(تصاویر) مروری برهفت نقش به یادماندنی رضا بیک‌ایمانوردی؛ کج کلاه خان

سال 1340 و در اثر یک اتفاق، ساموئل خاچیکیان با پسر جوانی روبه رو می‌شود که هیکل ورزیده و چهره سینمایی دارد. پسری که به دلیل اصالت پدر که به باکوی آذربایجان می‌رسید بر زبان انگلیسی تسلط داشت و کارمند سفارت آمریکا در ایران شده بود.

رضا بیک‌ایمان‌وردی، در رده قهرمانی در رشته کشتی‌کج فعالیت داشت و به دعوت خاچیکیان در یک سکانس کوتاه فیلمی به نام «فریاد نیمه شب» حضور پیدا کرد. اما نه خودش و نه کارگردانی که کاشف او بود، حتی فکرش را هم نمی‌کردند که روزی بیک‌ایمان‌وردی، تبدیل به یک پدیده در سینمای ایران شود.

او رکورد بازی در 17 فیلم در طول یک سال در 1356 را در کارنامه‌اش دارد. رکوردی که احتمالا هیچ‌وقت توسط هیچ‌ بازیگری شکسته نخواهد شد. همچنین تیپ و نوع دیالوگ‌گویی که او در سینمای فیلمفارسی با شخصیت کمدی ساخت، از تیپ‌های ماندگاری است که بعد از او بارها توسط بازیگران دیگر بازنمایش شد. اما بازیگری تنها کاری نبود که او انجام می‌داد. ورود بدل‌کاران به سینمای ایران و طراحی سکانس‌های اکشن همراه با زد و خورد، از کارهای مهمی که توسط او انجام شد. رضا بیک‌ایمان‌وردی در روزگاری که فیلم‌های بدنه سینمای ایران و بازیگرانش چندان از مرزهای کشور خارج نمی‌شد، در 5 فیلم از سینمای ترکیه و یک فیلم از سینمای ایتالیا نقش‌آفرینی کرد.

بیک‌ایمان‌وردی با بازی در حدود 100 فیلم، در سال 1357 مجبور به کناره‌گیری از سینما شد. اما شخصیت‌هایی که او آنها را به تصویر کشید، در ذهن اکثر ایرانی‌ها محبوب و ماندگار شدند و انتخاب بهترین‌ها از میان آنها کار چندان آسانی نیست.

گدایان تهران | مهندس | محمدعلی فردین | 1345

«گدایان تهران» یکی از فیلم‌های دهه چهلی بیک ایمانوردری است.

5 سال از ورورد بیک‌ایمان‌وردی به سینما گذشته بود و او سال بسیار پرکاری را در 1345 پشت سر می‌گذاشت. پیشنهاد حضور در فیلم «گدایان تهران» ساخته فردین، موقعیت خوبی برای این بازیگر فراهم می‌کرد. او در این فیلم نقش مهندس یکی از دوستان صمیمی حسین خوش‌دست با بازی فردین را برعهده دارد. حسین، دوستانش را مامور می‌کند تا به زندگی زنی گل‌،روش و فقیر رسیدگی کنند تا اوضاع بهتری پیدا کنند. بیک‌ایمان‌وردی در یک نقش مکمل در این فیلم در صحنه‌هایی که با رقیب عشقی حسین گلاویز می‌شود و نوع بازی پر از اکتش، در کنار فردین، پوران و ظهوری به چشم می‌آید. «گدایان تهران» در واقع کپی ایرانی فیلم مشهور «معجزه سیب» آمریکایی بود و توانست نظر مخاطب عام را به خود جلب کند. این اتفاق بیک‌ایمان‌وردی را هم بیشتر به مخاطب معرفی کرد.

چرخ فلک | رضا سوتی | صابر رهبر | 1346

«چرخ فلک» یکی دیگر از همکاری موفق بیک و فردین است.

پس از «گدایان تهران»، رضا بیک‌ایمان‌وردی از دایره دوستان شخصیت اصلی به بازی در نقش دوست صمیمی شخصیت اصلی فیلم ارتقا پیدا می‌کند. «چرخ و فلک» فردین و بیک‌ایمان‌وردی را در قالب دو دوست صمیم نشان می‌دهد که از کارهای خلاف خود پیشمان هستند و دیگر نمیخواهند با قاچاقی‌ها کار کنند. این همراهی و تقابل تنگاتنگ فردین و بیک‌ایمان‌وردی، آن دو را به یک زوج محبوب سینمایی در آن‌ سال‌ها تبدیل می‌کند. فردین پیش از این در «گنج قارون» این زوج‌سازی را با ظهوری انجام داده بود، اما »چرخ و فلک» که براساس فیلم «آواره» سینمای هند ساخته شده بود، فرصتی برای ایمان‌وردی بود تا به بازیگری نقش اصلی نزدیک شود.

پهلوان مفرد | فتاح | امان منطقی | 1350

«پهلوان مفرد» از کارهای متفاوت و البته پر مخاطب کارنامه بیک‌ایمانوردی است.

