تصاویر؛ جنگنده «F-15EX» یا «سوخو 35 اس»؛ کدام قدرتمندتر است؟

فرادید| برتری در آسمان، یکی از عوامل تعیین‌کننده در راهبردهای نظامی مدرن به شمار می‌آید؛ جایی که فناوری، سرعت، قدرت آتش و چابکی در نبردهای هوایی سرنوشت‌ساز می‌شوند. در میان قدرت‌های نظامی جهان، ایالات متحده و روسیه طی دهه‌های اخیر همواره کوشیده‌اند با توسعه جنگنده‌هایی پیشرفته‌تر، توازن قدرت را به‌نفع خود تغییر دهند.

به گزارش فرادید، در این رقابت دیرینه، دو هواگرد مدرن بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته‌اند: F-15EX Eagle II، به‌عنوان جدیدترین نسخه از خانواده افسانه‌ای F-15، و Su-35S Flanker-E، پیشرفته‌ترین عضو خانواده سوخو-۲۷ روسی. هر دو هواپیما در کلاس جنگنده‌های نسل 4++ قرار دارند، اما رویکردهای متفاوتی در طراحی، مأموریت‌پذیری و تاکتیک‌های نبرد را دنبال می‌کنند.

در تیرماه ۲۰۲۵، حضور F-15EX در رزمایش گستردهٔ Resolute Force Pacific در ژاپن، توجه ناظران نظامی را دوباره به مقایسه این دو هواگرد معطوف کرد. همزمان، سوخو-۳۵ همچنان در عملیات‌های واقعی، از سوریه تا اوکراین، نقش پررنگی ایفا می‌کند.

F-15EX Eagle II

جنگندهٔ F-15 در دهه ۱۹۷۰ به‌عنوان نماد برتری هوایی ایالات متحده متولد شد و به‌سرعت جایگاه خود را در میان برترین هواگردهای رزمی جهان تثبیت کرد. نسخهٔ جدید این جنگنده، موسوم به F-15EX Eagle II، با بهره‌گیری از فناوری‌های به‌روز، بار دیگر در صف مقدم نیروی هوایی آمریکا قرار گرفته است.

اولین پرواز این هواپیما در سال ۲۰۲۱ انجام شد و از سال ۲۰۲۴ رسماً وارد خدمت عملیاتی شد. با بیش از ۱۰۰ پیروزی هوایی تأییدشده بدون هیچ شکست، خانوادهٔ F-15 رکوردی بی‌نظیر از خود بر جای گذاشته است. نسخهٔ EX، نه تنها این میراث را حفظ کرده، بلکه با تجهیز به رادار قدرتمند AESA APG-82، سامانهٔ جنگ الکترونیک EPAWSS و توانایی حمل ترکیبی از موشک‌های دوربرد و هوشمند، به سطحی تازه از توان عملیاتی دست یافته است.

F-15EX توان حمل ۱۲ فروند موشک AIM-120D با برد حدود ۱۶۰ کیلومتر را دارد، سرعتی بالغ بر ۲.۵ ماخ ثبت می‌کند، و با ظرفیت حمل بیش از ۲۳٬۰۰۰ پوند مهمات، یکی از سنگین‌بارترین جنگنده‌های تاکتیکی جهان به‌شمار می‌رود. همچنین این جنگنده توانایی هدایت و هماهنگی با پهپادهای رزمی CCA را داراست که در نبردهای آینده، نقشی کلیدی ایفا خواهد کرد.

در رزمایش Resolute Force Pacific 2025، که در ژاپن و با حضور بیش از ۳۰۰ هواگرد برگزار شد، F-15EX به‌عنوان یکی از ستون‌های عملیات مشترک ایالات متحده و متحدان آسیایی‌اش مورد استفاده قرار گرفت. حضور این هواپیما در پایگاه کادنا و عملکرد آن در این رزمایش، بار دیگر نشان داد که «عقاب» آمریکایی همچنان آمادهٔ پرواز در پیچیده‌ترین میادین نبرد است.

