتیکی زمینی و نسخه NFH برای عملیات دریایی مانند جست‌وجو و نجات دریایی و جنگ ضدزیردریایی. اگرچه ویژگی‌های فناورانه بالایی دارد، NH90 با مشکلات فنی، هزینه عملیاتی بالا، و دشواری‌های نگهداری روبرو بوده است، به طوری‌که برخی کشورها چون نروژ و استرالیا برنامه استفاده از آن را متوقف کرده‌اند. با این حال، این بالگرد همچنان در بیش از دوازده کشور در حال خدمت است و با اجرای برنامه‌های بهبود، ارتقا و توسعه نقش‌ها، تلاش‌هایی برای افزایش کارایی و عمر مفید آن در جریان است.

3. AW149 

هلیکوپتر AgustaWestland AW149 که اکنون تحت برند لئوناردو تولید می‌شود، یک بالگرد نظامی چندمنظوره با ظرفیت متوسط است که طراحی آن از پایه برای کاربردهای نظامی آغاز شد. این بالگرد نخستین بار در نمایشگاه هوایی فارنبرو ۲۰۰۶ معرفی شد و پرواز اولیه خود را در سال ۲۰۰۹ انجام داد. با بهره‌گیری از بدنه بزرگ‌تر و موتورهای قدرتمندتر نسبت به مدل AW139، توان حمل بار و فضای داخلی بیشتری دارد.

گواهی پرواز نظامی آن در سال ۲۰۱۴ صادر شد و از آن زمان وارد خدمت در ارتش کشورهای مصر و تایلند شده است. همچنین، لهستان با سفارش ۳۲ فروند و راه‌اندازی خط تولید داخلی در کارخانه PZL-Świdnik، به تولیدکننده این بالگرد نیز تبدیل شده است. در کنار این موارد، مقدونیه شمالی نیز سفارش‌هایی ثبت کرده و بریتانیا نیز AW149 را برای جایگزینی بالگردهای Puma در نظر دارد. اگرچه AW149 در برخی رقابت‌های بین‌المللی، مانند برنامه بالگرد چندمنظوره ترکیه، موفق به برنده شدن نشد، اما همچنان به عنوان گزینه‌ای مدرن و مقاوم با توان فرود اضطراری بالا و کاربردهای متنوع در عملیات نظامی و امدادی در حال توسعه و بازاریابی است.

4. T129 ATAK 

بالگرد TAI/AgustaWestland T129 ATAK یک بالگرد تهاجمی دوموتوره، دوسرنشینه و چندمنظوره است که بر اساس پلتفرم Agusta A129 Mangusta و با مشارکت شرکت ترکیه‌ای Turkish Aerospace Industries (TAI) و شرکت ایتالیایی Leonardo توسعه یافت. این بالگرد برای انجام مأموریت‌های شناسایی مسلحانه و عملیات تهاجمی در شرایط آب‌وهوایی سخت، ارتفاعات بالا و زمین‌های ناهموار، در شب و روز طراحی شده است.

ترکیه در قالب برنامه ATAK برای پاسخ به نیازهای نیروهای مسلح خود در سال ۲۰۰۷ قراردادی به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار برای تولید مشترک این بالگرد با آگوستا وستلند امضا کرد. در قالب این همکاری، سامانه‌های تسلیحاتی، رایانه مأموریتی، اویونیک بومی و سیستم‌های محافظتی توسط ترکیه طراحی و تولید شد و همچنین موتور LHTEC تحت لیسانس در داخل تولید می‌شد. با این حال، به دلیل موانع صادراتی ناشی از وجود قطعات آمریکایی، ترکیه توسعه موتور بومی TS1400 را آغاز کرد.

پرواز اولیه این بالگرد در سال ۲۰۰۹ انجام شد و تحویل نخستین نمونه‌های سری T129A در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت. این بالگرد اکنون در خدمت نیروهای زمینی ارتش و ژاندارمری ترکیه است و با قیمت تقریبی ۵۰ میلیون دلار به عنوان یکی از شاخص‌ترین محصولات بومی‌سازی شده دفاعی ترکیه شناخته می‌شود.

5. Mi-17V-5 

بالگرد Mi-17V-5 (با نام داخلی Mi-8MTV-5) یکی از پیشرفته‌ترین بالگردهای ترابری نظامی در خانواده Mi-8/17 است که توسط شرکت Kazan Helicopters، زیرمجموعه Russian Helicopters تولید می‌شود. این بالگرد برای جابه‌جایی محموله‌ها درون کابین یا به‌صورت آویزان طراحی شده و همچنین در مأموریت‌هایی نظیر جابه‌جایی نیرو و تجهیزات، پشتیبانی آتش، اسکورت کاروان، گشت‌زنی و جست‌وجو و نجات (SAR) به کار می‌رود.

Mi-17V-5 از بدنه بالگرد Mi-8 بهره می‌برد، اما با کابینی بزرگ‌تر، اویونیک مدرن، سیستم‌های دفاعی پیشرفته و توان حمل ۳۶ سرباز مسلح یا ۴,۵۰۰ کیلوگرم بار، قابلیت عملیات در شرایط اقلیمی متنوع از جمله مناطق کویری، استوایی و دریایی را دارد. این بالگرد تاکنون توسط کشورهای مختلفی از جمله هند، افغانستان، روسیه و بلاروس خریداری شده است؛ تنها نیروی هوایی هند بیش از ۲۲۰ فروند از آن را تحویل گرفته و در سال ۲۰۱۹ یک مرکز تعمیرات اساسی برای آن تأسیس کرده است.

کابین دیجیتال با نمایشگرهای چندمنظوره، رادار هواشناسی، سامانه خلبان خودکار و تجهیزات دید در شب، پرواز را برای خدمه آسان‌تر می‌کند. قدرت مانور و بقاپذیری Mi-17V-5 نیز با موتورهای قدرتمند VK-2500 و سیستم‌های ضد موشک مادون قرمز، سامانه‌های اخلال‌گر، زره کابین و باک‌های سوخت خود-بسته به سطح بالایی ارتقا یافته و این بالگرد را به گزینه‌ای کارآمد برای محیط‌های پرخطر و میدان‌های نبرد تبدیل کرده است.