«پولشویی» در دنیای هنر چگونه اتفاق می‌افتد؟
آثار هنری مدت‌هاست که به عنوان راه‌های ایده‌آل پولشویی قاچاقچیان شناخته می‌شوند. اما آیا منطقی در این کار وجود دارد؟
فرادید| دنیای هنر معمولاً جای کسانی است که می‌خواهند به‌طور «ناشناس» آثاری هنری را با «قیمت بالا» بخرند و از این گذشته، در این صنعت معاملات نقدی بزرگ «مجاز» است. پس طبیعی است که برای کسانی که به دنبال پولشویی هستند، هیچ کجا شرایطی جذاب‌تر از این ندارد.
به گزارش فرادید، به نظر می‌رسد موارد زیادی وجود دارد که در آن‌ها، هنر در پولشویی نقش داشته است. در نظر بگیرید وقتی دولت مکزیک در اوایل دهه ۲۰۱۰ قانونی را تصویب کرد مبنی بر این که به اطلاعات بیشتری در مورد خریداران نیاز دارد و اینکه چقدر پول نقد برای خرید یک اثر هنری تک مجاز است، بازار دچار بحران شد، چون فروش در کمتر از یک سال ۷۰ درصد کاهش یافت. بسیاری بر این باور بودند که دلیل این رکورد کارتل‌های قاچاق مکزیکی هستند که قبلاً بزرگترین خریداران این بازار بودند.
بندر آزاد ژنو، جایی که در آن آثار هنری ارزشمند را می‌توان در خارج از کشور برای جلوگیری از مالیات واردات نگهداری کرد
اما دقیقا چگونه می‌توان در دنیای هنر پولشویی کرد؟ Globe and Mail گزارش می‌دهد که برخی از موارد بسیار بی‌پرده و رک و راست هستند. فرض کنید شخصی ۱۰ میلیون دلار موجودی دارد. این فرد می‌تواند یک اثر پیکاسو را در یک حراجی مثلاً در ژنو بخرد و فوراً نقاشی را به انباری در «بندر آزاد» یا یک فضای ذخیره‌سازی با امنیت بالا نزدیک فرودگاه منتقل کند. سپس می‌تواند این نقاشی را به‌صورت ناشناس بدون این حتی یک اینچ جابجا شود بفروشد و خریدار جدید می‌تواند آن را از همان بندر آزاد تحویل بگیرد. ناگهان، خریدار اصلی که تبدیل به فروشنده شده، از آنچه که یک معامله تجاری مشروع تلقی میشود، صاحب پول میشود. اِکونومیست سال ۲۰۱۳ تخمین زد که بندر آزاد ژنو ممکن است «۱۰۰ میلیارد دلار» آثار هنری ایالات متحده را در خود جای داده باشد.
هانبال، ژان میشل باسکیت
اما موارد دیگر پیچیده‌ترند. برای مثال، آنچه در مورد نقاشی «هانیبال» اثر ژان میشل باسکیت اتفاق افتاد از این جنس بود؛ اثری که ارزش آن ۸ میلیون دلار برآورد شده بود. این اثر توسط پولشوی برزیلی و بانکدار سابق، اِدمار فریرا به ایالات متحده قاچاق شد. این نقاشی از برزیل، از راه هلند، با فاکتورهای حمل و نقل جعلی که ارزش محتویات محموله را فقط ۱۰۰ دلار ثبت کرده بود، به ایالات متحده رسید. احتمالاً فریرا برای فروش نقاشی عازم آمریکا بود.
غیر از این، مورد تروریسم بین‌المللی را هم داریم، جایی که باندهایی مانند داعش به پولشویی آثار باستانی فرهنگی معروفند. در حالی که بسیاری از مناطق تحت‌کنترل داعش در حال حاضر پس گرفته شده‌اند، گزارش شده که این باند هنوز میلیون‌ها دلار و احتمالاً صدها میلیون دلار را به لطف تجارت قوی عتیقه در اختیار دارد.
سال ۲۰۱۷، وال اِستریت ژورنال یک مقاله طولانی منتشر کرد که گزارش می‌داد داعش دقیقا چگونه این آثار را به درآمد تبدیل می‌کند. این روند با نظارت نیروهای وابسته به داعش بر گروه‌های حفاری محلی در عراق و در سوریه آغاز میشود. اگر یک شی باارزش پیدا شود، حفار آن را با قیمت تخفیف‌خورده به مقامات داعش می‌فروشد. این کالاها به واسطه‌های مستقل فروخته می‌شوند که شیء را به خارج از کشور به کشورهای مرزی مانند لبنان و ترکیه قاچاق می‌کنند. در نهایت کالاها به انبارهایی در اروپا راه پیدا می‌کنند تا یک خریدار غربی آن‌ها را بخرد. در اصل، این فرآیندی است که طی آن، غول خرده‌فروشی Hobby Lobby مستقر در اوکلاهما سیتی، آثار عراقی را برای موزه Bible می‌خرید. اگرچه نمیتوان گفت آیا این اشیاء منشأ مرتبط با داعش دارند یا خیر، اما فقدان مستندات و مقررات در این دنیای نامطمئن به این معناست که هر چیزی ممکن است.
لوح خط میخی خریداری شده برای موزه Bible که توسط وزارت دادگستری ایالات متحده ضبط شده است
با این حال، همه موافق نیستند که پولشویی در دنیای هنر به همان اندازه که ادعا میشود رایج است. این بحث در سال‌های اخیر در ایالات متحده مطرح شده و عامل آن نماینده کنگره ایالات متحده، لوک مِسر بود که پیشنهاد افزودن آثار هنری را به عنوان قسمت الحاقی قانون رازداری بانکی (BSA) پیشنهاد کرد. زمانی که مسر الحاقیه به BSA را پیشنهاد کرد، بسیاری استدلال کردند که در حال حاضر هم مقرراتی وجود دارد که انجام فعالیت‌های متقلبانه را دشوار می‌کند. آن‌ها همچنین استدلال کردند که مجموعه‌های هنری و موزه‌ها باید برای ردیابی هر خرید مدارک اضافی پر کنند، همان‌طور که مقررات مکزیک توانست تجارت هنر در آن کشور را محدود کند.
در سمپوزیوم مؤسسه فناوری مد در سال ۲۰۱۸، مأمور ویژه سابق وزارت امنیت داخلی، جیمز مَک‌اندرو، استدلال کرد: «هیچ دلال یا مجموعه‌دار هنری به دلیل پولشویی از طریق هنر محکوم نشده است.»
اما بسیاری دیگر با ادعای مَک‌اندرو مخالف هستند و به نظر می‌رسد شواهد زیادی برخلاف ادعای او وجود دارد. توماس کرایست، از اعضای هیئت‌مدیره مؤسسه حاکمیت بازل، یک سازمان غیرانتفاعی سوئیسی که این موضوع را بررسی کرده، سال ۲۰۱۷ به نیویورک تایمز گفت: «بازار هنر یک زمین بازی ایده‌آل برای پولشویی است. ما باید خواستار شفافیت واضح باشیم: پول را از کجا آورده‌اید و به کجا می‌رود؟»
مترجم: زهرا ذوالقدر