Su-35S Flanker-E

سوخو 35حاصل سال‌ها توسعه و ارتقای پلتفرم موفق Su-27 Flanker است که از دههٔ ۲۰۰۰ توسط روسیه معرفی شد. این هواپیما در ناتو با لقب Super Flanker شناخته می‌شود و به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های نسل 4++ روسی، در چندین عملیات نظامی واقعی از جمله سوریه و اوکراین، توانایی‌های خود را به‌نمایش گذاشته است.

Su-35S مجهز به رادار Irbis-E با توانایی کشف اهداف تا برد ۴۰۰ کیلومتر است. برخلاف F-15EX که بر فناوری‌های راداری و الکترونیکی پیشرفته تمرکز دارد، سوخو-۳۵ با استفاده از سامانهٔ IRST برای ردیابی حرارتی در بردهای نزدیک‌تر، قابلیت‌های پنهان‌کارانه در کشف اهداف را داراست.

از نظر تسلیحات، این جنگنده می‌تواند موشک‌های R-77 و R-37M با بردهایی تا ۴۰۰ کیلومتر را حمل کند. اما نقطهٔ تمایز کلیدی آن، موتورهای AL-41F1S با نازل‌های بردار رانش است که امکان انجام مانورهای فوق‌پیشرفته‌ای همچون مانور «کبری» و «کولبیت» را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا سوخو-۳۵ در نبردهای نزدیک، برتری قابل‌توجهی در مانورپذیری از خود نشان دهد.

با توجه به تجربه‌های میدانی این جنگنده در عملیات واقعی و عملکرد آن در محیط‌های جنگی متراکم و چندسویه، می‌توان Su-35S را نمونه‌ای از جنگنده‌ای دانست که برای چالاکی، انعطاف‌پذیری و ضربه‌زنی سریع طراحی شده است.

مقایسه فنی دو جنگنده روسی و آمریکایی

در این بخش، به بررسی دقیق ویژگی‌های فنی دو جنگندهٔ افسانه‌ای F-15EX و Su-35S پرداخته می‌شود. هرکدام از این هواپیماها توانمندی‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را برای سناریوهای مختلف جنگی مناسب می‌سازد. در این مقایسه، به تحلیل مشخصات رادار و آویونیک، تسلیحات، مانورپذیری و دوام عملیاتی هرکدام خواهیم پرداخت.

1. رادار و آویونیک

F-15EX:

رادار پیشرفتهٔ AESA APG-82 به‌کار رفته در F-15EX از نوع Active Electronically Scanned Array است که قدرت بالایی در ردیابی و شناسایی اهداف، حتی در شرایط دشوار پارازیت‌های الکترونیکی دارد. این رادار می‌تواند به‌طور هم‌زمان چندین هدف را ردیابی کرده و قابلیت مقاومتی بسیار بالا در برابر پارازیت‌ها و اقدامات جنگ الکترونیک دشمن دارد. همچنین سیستم EPAWSS (Enhanced Electronic Warfare System) به F-15EX این امکان را می‌دهد که در برابر تهدیدات الکترونیکی به‌طور مستقل واکنش نشان دهد.

Su-35S:

رادار Irbis-E که در سوخو-۳۵S به‌کار رفته، یکی از رادارهای قدرتمند جهان است و برد آن به ۴۰۰ کیلومتر می‌رسد. این رادار توانایی کشف اهداف با ابعاد کوچک را نیز دارا است و در کنار سیستم IRST (Infrared Search and Track)، توانایی ردیابی اهداف در شرایط پنهان‌کاری و در بردهای نزدیک‌تر را فراهم می‌آورد. با این حال، این رادار برخلاف F-15EX، از فناوری AESA بهره نمی‌برد که موجب محدودیت‌هایی در مقابله با پارازیت‌ها و عملیات‌های پیچیده‌تر می‌شود.

 F-15EX در شرایط جنگ شبکه‌محور و در برابر تهدیدات الکترونیکی مزیت‌های بیشتری دارد، در حالی که Su-35S در برد راداری و قابلیت ردیابی مادون‌قرمز برتری پیدا می‌کند.

