گنجی که ۵۰ سال قبل در جنگل کشف شد، نشانه‌ای از وجود «آیین‌های مشرکانه» است
پژوهش‌های جاری پیرامون این گنجینه نه‌تنها فهم ما از این گنجینه خاص را غنی‌تر می‌سازد، بلکه به روشن‌تر شدن روایت تاریخی گسترده‌تری از بریتانیا در دوره‌ای پرتلاطم کمک میکند.
فرادید| اکتشافات تازه از گنجینه‌ای که در جنگل ثِتفورد در شرق آنگلیا کشف شده، شواهدی باورپذیر است مبنی بر اینکه این منطقه تا قرن پنجم میلادی همچنان پایبند آیین‌های غیرمسیحی (پاگانیسم یا آیین‌های مشرکانه باستانی) بوده است. این نکته، خط زمانی پذیرفته‌شده پیشین مبنی بر پایان این آیین‌ها در اواخر قرن چهارم (۳۸۰ تا ۳۹۰ میلادی) را به‌شکل چشمگیری طولانی‌تر میکند.
به گزارش فرادید، این یافته نه‌تنها درک ما از فضای مذهبی ثِتفورد را دگرگون میکند، بلکه بر استمرار سنت‌ها و آیین‌های فرهنگی در دوره پسارومی تأکید دارد. بر مبنای پژوهش‌های تازه درباره قدمت گنجینه ثِتفورد، این گنجینه ارزشمند در قرن پنجم میلادی، به‌ویژه بین پیشیم ۴۲۰ تا ۴۴۰ میلادی دفن شده، زمانی که با قدمت‌یابی قبلی (اواخر قرن چهارم یا دهه‌های ۳۸۰ و ۳۹۰ میلادی) تفاوت چشمگیری دارد.
این کشف جالب را پروفسور اِلِن سوئیفت از دانشگاه کِنت انجام داده و مبنی بر تحلیل جامع دست‌سازه‌هایی از گنجینه در قیاس با گور تاریخ‌گذاری‌شده‌ی زمینه‌ای و یافته‌های گنجینه‌ای از سراسر امپراتوری روم غربی است.
گنجینه ثِتفورد که سال ۱۹۷۹ توسط فردی با دستگاه فلزیاب در محوطه یک پروژه ساختمانی در جاده فیسون در جنگل ثِتفورد کشف شد، شامل ۸۱ شیء میشود، از جمله ۲۲ حلقه انگشتر طلا، چندین قطعه جواهر طلا و ۳۶ قاشق یا صافی نقره‌ای. نبود سکه میان اشیای یافت‌شده، پژوهشگران را در تاریخ‌گذاری دقیق گنجینه با چالش مواجه کرده است. با این حال، ارتباطات درونی میان اشیاء با در نظر گرفتن ویژگی‌های فناوری، ترکیبی و سبک‌شناختی، تاریخ‌گذاری جدید به‌دست پروفسور سوئیفت را تقویت میکند.
شماره‌های کاتالوگ ۲.۳ و ۴ ثتفورد (سمت چپ) با حلقه‌های انگشتری از دسانا (تورین، کاخ ماداما، موزه هنرهای کهن شهری) و کورترات (سمت راست) مقایسه شده‌اند
یکی از جنبه‌های جالب این پژوهش، این پیشنهاد است که جواهرات یافت‌شده در این گنجینه بازتاب شبکه پیچیده‌ای از پیوندهای فرهنگی بوده و نشان می‌دهد ثتفورد تا قرن پنجم میلادی مرکز آیین‌های مشرکانه بوده است. این یافته، فرضیات پیشین درباره گذار دینی منطقه را به چالش می‌کشد و همچنین بر اهمیت اقتصادی این محل در دورانی که بریتانیا شاهد فروپاشی اقتدار رومی‌ها و بی‌ثباتی سیاسی بود، تأکید دارد. بر اساس جدول زمانی بازبینی‌شده، دفن این گنجینه در دوره‌ای از مهاجرت‌ها و ناآرامی‌ها انجام شده، دوره‌ای که در آن ارزش اقتصادی چنین گنجینه‌هایی ممکن است اهمیت فزاینده‌ای یافته باشد.
بررسی پروفسور سوئیفت تأکید میکند که تنوع اشیای این گنجینه گواه وجود شبکه گسترده‌ای از تجارت و تبادل فرهنگی درون امپراتوری روم است. سبک‌های گوناگون جواهرات، منشأ آن‌ها را به نواحی مختلف از جمله شمال ایتالیا و بالکان نسبت می‌دهد و نشانی از فرهنگ اشرافی مشترکی است که از مرزهای جغرافیایی فراتر رفته است. این مدرک بیانگر آنست که بریتانیا در این دوران گذار، بیش از آنچه پیش‌تر گمان می‌رفت با دنیای گستره‌تر روم در ارتباط بوده و این ایده که بریتانیا آن زمان منزوی بوده به چالش می‌کشد.
پیامدهای جدول زمانی جدید عمیق است، زیرا نه‌تنها درک ما از گنجینه ثتفورد را دگرگون میکند، بلکه ما را به بازنگری در سایر مواد باستان‌شناسی آن دوره نیز فرامی‌خواند. این یافته‌ها که در مجله باستان‌شناسی روم منتشر شده‌اند، بر اهمیت ثتفورد به‌عنوان نقطه مرجع کلیدی برای تاریخ‌گذاری دست‌سازه‌ها و درک پویایی‌های فرهنگی و اقتصادی بریتانیای پسارومی تأکید دارند.
جواهرات چندنگین از اِفِسوس (چپ) و هاکسن (راست)
گنجینه ثتفورد که در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته شده، همچنان توجه پژوهشگران و بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند. این مجموعه گواهی است بر تاریخ پیچیده منطقه‌ای که در میانه دگرگونی‌ها و تحولات دوران پایانی امپراتوری روم، زنده و پویا باقی مانده بود.
پژوهش‌های جاری پیرامون این گنجینه نه‌تنها فهم ما از این گنجینه خاص را غنی‌تر می‌سازد، بلکه به روشن‌تر شدن روایت تاریخی گسترده‌تری از بریتانیا در دوره‌ای پرتلاطم و دگرگون‌کننده کمک میکند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