یکی از پرکارترین سال‌های فعالیت بیک‌ایمان‌وردی سال 1350 با بازی در 12 فیلم است. اتفاقا 4 اثر مهم کارنامه او هم در همین سال ساخته شد. «پهلوان مفرد» یکی از متفاوت‌ترین آثاری است که بیک‌ایمان‌وردی در آن حضور داشت. یک فیلم نمادین درباره حق‌طلبی و مبارزه که امان منطقی آن را به عنوان اولین فیلم‌سینمایی بلند خود ساخت. این فیلم داستان یک پهلوان سرشناس و شاگردش فتاح است. قصه در زمان و مکانی نامعلوم می‌گذرد و کنایه‌ای به قصه رستم و سهراب هم دارد. فتاح با بازی بیک‌ایمان‌وردی یک شاگرد و مرید پهلوان بزرگ شهر است که به خاطر یک سوتفاهم تبدیل به دشمن او می‌شود. فیلم دو نقطه قوت دارد و آن ارجاعات نمادین و بازی ملک‌مطیعی در نقش مفرد و ایمان‌وردی در نقش فتاح است. این فیلم باعث شد ایمان‌وردی از فیلم‌های کمدی و فیلمفارسی فاصله بگیرد و در یک درام تاریخی نقش تاثیرگذار را به نمایش بگذارد. 

حیدر | حیدر | فریدون ژورک | 1350

شاید از نظر کیفی «حیدر» فیلم متفاوتی در کارنامه رضا بیک‌ایمان‌وردی نباشد، چون داستان آن براساس همان فرمول همیشگی انتقام و جاهلی پیش می‌رود. اما این فیلم از این منظر در میان آثار ایمان‌وردی مهم است که یکی از فیلم‌ها با حضور او در نقش اصلی است. او در این فیلم در کنار ستاره مطرح آن سال‌ها یعنی فروزان قرار گرفته و هر دو برای انتقام از فردی به نام رحمت در تلاش هستند. این همراهی باعث به وجود آمدن یک رابطه احساسی میان این دو شخصیت می‌شود. ایمان‌وردی در این فیلم علاوه بر حفظ وجه مردانگی و جاهلیتش ضعف در برابر عشق را هم باید توامان در کاارکتر به نمایش می‌گذاشت. بازی او و فروزان در کنار هم مهم‌ترین نقطه قوت فیلم «حیدر» است.

ایوب | طاهر | فریدون ژورک | 1350

بیک ایمانوردی در فیلم «ایوب» در کنار فردین نقش متفاوتی را تجربه می‌کند.

طاهر و ایوب دو برادرند که داستان عشقی و ناموسی طاهر، باعث می‌شود که ایوب برای جلوگیری از آبروریزی برادرش را به شهر دیگری بفرستد. «ایوب» فیلمی جاهلی در ادامه استقبال از ساخت آثاری مانند «قیصر» است. فیلمی که بیشتر از آنکه قصه کلیشه‌اش مورد توجه باشد، بازی محمدعلی فردین و رضا بیک‌ایمان‌وردی در کنار به عنوان دو برادر مورد استقبال قرار می‌گیرد. طاهر در انتهای فیلم قربانی می‌شود و این پایان برای ایمان‌وردی که همیشه نقش قهرمان و برنده قصه‌ها را داشت، اتفاق متفاوتی را رقم می‌زند. زوج فردین و بیک‌ایمان‌وردی در این فیلم هم از اتفاقات ماندگار آثار اینچنینی است.

فاتحین صحرا | چترباز ارتش | محمد زرین‌دست | 1350

بیک ایمانوردی در فیلم «فاتحین صحرا» با وجیستا همبازی بود.

نقش متفاوت دیگر از بیک‌ایمان‌وردی در سال 1350، در فیلم «فاتحین صحرا» رقم خورد. فیلمی که داستانی متفاوت درباره یک چترباز ارتش داشت که در یکی از شهرهای مرزی دنبال یک یاغی می‌گردند. ایمان‌وردی در این فیلم نقش یک ارتشی داشت و با توجه به فیزیکش بسیار در این فیلم مورد توجه قرار گرفت. جرکات آکروباتیک و بدل‌کاری‌های که بیک ایمان‌وردی انجام آنها را خود برعهده داشت، از ویژگی‌های مهم «فاتحین صحرا» است. فیلم در مجموع اثری متفاوت بود، اما چندان در داخل ایران به موفقیت نرسید. اما بعدها توسط کارگردانش در کشورهای دیگر به نمایش درآمد.

ناجورها | رضا | سعید مطلبی | 1353

«بیک ایمانوردی» در فیلم «ناجورها» جلوی دوربین سعید مطلبی رفت.

سعید مطلبی به عنوان یکی از نویسندگان مشهور سبک جاهلی و فیلمفارسی در سینمای ایران شناخته می‌شود. او بیشترین فعالیتش با ایرج قادری بود، اما در دو پروژه‌ای که با محمدعلی فردین همکاری کرد، به مشکل و اختلاف نظر زیادی خوردند. این مشکلات بر کیفیت اثر هم تاثیر داشت. «ناجورها» یکی از این همکاری‌ها بود. این فیلم از همکاری‌های محمدعلی فردین و بیک‌ایمان‌وردی بود. فیلمی که از دوران اوج فردین فاصله گرفته بود و در واقع اینبار رضا بیک‌ایمان‌وردی بود که نقش اصلی این زوج بازیگر را برعهده داشت.

رضا یک قاچاقچی توبه کرده بود که بسته‌ای را نزد کسی امانت میگذارد و این امانت موجب به وجود آمدن اختلافات و مشکلات ناموسی می‌شود و پا فردی به نام اسلام با بازی فردین را به میان باز می‌کند. فیلم با مشکلات بسیار زیادی در پشت صحنه ساخته شد، اما نگاه هجوآمیزش به فیلم‌های مانند «قیصر»، «خاک» و «کندو» از آٍثار موج‌نوی سینمای ایران، باعث جلب توجه مخاطب شد.

منبع: فیلم‌نیوز