2. تسلیحات

F-15EX:

F-15EX قادر است تا ۱۲ موشک AIM-120D را حمل کند که بردی بالغ بر ۱۶۰ کیلومتر دارند. این جنگنده همچنین قابلیت حمل موشک‌های مافوق صوت و تسلیحات هوشمند دیگر را دارا است. سیستم هدایت و هماهنگی با پهپادهای CCA این جنگنده را قادر می‌سازد که به‌طور هم‌زمان چندین تهدید را مدیریت کرده و با سرعت بیشتری به عملیات بپردازد.

Su-35S:

Su-35S توانایی حمل موشک‌های دوربرد مانند R-77 و R-37M را دارد که بردهای آن‌ها به ۴۰۰ کیلومتر می‌رسد. این موشک‌ها قابلیت هدف‌گیری در شرایط پیچیده و هدف‌های متحرک با سرعت بالا را دارند. علاوه بر این، سوخو-۳۵S دارای تنوع گسترده‌ای در تسلیحات هوایی است که شامل موشک‌های R-73 و موشک‌های Kh-31 برای حمله به اهداف سطحی نیز می‌شود.

 در زمینهٔ حمل تسلیحات سنگین و تنوع در تجهیزات، F-15EX مزیت بیشتری دارد. اما Su-35S با برد موشک‌های بیشتر، می‌تواند در نبردهای دوربرد و برای هدف‌گیری تهدیدات از راه دور برتری کسب کند.

3. مانورپذیری

F-15EX:

F-15EX از سیستم پرواز با سیم Fly-by-wire بهره می‌برد که کنترل دقیق‌تری را در پروازهای سریع و پیچیده فراهم می‌کند. با این حال، این جنگنده به‌طور کلی طراحی سنتی‌تری دارد و نسبت به سوخو-۳۵ در انجام مانورهای پیچیده‌تر در آسمان محدودتر است.

Su-35S:

Su-35S با استفاده از موتورهای AL-41F1S و نازل‌های بردار رانش، توانایی انجام مانورهای پیچیده‌ای مانند کبری و کولبیت را داراست که آن را در نبردهای نزدیک و شرایط چالشی بسیار مؤثر می‌کند. این توانایی‌ها باعث می‌شود که سوخو-۳۵S در انجام مانورهای سریع و پیچیده در آسمان برتری ویژه‌ای داشته باشد.

 در زمینهٔ مانورپذیری، Su-35S با قابلیت انجام مانورهای پیشرفته‌ای مانند کبری و کولبیت، به‌وضوح نسبت به F-15EX برتری دارد.

4. دوام و برد عملیاتی

F-15EX:

برد عملیاتی F-15EX به حدود ۴۵۰۰ کیلومتر می‌رسد که آن را برای عملیات‌های دوربرد، به‌ویژه در مناطق وسیع مانند اقیانوس آرام، بسیار مناسب می‌سازد. این جنگنده همچنین با ظرفیت سوخت اضافی و قابلیت انجام عملیات در مدت زمان طولانی، انعطاف‌پذیری بالایی در مأموریت‌های استراتژیک دارد.

Su-35S:

برد عملیاتی Su-35S به ۳۶۰۰ کیلومتر می‌رسد، که برای مأموریت‌های کوتاه‌مدت و در مناطقی با فاصله‌های کمتر مناسب‌تر است. این جنگنده به دلیل مانورپذیری بالا و توانایی انجام عملیات در شرایط چالش‌برانگیز، معمولاً در عملیات‌های نزدیک‌تر و سریع‌تر به کار می‌رود.

نتیجه: F-15EX با برد عملیاتی بیشتر، برای ماموریت‌های استراتژیک و دوربرد گزینهٔ بهتری است، در حالی که Su-35S برای عملیات‌های منطقه‌ای و مأموریت‌های با برد کوتاه‌تر و سریع‌تر مناسب‌تر است.

کاربرد عملی

پس از تحلیل ویژگی‌های فنی هر یک از این جنگنده‌ها، اکنون به بررسی عملکردشان در شرایط عملیاتی واقعی خواهیم پرداخت. این بخش به ما کمک می‌کند تا ببینیم در میدان نبرد یا رزمایش‌ها، این دو هواپیما چطور عمل می‌کنند و کدام‌یک برای سناریوهای خاص برتری دارد.

F-15EX: جنگنده‌ای برای میدان‌های دوربرد و شبکه‌محور

F-15EX به‌طور خاص برای عملیات‌های دوربرد و در محیط‌های پیچیده و استراتژیک طراحی شده است. این جنگنده در رزمایش Resolute Force Pacific 2025 که در ماه جولای ۲۰۲۵ برگزار شد، به نمایش گذاشته شد و عملکرد آن در این رزمایش نشان‌دهندهٔ توانایی‌های فوق‌العاده آن در شرایط عملیاتی واقعی بود. در این رزمایش، F-15EX به‌طور مؤثر با ۳۰۰ هواپیما و چندین کشور متحد مانند ژاپن و کره جنوبی همکاری داشت و در مواجهه با تهدیدات پیچیده در اقیانوس آرام، توانست هماهنگی بالا و پاسخگویی سریع را در برابر تهدیدات مختلف از خود نشان دهد.

این جنگنده با توانایی حمل ۱۲ موشک AIM-120D و قابلیت‌های پیشرفته EPAWSS و AESA, می‌تواند در برابر تهدیدات پیچیده به‌طور مؤثر عمل کند. همچنین، این هواپیما قابلیت شگرفی در عملیات‌های جنگ شبکه‌محور دارد و می‌تواند با استفاده از فناوری‌های جدید، اطلاعات حساس را به‌سرعت دریافت و ارسال کند و در شرایطی که جنگ‌ها به سرعت به‌سمت سیستم‌های مبتنی بر اطلاعات می‌روند، F-15EX گزینه‌ای بسیار مناسب است.

Su-35S: شکارچی‌ای برای نبردهای نزدیک و سریع

در سوی دیگر، Su-35S که با نام "سوپر فلنکر" در دنیا شناخته می‌شود، در عملیات‌های جنگی مانند سوریه و اوکراین به‌طور مؤثر عمل کرده است. در سوریه، سوخو-۳۵S نقش اصلی در رهگیری و نابودی اهداف هوایی دشمن داشت و در برخورد با تهدیدات هوایی از نزدیک، توانست عملکرد فوق‌العاده‌ای از خود نشان دهد. با سیستم IRST برای ردیابی اهداف به‌ویژه در بردهای نزدیک و منظره آیرودینامیکی که به آن امکان انجام مانورهای پیشرفته‌ای همچون کبری و کولبیت را می‌دهد، Su-35S یک شکارچی تمام عیار در نبردهای هوایی نزدیک است.

Su-35S به دلیل توانایی بالای مانور در نبردهای هوایی نزدیک، می‌تواند در برخورد با جنگنده‌هایی که می‌خواهند در فاصله‌های کوتاه به او حمله کنند، شانس بیشتری داشته باشد. این هواپیما در مواجهه با تهدیدات سطحی و همچنین دشمنان با سرعت بالا، از برتری قابل توجهی برخوردار است.

در بررسی کلی، می‌توان گفت که F-15EX برای مأموریت‌های دوربرد و شبکه‌محور که به هماهنگی گسترده و همکاری با متحدان نیاز دارد، گزینه‌ای مناسب‌تر است. عملکرد این جنگنده در رزمایش‌ها و توانایی‌های آن در برابر تهدیدات پیچیده و شبکه‌محور، آن را به یک ابزار قدرتمند برای عملیات‌های استراتژیک تبدیل می‌کند.

اما Su-35S برای نبردهای نزدیک و چالاکی هوایی مناسب‌تر است. این جنگنده با توانایی‌های مانور فوق‌العاده و تسلیحات دوربرد خود، می‌تواند در مقابل تهدیدات هوایی بسیار سریع واکنش نشان دهد و به‌ویژه در شرایطی که باید به سرعت به اهداف نزدیک حمله کند، از برتری بالایی برخوردار است.